محمد حسن گودرزی سینمای اسپانیا در سال های اخیر و به خصوص از آغاز سال 2000 به شدت رشد داشته و فیلمسازان و بازیگران اسپانیایی در جهان از شهرتی بالا برخوردار شده اند. البته این موضوع تنها در مورد سینمای اسپانیا صدق نمی کند، بلکه سینمای سایر کشورهای اسپانیایی زبان به خصوص آرژانتین و مکزیک باعث شده که حالا حضور اسپانیایی زبان ها در سینمای روز جهان و حتی در هالیوود هم بسیار چشمگیر و مورد توجه باشد.

پرفسور ماریا دلگادو (Maria Delgado) استاد دانشگاه لندن و منتقد سینما عقیده دارد که این روند از ابتدای دهه 80 و با پایان دوران دیکتاتوری ژنرال فرانکو در اسپانیا آغاز شده و روندی رو به رشد دارد. دلگادو که متولد متولد 18 ژوئن 1964 است علاوه بر تدریس در دانشگاه منتقد سینمایی و تئاتر نیز هست و آثار وی  در زمینه تئاترهای اسپانیایی ، اروپایی و فیلم های سینمای اسپانیا به هفت زبان ترجمه و منتشر شده است.

 وی از  سال 2001 به عنوان دبیر مجله نقد تئاتر معاصر (Contemporary Theatre Review) با این مجله همکاری می کند و تاکنون دو مجموعه کتاب برای انتشارات دانشگاه منچستر و انتشارات دانشگاه کمبریج در زمینه های مرتبط با سینما منتشر کرده است. از کتاب های وی می توان به تاریخ تئاتر اسپانیا (A History of Theatre in Spain) انتشار در سال 2012 اشاره کرد. وی در گفت و گو با دیباچه در مورد وضعیت کنونی سینمای اسپانیا نظرات خود را گفته است. لازم به ذکر است که این گفت و گو به صورت ایمیل انجام شده است.

از ابتدای هزاره جدید به نظر می رسد که سینمای جهان علاقه خاصی به سینمای اسپانیا و به طور کلی سینمای کشورهای اسپانیایی زبان پیدا کرده است. به نظر شما دلیل این علاقه چیست ؟

دلایل زیادی وجود دارد. بدیهی است که آلمودوار(پدرو آمودوار- کارگردان اسپانیایی-مترجم) نقش مهمی در گشودن علاقه بین المللی به فرهنگ سینمایی یک کشور یعنی اسپانیا که در دوران دیکتاتوری فرانکو (75-1939) بسته شده بود، بازی کرد. بسیاری از فیلمسازان از انفجار خلاقیت و آزادی که نتیجه تغییر حکومت به دموکراسی در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 ، سود بردند. بسیاری از فیلمسازان بیشتر از آلمودوآر بهره مند شدند تا به آنچه که در سینمای اسپانیا اتفاق می افتد علاقه نشان دهند. او راه را برای آنچه که بعد از آن اتفاق افتاد ، هموار کرد و برای بسیاری از فیلمسازان الهام بخش بود. علاوه بر این چشم برنامه نویسان و غرفه داران جشنواره های سینمایی را به آنچه در فیلمسازی اسپانیا اتفاق می افتاد ، باز کرد.

موفقیت فیلمسازان در قالب و ژانر - مانند گیلرمو دل تورو(like Guillermo del Toro) و آلفونسو کوارون(Alfonso Cuarón) در مکزیک ، لوکریشیا مارتل(Lucrecia Martel) و مارتین رختمن (Martín Rejtman) در آرژانتین، بازیگران سطح بالای اسپانیایی مانند پنه لوپه کروز(Penelópe Cruz) ، خاویر باردم(Javier Bardem) ، آنتونیو باندراس(Antonio Banderas)) ، همکاری در زمینه تولید فیلم در سراسر دنیای اسپانیایی زبان - همه این موارد در ایجاد این علاقه نقش داشته اند.

سینمای اسپانیا نیز در دهه های اخیر بدلیل مسائل اقتصادی شدیدا آسیب دیده است. دولت اسپانیا چه اقداماتی در جهت حمایت از صنعت سینمای این کشور انجام داده است؟

از نظر اکثر فیلمسازانی که با آنها صحبت می کنم این حمایت ها کافی نیست. افزایش وحشتناک 13 درصدی مالیات بر ارزش افزوده در بلیط های سینما که در سال 2012 اجرایی شد ، یک فاجعه واقعی برای بخش فیلم است. به یاد دارم که در آن زمان پیش بینی می کردم که 70٪ سینماها در اسپانیا تعطیل شوند. این اتفاق هرگز به آن بدی که پیش بینی کرده بودم رخ نداد، اما سینماها همچنان در اسپانیا به تعطیلی خود ادامه دادند. فروش هفتگی فیلم ها افت کرد و این تاثیر زیادی بر پول های برگشتی به صنعت سینما داشت.

