شاهین چگینی؛ رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تماشاخانه های ایران معتقد است جلب اعتماد مخاطبان برای حضور دوباره در سالن ها، نیاز به اطلاع رسانی عمومی دارد.

 شاهین چگینی؛ بازیگر ،کارگردان تئاتر و  رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تماشاخانه های ایران در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری دیباچه از وعده های داده شده به مدیران تماشاخانه های خصوصی و حمایت های عملی نشده سخن گفت و تاکید کرد جلب اعتماد مخاطبان برای حضور دوباره در سالن ها، نیاز به اطلاع رسانی عمومی دارد.

شاهین چگینی؛ مدیر تماشاخانه استاد جمشید مشایخی درباره کمک هزینه های دریافتی تماشاخانه های تئاتر در دوران شیوع ویروس کرونا گفت: دو نوع کمک هزینه برای دو گروه وجود دارد:1-هنرمندان، شامل احتساب هزینه مابه التفاوت ظرفیت پنجاه درصدی صندلی خالی در تماشاخانه ها می شوند و اینکه هر گروه نمایشی، امکان درخواست کمک هزینه از مرکز هنرهای نمایشی دارد که بسته به تایید شورای حمایت از آثار نمایشی بوده که از سوی مرکز هنرهای نمایشی به گروه ها پرداخت می گردد و همچنین، صندوق اعتباری هنر، بنا به صلاحدید خودش، مبلغ یک میلیون و پانصد هزار تومان برای اعضای صندوق اعتباری هنر در نظر گرفته که دو بار تا به حال، آنرا پرداخت کرده است. 2-تماشاخانه ها، شامل کمک هزینه بلاعوض که بسته به وضعیت تماشاخانه ها و میزان هزینه های جاری هر سالن متفاوت و در بازه 20 میلیون تا 60 میلیون تومان در دو سال گذشته متغیر بوده است و وام های بانکی، یکی وام 100 میلیون تومانی با بهره 4 درصد و با بازپرداخت دوساله ی صندوق کارآفرینی با عاملیت بانک امید برای تماشاخانه های بدون بدهکاری بانکی و دیگری، وام تصویب شده 150 میلیون تومانی با بهره 12 درصد وزارت کار، رفاه و امور اجتماعی است که در مجموع، به تماشاخانه ها از زمان شیوع ویروس کرونا پرداخت شده است.

او درباره کفاف دهی کمک هزینه های اعلام شده برای جلوگیری از به تعطیلی کشیده شدن تماشاخانه ها عنوان کرد:در صورتی که حتی یکی از وام ها را بگیرید، از آنجا که بازپرداخت دارد، تماشاخانه ها ماهانه حدود6میلیون تومان بازپرداخت خواهند داشت از اینرو، به هیچ وجه کارگشا نیست و در حقیقت، تماشاخانه ها از روی استیصال و ناچاری، وام ها را می پذیرند زیرا علاوه بر اصل پول، باید بهره را نیز بپردازند.

« چگینی »  یادآور شد:با توجه به شرایط بُغرنجی که وجود دارد و سالن ها، هر از گاهی تعطیل می شوند و گروه های نمایشی تمایل به اجرا ندارند، تماشاخانه ها بیشتر به دنبال کمک هزینه بلاعوض بوده و هستند. همانطور که در جریان هستید، گروه های نمایشی بزرگ با بازیگران شناخته شده به نُدرت در این ایام به روی صحنه رفتند. در نتیجه، تماشاخانه ها در این مدت به حالت نیمه تعطیل درآمده بودند و نیاز به کمک بلاعوض داشتند.

او تاکید کرد:" کمک هزینه بلاعوض اعلام شده که پرداخت شد، برای برخی تماشاخانه ها حتی کفاف اجاره ماهانه آنها را نمی دهد بنابراین، به طور عملی حمایت واقعی از بخش خصوصی  صورت نگرفته است. همچنان، از حجم بدهکاری تماشاخانه ها به علت شیوع ویروس کرونا در سطح کشور کاسته نشده و در حال دست و پنجه نرم کردن با آن هستیم، به طوری که بتوانیم رخت خویش را از این ورطه برکشیم و از تعطیلی تماشاخانه ها جلوگیری کنیم.

