فاطمه شعبانی :در کلان شهر تهران و خیابان پرترافیک اش، موتور سیکلت کارراه اندازِ خیلی از شهروندان است. گاه نقش تاکسی و گاه نقش وانت بار را بازی می‌کند. راکبان موتورسیکلتها به راحتی می‌توانند بدون دغدغه، طرح ترافیک را دور بزنند و در مرکز شهر رفت و آمد کنند و در خیابانهای قفل شده از لابلای ماشینها راه عبوری پیدا کنند و مسافریا بار را به مقصد برسانند. اغلب این موتورسیکلتها قدیمی و فرسوده اند که صاحبش برای درآوردن یک لقمه نان مجبور به استفاده از این خودرو است. تردد تعداد زیاد موتورسیکلت در پایتخت باعث شده که این وسیله نقلیه یکی از عوامل مهم آلاینده هوای تهران به شمار آید. مسئولین شهری برای رفع این معضل راه حل هایی اندیشیده اند و طرحی بوده که مدتی است مطرح شد،ه طرح اسقاط و نوسازی موتورهای فرسوده است. چگونگی این طرح که هنوز به طور کامل اجرایی نشده است را با دکتر« وحید حسینی» مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در میان گذاشتیم.

* کهنه بیار و نو ببر

با توجه به این که بالغ بر ۸۵ درصد میزان آلایندگی هوا در تهران به ناوگان حمل‌ونقل مربوط می‌شود، موتورسیکلت‌های کاربراتوری به عنوان وسائل نقلیه تک سرنشین سهم به‌سزایی در افزایش آلودگی هوای پایتخت ایفا می‌کنند تبدیل و تعویض موتورهای کاربراتوری با انژکتوری یکی از راه حل های پیشنهادی برای بازشدن گره آلودگی هوای پایتخت است. دکتر حسینیبا اشاره به اینکه طرح اقساط و تعویض موتورسیکلتها هنوز متولی خاصی ندارد می‌گوید:

« تعویض موتور سیکلتهای کهنه با نو طرح پیچیده ای است و منبع مالی بزرگی را می‌طلبد. اولا چطوری می‌شود صاحبان این موتورها را راضی کرد که موتورشان را تحویل بدهند و موتورهای انژکتوری بگیرند که هم صدایش کم است هم آلودگی کمتری را ایجاد می‌کند.»

سوالی که اینجا مطرح می شود این است چراکاربر باید این کار را بکند؟ او که با همین وسیله کارش را انجام می‌دهد و نانش را در می‌آورد؟

حسینی پاسخ می دهد:« بهترین وسیله سیاستهای تشویقی است. البته به نظرم بد نیست که شروع طرح ایجابی باشد.» دکتر حسینی ادامه می‌دهد:« با انجمن سازندگان موتور سیکلت گفتگو شده است که برای خط تولیدشان بهتر است موتور کهنه را بگیرند و موتورهای نو را تحویل بدهند. البته همه اینها باید مطالعه و محاسبه شود. بخش جدی پروژه مسئله مالی قضیه است. تعویض یک موتورسیکلت کهنه که نهایت 500 هزار تومان قیمت دارد و با موتورسیکلت نو که حداقل 5 میلیون تومان قیمت دارد بارمالی برای صاحب خودرو و تولید کننده موتورسیکلت ایجاد می‌کند. تجربه نشان داده طرحهای اینطوری که به بودجه زیاد نیازمند است در عمل شکست می‌خورد باید این طرح خودگردان باشد البته فعلا در حال مطالعه است اما هنوز از طرف انجمن موتورسیلکت‌سازان طرحی ارئه نشده است.»

*انژکتور به جای کاربراتور

اکثر موتورسیکلت‌هایی که در سطح شهر تردد می‌کنندکاربراتوری هستند که هم اجازه مسافرکشی دارند و هم باربری که بیشترین آسیب را به وضعیت هوای شهرها وارد می‌کنند، یکی از اساسی‌ترین مشکلات موتورسیکلت کاربراتوری این است که میزان آلایندگی آنها پایدار نیست و کاربر می‌تواند میزان مصرف این وسیله نقلیه را دستخوش تغییر کرده و بر میزان آلایندگی هوا بیفزاید، اما موتورسیکلت‌های انژکتوری دارای ثبات و پایداری در سوخت‌رسانی هستند و همان مشخصات اولیه خود در زمان تولید کارخانه‌ای را حفظ می‌کنند.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به طرح انژکتوری کردن موتورهای کاربراتوری می‌گوید:« تبدیل موتورهای کاربراتوری به انژکتوری نسبت به طرح تعویض طرح ارزان تری است؛ ما به شرکتهای داخلی پیشنهادهای دادیم که این موتورهای کاربراتوری را تبدیل به انژکتوری کنیم اما آیا به همین راحتی می‌شود این حجم موتور را ارتقا داد؟ البته این طرح کارگاهی است و به جای اینکه هیجان زده شویم فراخوان دادیم هر شرکت با 50 موتور قراداد بسته اند بعد از تحویل این خودروها به صاحبانشان ما مطالعه می کنیم ببینیم کسی که موتورش را انژکتوری کرده است از این کارراضی است و هرروز موتورش خراب نمی شود و اگرامتحانش را پس داد یک طرح موفق از لحاظ فنی است. اما چگونگه این طرح را در بین شهروندان ببریم و چه منفعتی برای مردم دارد وچطور مردم را ملزم به این کار کنیم بدون برنامه نمی شود پیش رفت. ما با شرکتهای تبدیل کننده قرارداد بستیم و در حال ارزیابی هستیم. تقریبا3 ماه طول می‌کشد تا موفقیت یا عدم موفقیت مطمئن شوند. اگر جواب گرفتیم و جواب رضایت بخش بود به صورت طرح مدون ارائه می شود شایدشهرداری بتواند پولش را تقبل کندچون از منظر آلایندگی مرقون به صرفه ا ست.»

طرحی دیگری که مطرح شده است ایده موتورهای برقی است. دکتر حسینی می‌گوید:« ایده دیگری که مطرح شده موتور برقی است که متاسفانه خیلی گران است و تقریبا 15 میلیون تومان هزینه برمی دارد. در حال حاضر ما این طرحهای مطرح شده را مطالعه می‌کنیم فاصله مالی این طرح آخری نسبت به بقیه بسیار زیاد است. در هرصورت به انجام رسیدن این طرح ها در بازشدن گره آلودگی ها و بهبود هوای تهران خصوصا در ماههای سرد سال اثر بسزایی خواهد داشت.»