کاهش مالیات در سال 2018 سودمند بود اما تا آن زمان خسارت زیادی به این صنعت وارد شده است. این مقاله روزنامه El País روزنامه اول اسپانیا است این موضوع را روشن می کند. در سال 2014 مشخص شده سرمایه گذاری دولت در سینما در مقایسه با بقیه اروپا با کاهش رو به رو شده و از 49 میلیون یورو در سال 2012 ، به 39 میلیون یورو در سال 2013 و به 33.7 میلیون یورو در سال 2014 رسیده است:

https://elpais.com/elpais/2014/07/21/inenglish/1405937153_905526.html

به نظر می رسد که نسل جدیدی از فیلمسازان اسپانیایی در حال ظهور در سینمای این کشور هستند که بیشتر از گذشته همکاری های مشترک بین المللی دارند. فکر می کنید دلیل این موضوع مسائل اقتصادی است یا مسائل دیگری وجود دارد؟

همکاری های بین المللی هم واقع بینانه است و هم خلاق. فیلم یک شکل هنری مشترک است و برای ساخت فیلم به گروهی از افراد نیاز دارید. این کاری نیست که مانند نوشتن رمان یک نفر بتواند انجام دهد. می توان با جمع کردن آنچه فکر می کنید بهترین تیم برای یک فیلم است ، امیدوار باشید که بتوانید یک کار بهتر را انجام دهید. همکاری های بین المللی اجازه ساخت فیلم هایی را می دهد که درشرایط دیگر امکان ساخت انها با مشکل مواجه می شود. منابع همکاری ، گروه گسترده تری از شرکت کنندگان بالقوه ایجاد و می تواند فرصت های غیر منتظره ای را ارائه دهد.

این موضوع می تواند در زمینه پخش و نمایش و البته مسائلی مانند برنامه ریزی برای بودجه بندی و چگونگی ساختن فیلم به کار بیاید. به عقیده من این کار از فرد گرایی مخرب جلوگیری می کند.

وضعیت اکران فیلم های اسپانیایی با توجه به نفوذ و محبوبیت هالیوود در این کشور چگونه است و آیا مردم استقبال خوبی از فیلم های داخلی دارند ؟

فیلم های داخلی دارای جمعیت مخاطب بسیار گسترده ای هستند . در حالی که بیشتر کار های هنری فیلمسازانی مانند البرت سرا (Albert Serra) و الیور لاکسی (Oliver Laxe) مخاطب بسیار خاصی دارند ، فیلم هایی هستند که در گیشه اسپانیا بسیار خوب عمل می کنند.

من درمورد فیلم های کارگردانانی که تمایل به ساخت فیلم برای جشنواره های بزرگ بین المللی - مانند Jaime Rosales ، Jonás Trueba ، Isabel Coixet یا Pablo Berger – صحبت نمی کنم بلکه فیلم های کمدی های کاملاً معروفی هستند که بسیار خوب با مخاطبان خانگی ارتباط برقرار می کنند. مانند فیلم قهرمانان (Campeones، 2018) که بیش از 19 میلیون یورو در اسپانیا فروش داشت و هشت نام خانوادگی باسک (Ocho apellidos vascos ، 2014) که دومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای اسپانیا که در رده دوم و بعد از فیلم آواتار قرار دارد.

اسپانیا انواع مختلفی از فیلم ها را تولید می کند برای مثال می توانید نگاهی به دو موفقیت بزرگ تجاری سینمای اسپانیا در سال جاری داشته باشید: درد و افتخار (Dolor y Gloria) و فیلم Lo dejo cuando quiera از Carlos Therón. تفاوت ها بسیار زیاد هستند.

سینمای اسپانیا و بازیگران اسپانیایی در ایران هم طرفداران خود را در بین عده خاصی از مردم دارند. در اسپانیا چقدر از سینمای ایران شناخت وجود دارد ؟

تعدادی از فیلم های ایرانی در اسپانیا اکران می شوند - آثاری از حنا مخملباف ، عباس کیارستمی ، اصغر فرهادی و بهمن قبادی و سایر فیلم سازان دیگر در اسپانیا به نمایش درآمده اند. لاک پشت ها می توانند پرواز کنند  جایزه برتر جشنواره فیلم سن سباستین را در سال 2004 به دست آورد. فرهادی سال گذشته همه می داند (Todos lo saben) را به زبان اسپانیایی و با بازی خاویر باردم و پنه لوپه کروز ساخت و مکاتبات تصویری کیارستمی و ویکتور اریسه (Víctor Erice)  کارگردان اسپانیایی موضوع نمایشگاه سال 2006 در بارسلونا بود.

تا چه حد از سینمای ایران آشنایی دارید. فیلم ایرانی مورد علاقه شما چیست ؟

من فکر می کنم ایران فیلمسازان خارق العاده دارد که بینندگان را ترغیب می کند جهان را متفاوت ببینند. این سینما، سینمایی با شعرهای متعالی در بسیاری از سطوح است. من جدایی نادر از سیمین فرهادی را دوست دارم و یکی از ویران کننده ترین آثار سینمایی است که تا به حال دیده ام.