کارگردان نمایش "خدای کشتار" راجع به افزایش حجم بدهکاری تماشاخانه ها خاطرنشان کرد: این موضوع باعث شده تماشاخانه ها مقروض تر بشوند. در صورتی که هر دو وام را دریافت کرده باشید، ماهانه باید مبلغی حدود 11 میلیون تومان را بپردازید و پرداخت چنین مبالغ میلیونی، هنگامی که درآمدی وجود ندارد، غیرمنطقی و غیرعقلانی است. بنابراین، با دریافت وام، فقط نوع بدهکاری فرق می کند و به جای بدهی به اشخاص حقیقی، مقروض بانک خواهیم شد. چنانچه واقعا قصد حمایت از تماشاخانه ها وجود داشت، باید کمک هزینه بلاعوض در دستور کار قرار می گرفت که چنین اتفاقی نیفتاد.

او تصریح کرد:" تماشاخانه هایی که در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند، به سختی توانستند فعال بمانند و با تزریق بودجه از جاهای مختلف، هنوز سر پا هستند.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تماشاخانه های ایران از چرایی عدم همراهی تماشاخانه های خصوصی با اطلاعیه تعطیلی رویدادهای تئاتری مرکز هنرهای نمایشی و ادامه اجراها در این سالن های تئاتر از 21 تیر ماه 1400 گفت: تماشاخانه ها تا یک جایی با مصوبات ستاد ملی مبارزه با کرونا و تصمیمات اداره کل هنرهای نمایشی همراه بودند ولی هرچه زمان گذشت، مشاهده شد که وعده ها راجع به حمایت ،عملی نمی شود و تامین هزینه ها باز به روی دوش هنرمندان و تماشاخانه ها افتاده است؛ جدا از اینکه دیگر اصناف دسته بندی شده هم رده تئاتر در رسته دوم مثل سینماها،کافی شاپ ها، رستوران ها و غیره، همچنان قادر به فعالیت بودند و محدودیت ها به شکل تبعیض آمیزی فقط برای تئاتر بود بدین صورت، تصمیم به عدم تبعیت گرفته شد و تماشاخانه استاد جمشید مشایخی با مدیریت من، نخستین تماشاخانه خصوصی بود که چنین موضعی را اعلام کرد و به اجراها ادامه داد. اینگونه شد که دیگر تماشاخانه ها هم به حمایت از این موضع پرداختند، تعطیل نکردند و تا به حال، اجراها را روی صحنه بردند.

او یادآور شد: در صورتی که وعده ها راجع به حمایت عملی می شد، تماشاخانه ها هم تعطیل می کردند و مسئولان و دست اندرکاران آنها، جانشان را کف دستشان نمی گرفتند که کار کنند زیرا مجبور بودند از آنجا که حمایتی وجود نداشت؛ و اگر بود، حداقلی بود.

