اختصاصی دیباچه/ منوچهر والی زاده، صدایی به عمق خاطرات

بدون شک اگر واژه دوبله یا همان صداپیشگی به گوشتان بخورد، نام منوچهر والی زاده جزو اولین نام هایی است که به خاطرتان می‌آید. مردی با تجربه نیم قرن فعالیت دوبله که یکی از پیشکسوتان بزرگ این عرصه است اما با صدایی جوان و شاداب. کمتر کسی است که وی را نشناسد و یا صدای جادویی وی را نشنیده باشد. در یک روز نسبتا سرد زمستانی گفت و گویی بسیار دلنشین با صدای دلنشین تر منوچهر والی زاده داشتیم که با تمام وجود گوش جان سپردیم به صدای بی نظیر ایشان که به حق شنیدنی است:

اختصاصی دیباچه:

* استاد، شاخصه های یک صدای خوب برای دوبله چیست؟

- کار گویندگی دو ویژگی اصلی دارد. یکی صدای خوب و دیگری بیان خوب. اگر کسی این دو ویژگی را نداشته باشد نباید به طرف این کار بیاید. مثلا منی که صدای خوبی برای خوانندگی ندارم، هیچ وقت به سمت خوانندگی نمی‌روم. کسی که لهجه داشته باشد به درد گویندگی نمی‎‌خورد. بارها به خاطر صدا و بیان به من پیشنهاد اجرا در تلویزیون داده شد. اما این کار، کار خاصی است که هرکسی نمی‌تواند آن را انجام دهد. بودن در دوبله و یادگرفتن این حرفه از پایه به حداقل 12-10 سال زمان احتیاج دارد. به همین دلیل از کودکی و نوجوانی باید پا به دنیای دوبله گذاشت تا در بزرگسالی بتوانی به جایگاه مطلوبی برسی. من از دوران دبستان خوب انشا می‌خواندم. از همان زمان علاقمند شدم و با تلاش و پشتکار وارد کار دوبلاژ شدم و تا الان که 55 سال از آن روزگار می‌گذرد هنوز با عشق درحال کار کردن هستم.

*با این تجربه باید یکی از بهترین مدیر دوبلاژهای حال حاضر باشید؟

- بله. مدیر دوبلاژی هم می‌کنم. اما خیلی علاقه ای به این کار ندارم. چون مدیر دوبلاژی به حوصله و وقت اضافه نیاز دارد. من دوست دارم خود دوبله را انجام دهم. حال آنکه جوانانی چون افشین زینوری که از ابتدا در کنار خودم متبحر شده اند، به عنوان مدیر دوبلاژ حضور دارند و من در کنارشان دوبلوری می‌کنم.

*برای جوانان علاقمند به گویندگی چه صحبتی دارید؟

- اینکه برای هر کاری علاقه و پشتکار و تلاش لازم است. تلاش تلاش تلاش. برمی‌گردم به سال های دور و به خاطره ی از خسرو شکیبایی. سر فیلم روزی روزگاری بود که با هم صحبت می‌کردیم می‌گفت من 150 نمایشنامه مجانی بازی کردم. خسرو شکیبایی رنج و زحمت کشید تا خسرو شکیبایی شد. باید این دوره بگذرد تا به ثمر برسد.

*چند درصد فیلم های خارجی که دوبله می‌شود با اصل فیلم منافات دارد؟

- فیلم های خارجی در درجه اول باید ترجمه خوبی داشته باشد. سپس به دست مدیر دوبلاژ سپرده می‌شود تا آن را با قوانین و خط قرمزهای موجود هماهنگ کند. قبل از انقلاب این خط قرمزها کمتر بود. اما برخی از مواقع هم به دلیل ضعیف بودن ویراستاری ها با عوامل دیگر دوبله، به اصل فیلم ضربه می‌زند و روند داستان را با تغییر مواجه می‌کند. بعد از این مرحله به انتخاب گوینده می‌رسیم که این خود یکی از کارهای دشوار مدیر دوبلاژ است.

*در مورد کارتون ها و انیمیشن ها چه نظری دارید؟

- در گذشته کار کارتون و انیمیشن ها در کشور ما خیلی سرسری گرفته می‌شد. در حالیکه کارتون ها سخت تعرین فیلم هاست. چون هر چیز با ربط و بی ربطی را نمیتوان برای بچه ها به نمایش درآورد و پخش کرد.

*وضعیت دستمزدها در دوبله چگونه است؟

- دستمزدها خیلی ضعیف است. این هم نه به امروز و دیروز که به زمان قبل از انقلاب هم برمی‌گردد. دستمزد دوبلورها در تمامی دنیا دستمزد کمی است. برای امثال من اگر دستمزد کارهای تبلیغاتی نباشد زندگی روزمره به سختی می‌گذرد.

*شما در شبکه تهران برنامه ای با عنوان محله ما داشتید که با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد. از این برنامه برایمان بگویید؟

- محله ما 150 برنامه بود. فشار زادی روی کار بود. ما در دو یا سه ساعت 5 برنامه ضبط می‌کردیم. برای هر محله هم با نوع گویش همان محله چه در قدیم و چه امروز صحبت می‌کردم.

منوچهر اسماعیلی: الگوی کاری من

عطااله کامرانی: با شنیدن صدای ایشان از سینما به دوبله آمدم

علی کسمایی: استاد بلامنازع دوبله

حسین عرفانی: از گویندگان خوش صدا و صمیمی ترین دوستانم

بهرام زند: صدای خوب و کاربلد

مرحوم نوذری: اشکهایم همیشه برایش همیشه در روان است. تافته جدابافته دوبله ایران است.