محمدعلی شعبانی مستندساز جوان و کارگردان فیلم مستند سینمایی «انحصار ورثه» که در جشنواره سینما حقیقت به نمایش در آمد در گفتگو با خبرنگار
دیباچه درباره این جشنواره گفت:
وقتی بازی را پذیرفتم قواعد ان را نیز پذیرفتم
و اینکه فیلم من در بخش های دیگری نامزد دریافت جایزه نشده مشکل من نیست بلکه مشکل خیلی ها است. اگر بیرون از جشنواره بودم بخاطر خیلی فیلم
هایی که دیده نشد داد میزدم.
وی درباره مدت زمانی طولانی برای ساخت «انحصار ورثه» گفت: وقتی سوژه سوژه شناخت شده ای است و از قضا شهید است و از
قضا فیلمساز و از قضا مستند ساز نیز است این کار را خیلی سخت میکند چرا که طرفداران
بسیار جدی دارد و برای خود جایگاه ویژه ای دارد و تقریبا کسی نیست در ایران نیست که نام شهید
آوینی را نشنیده باشد که این حساسیت ها کار را کمی سخت میکند و به همین علت فرآیند تولید رو
طولانی شد. اگر با شخصیتی سرکار داشتیم که خیلی فعالیت های فرهنگی یا فراز و
فرود نداشت روبرو بودیم خیلی ساده تر میشد فیلم ساخت، بنظرم برای شناخت آوینی باید
همه اتمسفر اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 را بررسی کرد.
شعبانی با اشاره به استقبال مخاطبان و منتقدان در جشنواره سینما حقیقت تاکید کرد: خیلی شکفت زده شدم از اینکه مخاطب متوجه شد که چه کسی حرف
حساب میزند و این خیال من را بعد از اکران ها راحت کرد البته شخصیت های فیلم مستقل از
من خودشان را تعریف میکنند. وقتی از آن آدمها دعوت میکنیم و آنها حرف میزنند تا
حدودی مخاطب چیزی را میشنود که شاید امروز برای او عجیب غریب است. شخصیت فیلم «انحصار ورثه» فضا
را میشکند و لباس خاکی جبهه را از تن در آورده و رو در رو با مخاطب حرف میزند.
وی ادامه داد: من در «انحصار ورثه» دنبال متهم نمیگردم و فکر
میکنم این فیلم مخاطب را دعوت میکند به اینکه طور دیگری
به ماجرا نگاه کند. شهید آوینی را باید فراتر از یک مراسم تکراری و پاسداشت نگاه کنیم. من یک بار ندیدم در این سالگردها کتاب شهید
آوینی خوانده شود.
این مستندساز جوان درباره بازخوردهای پس از نمایش فیلم در جشنواره حقیقت تاکید کرد: خیلی ها با دیدن فیلم من سورپرایز شدند، کسانی که مدعی شناخت شهید
آوینی بودند. «انحصار ورثه» با اینکه به یک مستند پرتره نزدیک است به هیچ عنوان داعه پرتره بودن را ندارد. سئوال من از آن دسته ای که با دیدن فیلم در جشنواره حقیقت سورپرایز شدند این است که ما که مدعی آوینی هستیم چرا از لطف
آشنا زدایی استفاده میکنیم، شما که عمری از ماجرای شهید آوینی صحبت کردید چرا با دیدن این مستند سورپرایز شدید؟
شعبانی با اشاره به اهمیت جایزه های جشنواره ای خاطرنشان کرد: من شهادت میدهم که هیچوقت برای جایزه فیلم نساختم اما همیشه
برای گرفتن جایزه خوشحال شدم. من واقعا نه تعهدی به سلیقه آدمها دارم و نه تعهدی
به هیچ جشنواره ای، من یک تعهد دارم و آن این است که در حقیقت گویی امساک
نکنم و به همین دلیل هیچوقت به سراغ غلغ گیری در مستند نرفتم.
کارگردان مستند «ملی بدون کارت» درباره اتفاق ویژه فیلم «انحصار ورثه» گفت: اتفاق مهمی که برای این فیلم
باید می افتاد و افتاد شور مخاطب در اکران و آن چشمهای شگفت زده از
شخصیت شهید آوینی که بعد از تماشای فیلم برای من جذاب بود، من این را با چند سکه عوض کنم؟ آدمهایی را دیدم که علاقه ای به این گونه از مستند ندارند اما فیلم من را دوست داشتند.
شعبانی در بخشی دیگر از صحبت های خود با اشاره به نظر منتقدان درباره «انحصار ورثه» تاکید کرد: وقتی سخت گیر ترین منتقدان سینمای مستند به فیلم لطف دارند
این برای من خیلی ارزشمند است، یکی از منتقدان میگفت «انحصار ورثه» فرصت دیده شدن
بخش های فنی فیلم را نمیدهد و باید گفت که «انحصار ورثه» وقتی برای قضاوت باقی نمیگذارد.
این فیلمساز جوان سینمای مستند خاطرنشان کرد: من واقعا از هیچ جشنواره ای هیچ توقعی غیر از اکران، صندلی
و سانس خوب ندارم، فکر میکنم که کار مهمی که یک جشنواره دارد فارغ از جایزه
گیرندگان اشتراک گذاری فیلم با مردم است و اینکه چه کسی جایزه میگیرد اهمیت چنانی
ندارد. اتفاق مهم این است که از فضای محفلی بودن خارج شویم و ای کاش جشنواره ها از
گعده های خودمانی خارج شود و به سمت عمومی شدن برود.
وی افزود: ما مستندسازان چراغ جشنواره را با فیلمهایمان روشن نگه
میداریم و جشنواره ها نیز به ادامه این روشنایی پس از اکران فیلم در جشنواره کمک
کنند.
شعبانی بیان کرد: مخاطب ما باید متوجه بشود که مرزی بین برنامه های تلویزیونی
شبه مستند و جریان اصلی سینمایی مستند وجود دارد که این کم کم در حال جا افتادن
است اما هنوز جای کار دارد که مفهوم سینمای مستند با چیزی که در حال حاضر وجود
دارد فاصله زیادی دارد.
این مستندساز در پایان این گفتگو درباره اینکه چه کسی بیشتر از همه در ساخت «انحصار ورثه» کمک کرد گفت: شاید گفتن این جمله درست نباشد اما باید بگویم که این فیلم را واقعا یک تنه ساختم اما کمک دیگران را هم
نمیتوانم فراموش کنم. من به لحاظ تحقیقاتی به یک کُر وصل بودم و این کُر کسی جز پردم مرتضی شعبانی نبود که خیلی به ساخت فیلم کمک کرد و اگر موضوع دیگری بود انقدر
کمکم نمیکرد.