چگینی درباره انتقادات پیرامون تاسیس تماشاخانه های خصوصی از بدو تاسیس آنها اینگونه بیان کرد: بحث خصوصی سازی، صحبتی است که به طور عملی، فقط مربوط به حوزه فرهنگ و هنر و به ویژه تئاتر و تماشاخانه ها نمی شود و بحث سر سیاست های کلی است. زمانی که حکومت و دولت طبق قانون اساسی به سمت خصوصی سازی حرکت می کنند، طبیعی است که در فرهنگ و هنر هم چنین اتفاقی بیافتد. در صورتی که فضاهای فرهنگی قرار باشد تمام درآمدشان را از طریق گیشه فروش بلیط تامین کنند و چتر حمایت دولتی را بر سر نداشته باشند، در همه جای دنیا و حتی در کشورهای صاحب نام در تئاتر، به سمت گونه ای از ابتذال پیش خواهند رفت؛ از آنجا که گیشه فقط قرار است بار هزینه ای گروه های نمایشی و تماشاخانه را بر دوش بکشد و گیشه نیز قواعد و متقضیات خاص خودش را داراست. بنابراین، انتقاد به جا و درستی است. از اینرو، وقتی قرار است فقط گیشه تامین کننده هزینه های گروه های نمایشی و تماشاخانه باشد، بالطبع سلیقه مخاطب عام با تمایل به حضور چهره های سینمایی در سالن های تئاتر و توجه به گونه خاصی از نمایشها ارجحیت پیدا می کند و اینگونه نمایش ها روی صحنه خواهد رفت تا رضایت آن دسته از مخاطبان تامین شود. در نتیجه، چنین انتقادی در اصل به تماشاخانه دارها وارد نیست بلکه باید به سیاستهای کلی ارجاع داد که چنین آسیبی را رقم زدند. همانطور که در کشورهای دیگر جهان و کشوری مثل انگلستان، بخشی از هزینه های کمپانی های معتبر خصوصی همانند رویال شکسپیر لندن را دولت و نهادهای مرتبط همچون شهرداری ها تقبل می کنند تا بتوانند سر پا بمانند و آثاری با کیفیت نازل را روی صحنه نبرند. در صورتی که در ایران، این اتفاق نمی افتد و هم گروه های نمایشی و هم تماشاخانه دارها باید تمام هزینه ها را خودشان به تنهایی تامین کنند بدین سبب، اغلب آثار در این شرایط به سمتی می روند که تماشاگران حرفه ای تئاتر از آن راضی نخواهند بود. در این بین، همه تماشاخانه های خصوصی را سیبل انتقاداتشان قرار می دهند در صورتی که در اینجا، متولی فرهنگ و هنر باید ورود و با تخصیص حمایتها از بروز آسیب از منشا جلوگیری کند. متاسفانه، مثل همه پدیده ها در ایران، ابتدا، تئاتر خصوصی نیز ایجاد شد و پس از گذشت ده سال از فعالیت آنها، حالا به فکر آسیب شناسی و تصویب آیین نامه ها برای آن افتاده اند که با توجه به بوروکراسی زمانبر اداری در کشور، روندی طولانی خواهد داشت و همچنان، تماشاخانه های خصوصی هدف انتقادات قرار خواهند گرفت."

کارگردان نمایش "لابیرنت" درباره تاثیر ادامه اجراها در تماشاخانه های خصوصی علی رغم اطلاعیه اداره کل هنرهای نمایشی راجع به تعطیلی رویدادهای تئاتری پیرو شیوع موج پنجم کرونا در جلب اعتماد بیشتر مخاطبان برای حضور در سالن ها با توجه به بازگشایی محافل تئاتری در روزهای اخیر، گفت: در آن هنگام هم که تماشاخانه های خصوصی تعطیل نکردند، شرایط کرونایی شدید بود و تماشاخانه ها، مخاطبان آنچنانی نداشتند از اینرو، همچنان، جذب مخاطب مسئله اصلی بود. اگر واقعا قرار است شرایط مثل سابق شود، باز بودن های مقطعی مثل آن دوره، تاثیری ندارد و نمی توان گفت باعث جلب اعتماد لازم مخاطب شده است هرچند بی تاثیر نبود. این جلب اعتماد مخاطبان برای حضور دوباره در سالن ها، نیاز به اطلاع رسانی عمومی دارد، بدین معنی که همه رسانه ها از جمله صداوسیما، رسانه های مکتوب و غیرمکتوب کمک و اطلاع رسانی کنند که شرایط به نسبت متعادل شده و امنیت از نظر بهداشتی و رعایت دستورالعملها در سالن های تئاتر برقرار است تا مردم متوجه واقعیت بشوند و دوباره به سالن های تئاتر برگردند. تا چنین اتفاقی از سوی رسانه ها با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیافتد، بعید است واقعا اعتماد مخاطبان جلب شود. همچنین، باید هر چه زود این اتفاق صورت بگیرد از آنجا که بحث واکسیناسیون، سرعت بهتری گرفته است و می توان راحت روی آن مانور داد. در نتیجه، الآن، زمانی است که باید اطلاع رسانی صورت بگیرد تا نشان داده شود سالن های تئاتر، از جمله فضاهای عمومی بی خطر در شرایط کرونایی برای مخاطبانشان هستند.

