محمدحسین گودرزی : سینمای ایران در جهان به عنوان یکی از کشورهای پیش رو در این صنعت – هنر مطرح است و صنعت سینمای ایران علیرغم مشکلات بسیاری که از نظر اقتصادی دارد همواره تلاش کرده که در جشنواره های جهانی به عنوان یکی از شانس های برنده شدن جوایز جشنواره های مختلف و در شاخه های متنوع مطرح شود.

شاید در نگاه اول صنعت سینمای ایران تنها به عنوان سینمایی هنری و متکی به هنر کارگردانان تراز اول خود مانند مرحوم عباس کیارستمی و اصغر فرهادی در سطح جهان شناخته شود اما در سال های اخیر به نظر می رسد که بازیگران ایرانی هم تلاش کرده اند که در سطح جهانی شناخته شوند و این موضوع حتی پای برخی از آنان را به صنعت سینمای آمریکا هم بازکرده و به نوعی سینمای ایران را صاحب لژیونر کرده است.

آخرین موفقیت سینمای ایران هفته گذشته رخ داد و پیمان معادی بازیگر و کارگردان سرشناس ایرانی با فیلم «بمب؛ یک عاشقانه» جایزه بهترین کارگردانی را در بخش فیلم های بلند بین المللی جشنواره فیلم استانبول ترکیه دریافت کرد. به همین بهانه نگاهی می کنیم به موفقیت هایی که سینمای ایران در طول تاریخ حیات خود در جشنواره های جهانی به دست آورد و آرزوی موفقیت بیشتری برای سینمای ایران می کنیم.

2 اسکار، دست آورد ایران از شهر فرشتگان

اولین حضور ایران در جوایز اسکار به سال 1978 بازمی گردد. در این سال فیلم مستند باد صبا (Le Vent des amoureux) به کارگردانی آلبرت لامورسیه (Albert Lamorisse) و به عنوان محصول مشترک ایران و فرانسه در رشته بهترین مستند بلند نامزد جایزه اسکار شد. اما اولین فیلمی که ایران به آکادمی هنرها و علوم سینمایی در بخش بهترین فیلم خارجی زبان معرفی کرد، فیلم دایره مینا به کارگردانی داریوش مهرجویی بود که در سال 1977 در بخش بهترین فیلم خارجی زبان شرکت کرد، هرچند که در نهایت از رسیدن به جمع 5 نامزد نهایی این بخش بازماند.

اما بعد از آن سینمای ایران فیلمی را به اسکار معرفی نکرد تا اینکه در سال 1994 فیلم زیر درختان زیتون به کارگردانی مرحوم عباس کیارستمی به عنوان نماینده ایران به اسکار معرفی شد که موفقیتی به دست نیاورد.

از آن سال به جز در سال های 1996 و 2012، ایران همواره نمایندگان خود را برای شرکت در بخش بهترین فیلم خارجی زبان معرفی کرده که حاصل آن نامزدی اسکار بهترین فیلم خارجی زبان در سال 1998 برای فیلم بچه های آسمان به کارگردانی مجید مجیدی بود. اما بزرگترین موفقیت سینمای ایران در اسکار در سال های 2011 و 2016 رقم خورد که فیلم های جدایی نادر از سیمین (2011) و فروشنده (2016) - هر دو به کارگردانی اصغر فرهادی- بزرگترین افتخار سینمای ایران کسب و جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را برای سینمای ایران به ارمغان آوردند.

البته فرهادی در سال 2011 در بخش بهترین فیلمنامه اصلی برای فیلم جدایی نادر از سیمین هم نامزد جایزه اسکار در این بخش شده بود. افتخاری که پیش از این حسین امینی برای فیلم بریتانیایی "بالا های فاخته" (The Wings of the Dove) در بخش بهترین فیلمنامه اقتباسی به دست اورده بود.

در بخش های مرتبط با بازیگری، شهره آغداشلو برای بازی در فیلم آمریکایی "خانه ای از شِن و مه" (House of Sand and Fog) در سال 2003 نامزد اسکار بهترین بازیگر مکمل زن شد.

بخش های فنی هم بی نصیب از هنر ایرانی ها نیستند

در بخش های فنی هم به نام داریوش خُنجی برخورد می کنیم که در سال 1996 برای فیلم اِویتا نامزد اسکار بهترین فیلمبرداری شده بود. علاوه بر خُنجی، حبیب زرگرپور در سال 1996 و 2000 برای فیلم های توئیستر (Twister) و طوفان کامل (The Perfect Storm) نامزد اسکار جلوه های ویژه و کامی عسگر در سال 2006 و برای فیلم آپوکالیپتو (Apocalypto) نامزد تدوین صدا شده اند.

البته در پایان نباید نام رِی آقایان (Ray Aghayan) طراح لباس ایرانی را فراموش کرد که در سال 1970 برای فیلم آمریکایی، گیلی، گیلی (Gaily, Gaily) نامزد جایزه اسکار بهترین طراحی لباس شد. وی از ارامنه ایرانی ساکن آمریکا بود که در سال 2011 درگذشت.