آذر رجبی : هر فصلی که می رسد با خود نشانه‌هایی دارد بهار،سر سبزی و شکوفه ها را به درختان هدیه می دهد، تابستان سرزندگی و شادابی را، پائیز نشانی از خواب رفتن درختان و زمستان خوابیدن سه ماهه را مژده می دهد اما، مدتی است که در گوشه و کنار شهرخزان زود رس درختان را شاهدیم ،پدیده‌ای جدید که موجب برگ ریزان درختان کنار خیابانهای پایتخت شده است، سوالی که مطرح است این است که هنوز تابستان به پایان نرسیده، زرد شدن زود هنگام و ریزش برگ درختان آنهم به طور سراسری چه دلیلی می تواند داشته باشد؟ خبرنگار دیباچه در این باره با کارشناس محیط زیست به گفتگو نشست.
دکترمحسن کافی استاد تمام دانشگاه تهران و مدیر سابق گروه باغبانی و فضای سبز دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار دیباچه گفت: خزان زودرس به خصوص درخت چنار Lime induced chlorosis یا کلرور ناشی از خاک آهکی، علتی است که به صورت طبیعی باعث زرد شدن برگ درختان یا تسریع در ریزش برگ آنها می شود.
وی افزود: نکته ای که وجود دارد این است که « برهم کنش » بین تغییرات اقلیمی که شامل گرم شدن جو کره زمین،تابشهای بیشتر خورشیدی و در کنار آن ضعف مدیریت درختان در حاشیه خیابانها است ، موجب ریزش زودهنگام برگ درختان شده است.
این کارشناس محیط زیست از دانشگاه تهران، افزود: نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که عوامل تنش زا در محیط های شهری به همراه خودروها که آلاینده به همراه خود دارند و تغییرات اقلیمی که در حال رخ دادن است دست به دست هم داده فشار روی گیاهان را افزایش می دهد.
وی تصریح کرد: از طرفی اگر گیاهان درست تغذیه و آبیاری بشوند مقاومتشان در برابر این تنش بالا می رود ولی متاسفانه در بسیاری از موارد به علت تغییراتی که در بستر آنها اتفاق می افتد که اکثرا به دلیل کارهای عمرانی در حاشیه این درختان است که شامل پیاده رو سازی ، جدول گذاری و ساختن جوی آب که موجب ایجاد مشکل در فیزیک خاک شده، در نهایت شیمی خاک را نیز به تدریج دچار مشکل خواهد.
کافی ادامه داد: در نتیجه کارهای عمرانی جذب مواد غذایی در گیاه مختل شده و اینجاست که دچار ضعف می شود و دیگر نمی تواند در مقابل تنش ها مقاومت کند. و مانند انسان ضعیفی که زود سرما می خورد، دچار بیماری شده وانواع واقسام بیماریها را به خود جذب می کند و اینجاست که گیاه وقتی نتواند بین فوتوسنتز خود تعادل برقرار کند برای نجات خودش شروع به برگ ریزان خواهد کرد.
وی پیرامون واکنش گیاهان و درختان حاشیه اتوبانها که شروع به برگ ریزان کرده اند تاکید کرد: اگر مدیریت شهری هرچه سریعتر چاره‌ای برای این شرایط درختان نیندیشد این برگ ریزان به مرگ ایستاده درختان منجر خواهد شد. همانطور که در فیلم درختان ایستاده می میرند هم به این موضوع اشاره شده که درختان رو به نابودی می روند و باید هر چه سریعتر چاره‌ای اندیشید و اگر مدیریت صحیح بويژه پیرامون درختان کهنسال که میراث کهن پایتخت به شمار می روند اتفاق نیفتد ظرف مدت یکی دو سال آینده از بین خواهند رفت.
دکتر کافی در پاسخ به این سوال که آیا راهکاری برای درمان این بیماری درختان وجود دارد یا خیر، گفت: دنیا به سمتی رفته است که در حال تعامل بین کارهای عمرانی و درختان بین شهری را به حداکثر رسانده، راهکارهایی وجود دارد به شرطی که مدیران و مسئولین بخواهند که این اتفاق رخ دهد. این امر به دلیل عدم توجه شهرداریها و سازمان پارکها اتفاق افتاده و از طرف دانشگاه بارها در تهران به مسائلی که مرتبط با علم باغبانی بین شهری و شهری است با ایشان مکاتبه شده اما نتیجه ای حاصل نشده است.
وی تاکید کرد: کوچکترین کاری که درسازمان پارکها در شهرداری ها بخواهد صورت گیرد با موانع زیادی روبروست که انسان از پیگیری مسائلی اینچنینی منصرف می شود. صد در صد راه نجات وجود دارد و می شود این درختان را نجات داد .
استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه به هر حال در خیلی از موارد وقتی علم به صورت واقعی وارد عرصه عمل شود نتیجه اصلی خود را نشان خواهد داد،تصریح کرد: نمونه علمی آن سال ۸۰ و ۸۱ چمن ورزشگاه آزادی است که به درخواست رئیس جمهور به بنده سپرده شد و چمنی ساخته شد که بعد از ۲۰ سال جزء ۵ چمن دنیاست ، اینجاست که علم می تواند اثبات کند که بر اساس تجربیاتی که تبدیل به اصول علمی شده می تواند کارهای بزرگی انجام دهد .
وی در پایان خاطر نشان ساخت: شهرداری به علم واقعی توجه کند چرا که برخی مواقع تبلیغات، روابط و روابط پشت پرده باعث می شود که اتفاقاتی در قالب پژوهش های کاربردی رخ دهد که پس از مراجعه متوجه می شوید که افرادی در حال انجام این کار هستند که اصلا متخصص نیستند و درخواست ما این است که به علم واقعی که صد درصد باغبانی شهری در اولویت است توجه شود . آزمون و خطا را کنار بگذارند زیرا که دیگر فرصتی برای آزمون و خطا وجود ندارد.