او درباره انتقادات تند ماههای اخیرش به قادر آشنا؛ مدیرکل هنرهای نمایشی عنوان کرد: من از دو جایگاه به قادر آشنا انتقاد داشتم: یکی به جهت سمت خودم در انجمن صنفی تماشاخانه های ایران به عنوان رئیس هیئت مدیره و اشرافی که به مسائل و مشکلات تماشاخانه های خصوصی در سالهای اخیر داشتم و دیگری همینطور، به عنوان تماشاخانه دار و مدیر تماشاخانه استاد جمشید مشایخی که به طور مجزا، تماشاخانه ای را اداره و با مشکلات آن دست و پنجه نرم می کنم. همه اینها باعث شد نسبت به کم کاری مشاهده شده، چه از سوی مرکز هنرهای نمایشی و چه از سوی معاونت هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتقاداتی را وارد کنم. راجع به بحث مدیرکل هنرهای نمایشی، نمی توان از تلاشهای ایشان چشم پوشید هرچند کافی نیست و بخش عمده ای از وعده هایشان عملی نشد. مشکل اینجاست که ایشان، این وعده ها را راجع به حمایتها دادند و عمل نکردند که منجر شد کسانی مثل من، زیر بار بدهی های عجیب و غریب بروند. برخی همکاران می گفتند در صورتی که از اول می گفتند حمایتی وجود ندارد، تماشاخانه ها را تعطیل می کردیم و تا مساعد شدن اوضاع، در خانه می نشستیم اما ماه به ماه، به واسطه وعده های پوچ داده شده، بدهکار و بدهکارتر شدیم. بنابراین، چندمرتبه به ایشان گفتم چنانکه توانایی عمل به وعده هایشان را ندارند، استعفا بدهند چون هم به خودشان و هم به ما کمک خواهد کرد. اینگونه، مسئولین آگاه می شدند که مدیری به واسطه عدم حمایت ها، در حال استعفا از سمت خودش است و برای آن، چاره بیاندیشند و حمایتی از تئاتر صورت بگیرد. غافل از اینکه این رسم قادر آشنا نبود و تا دقیقه آخر، مقامشان را حفظ کردند و ایشان، به اکثر وعده های داده شده، جامه عمل نپوشاندند که باعث می شود انتقادات همچنان جایز باشد.

شاهین چگینی حضور محمدمهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم بر مسند وزارتخانه را اینچنین ارزیابی کرد:شخص وزیر، رزومه مرتبطی با حوزه فرهنگ و هنر ندارد و بدین واسطه، امکان قضاوت روی او نیست. شغل های قبلی ایشان، حول معاونت سیاسی استانی است و حالا، برای فعالیت در عرصه فرهنگ و هنر برگزیده شدند. بدین جهت، نمی توان گفت ایشان به دلیل عدم فعالیت در این حوزه، آیا می توانند عملکرد موفقی داشته باشند یا خیر؟ ممکن است با توجه به نوع مدیریتشان و انتخاب مشاوران آگاه، فضای بهتر و رو به جلویی در این عرصه حاکم شود یا خیر و عدم شناخت ایشان، به بهبود شرایط نیانجامد و وخامت اوضاع را به بار بیاورد. امیدوارم که سیاستهای کلی، در جهت حمایت از فرهنگ و هنر باشد که به شدت در دوران شیوع ویروس کرونا، دچار آسیب شده است. علاوه بر اینکه در حال حاضر، برای قضاوت زود است.

او در پایان بیان کرد:مهمترین مسئله تئاتر در حال حاضر، سلب اعتماد عمومی مردم نسبت به برخی اماکن و فضاهای عمومی با توجه به شیوع پاندمی کرونا است که نیاز است در کوتاه مدت، دوباره جلب اعتماد صورت بگیرد تا تماشاگران، به سالن های تئاتر برگردند. همچنین، با پایان همه گیری ویروس کرونا و با استقرار دولت جدید، لازم است تا بررسی و آسیب شناسی راجع به تاثیرات این دوره انجام شود و من، مصرانه درخواست دارم مدیران جدید و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ، یک برنامه ریزی ویژه داشته باشند تا دریابند نارضایتی ها در قشرهای مختلف تئاتری به چه شکل پدید آمده است و کدام ساختارها نیاز به بازنگری اصولی دارند که همه اینها برای حصول نتیجه در کوتاه مدت و بلندمدت، نیاز به بازوی مشورتی دارد تا همه اعضای یک صنف زا صنوف مختلف هنری و تئاتری به علاوه مدیران جمع و چالشها بیان شوند. در نهایت، تصمیم سازی صورت بگیرد و پیشرفت براساس یک ریل گذاری جدید باشد به طوری که مشکلات گذشته را برطرف کند و با خلاقیت مورد انتظار در چنین فضای مشورتی، آینده بهتری رقم زده شود و فردای بهتری در پیش باشد.

گفت و گو از :  فرزاد جمشیددانایی