به گزارش خبرنگار سینمایی دیباچه، امروز 14 تیرماه اولین سالمرگ یکی از بزرگان سینمای ایران و جهان است، عباس کیارستمی، کارگردانی که مرگش حاشیه های فراوانی داشت و هنوز پس از یک سال برخی معتقدند که او به دلیل کوتاهی های پزشکی از دنیا رفته است.

درباره عباس کیارستمی و آثارش زیاد نوشته اند و گفتن آنها تکرار مکررات است؛ اما آنچه مسلم این است که، آنهایی که سینما را می شناسند کیارستمی را فراموش نخواهند کرد زیرا آثار انسانی او همیشه قابل دیدن است و حرفی برای گفتن دارد.

طی این یک سال که کیارستمی در میان ما نیست، آنچه اهالی هنر و دوست داران او را آزرده کرده پرونده مبهم پزشکی و چگونگی مرگ این کارگردان فقید سینماست.

بیماری کیارستمی و رفتنش زیر تیغ جراحی در ایران

پس از آنکه عباس کیارستمی به دلیل مشکلات گوراشی دچار کسالت شد و توسط پزشکان ایرانی زیر تیغ عمل جراحی رفت، در 26 فروردین سال گذشته چند ماه پیش از مرگ عباس کیارستمی، دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت پس از عیادت از او به ایسنا گفته بود: به دنبال اقدامات درمانی انجام شده و شرایط جسمی کیارستمی، وی تا 10 روز دیگر ترخیص می‌شود».

هاشمی در حاشیه این عیادت، درباره روند درمان این عباس کیارستمی به ایسنا گفته بود: «آقای کیارستمی از نظر گوارشی مشکلی پیدا کرده بودند و باید حتما جراحی می‌شدند و بعد از انجام جراحی دچار التهاب کیسه صفرا شده بودند. البته چنین چیزی گاهی اوقات پیش می‌آید و ممکن است هیچ ربطی هم به جراحی نداشته باشد»

وزیر بهداشت گفته بود: «بعد از آن کیسه صفرای کیارستمی عمل شد و دچار عفونت شده بودند و این عفونت وارد خون وی شده بود. همین موضوع شرایط‌شان را حاد کرده بود و زمانی که در 13 فروردین ماه از این کارگردان عیادت کردیم، شرایط‌شان بحرانی بود.

وزیر بهداشت سپس درباره شرایط جسمی عباس کیارستمی گفته بود: «با شرایطی که از آقای کیارستمی، خانواده، فرزند و برادرشان می‌بینیم مطمئنیم که به خدمات هنری و فعالیت‌های عادی‌شان باز می‌گردند و ظرف 10 روز آینده ترخیص شوند».

اما عباس کیارستمی بهبود پیدا نکرد و هیچ گاه ترخیص نشد تا اینکه به فرانسه رفت و دیگر به ایران بازنگشت. پس از مرگش بود که حاشیه ها و ابهامات جدی تر شد.

حاشیه های پس از مرگ عباس کیارستمی

کمی پس از مرگ کیارستمی در 28 تیرماه سال 1395، دكتر ايرج خسرونيا، رييس هیئت بدوی نظام پزشکی و معاون نظارت سازمان نظام پزشکی تهران كه رييس جامعه متخصصان بيماری های داخلی ايران هم هست در گفتگویی با یکی از روزنامه ها گفته بود: « در پرونده‌های مرتبط با قصور پزشکی، قطعا پزشکان خطا کار توسط دادگاه معمولی و يا دادگاه نظام پزشکی مجازات شده و تحت پيگرد قانونی قرار می ‌گيرند».

طبق گفته ایشان جراحی اولی که روی عباس کیارستمی انجام شد، عمل پوليپ روده بوده است.

وی در همان گفتگو گفته است: «اگر فرد در مورد پوليپ به پزشک متخصص و فوق تخصص گوارش و يا متخصص داخلی مراجعه کند به وسيله اندوسکوپی می ‌توان نمونه را ارزيابی کرد و بعد از نمونه برداری اگر سرطان تشخيص داده شد به متخصص جراح و اگر که کانسر نبود و يک پوليپ ساده بود با همان دستگاه اندوسکوپ می توان آن را برداشت، پوليپ هم که توسط دستگاه اندوسکوپ برداشته می شود در دو تا سه درصد موارد می ‌تواند باعث پارگی روده شود، منتهی بلافاصله مريض علائمش را نشان می‌دهد و هم پزشک متوجه موضوع خواهد شد و هم بيمار بايد تحت نظر پزشک باشد تا سريعا کارهای اوليه روی فرد انجام شود ولی مرگ و مير آنچنانی برای بيماران به دنبال ندارد ».

وی در ادامه گفته بود: «در مورد آقای كيارستمی بايد بگويم كه روی بيمار کولونوسکوپی انجام گرفت و تشخيص دادند كه بايد تحت عمل قرار بگيرد كه اين عمل نيز انجام شد؛ به اضافه اينکه فقط به وسيله لاپاراسکوپ تحت عمل جراحی قرارگرفته و لاپاراسکوپ عوارض مخصوص به خود را دارد».

رييس هيات بدوی نظام پزشکی و معاون نظارت سازمان نظام پزشکی درباره مرگ عباس کیارستمی در فرانسه نیز گفته بود: « اگر متوجه باشيد می‌ بينيد که اين بيمار در روزهای آخر حال عمومی خوبی داشتند و در خانه بوده و به استراحت می ‌پرداخته اند؛ اما با يک هواپيما به خارج از كشور سفر کردند که در طول پرواز چون چند ساعت در ارتفاع بودند ممکن است دچار آمبولی شده باشند و آمبولی عارضه شناخته شده‌ای در مسافرت‌های هوايی است.

طی همان روزها، در ويدئويی كه در برخی شبكه های فارسی زبان خارج از كشور منتشر شده بود از زبان دکتر بریس گایه سرپرست تیم پزشکی کیارستمی در بیمارستان فرانسه از سه عارضه نام برده شده است که همگی در مورد عباس کيارستمی ‌روي داده است. آسيب حالب ،عارضه پريتونيت در اثر جراحی کولون و خونريزی . او همچنين گفته بود که برای درمان اين عوارض به نحو احسن عمل نشده است!

دکتر ایرج خسرونیا در همان گفتگو گفته بود: « به نظر من نقصی که در پرونده وجود داشته اين است که چرا يک مدير از ابتدا برای آقای کيارستميی وجود نداشته است! اگر از همان اول يک متخصص داخلی پرونده را به دست مي گرفت و آن را مديريت ميی کرد به نظر می ‌رسيدکه اين عارضه‌ها کمتر می ‌شد . باتوجه به اينكه مشاوره های زياد و داروهای زيادی توسط افراد مختلف نوشته می شد بهتر بود يك متخصص داخلی پرونده درمان را مديريت می كرد که این اتفاق نیفتاد».

حکم دادگاه به نفع زنده یاد کیارستمی و گفته های پزشک معالجش

پس از آنکه حکم پرونده پزشکی عباس کیارستمی منتشر شد، و طی آن مشخص شد تیم پزشکی قصور در درمان داشتند، پزشک خاطی دکتر احمد میر، پزشک به سه ماه عدم فعالیت در بیمارستان مربوطه محکوم شد که ابعاد انتشار این حکم واکنش های متفاوتی را در بین اهالی سینما در پی داشت.

این پزشک در گفتگویی که در 14 مردادماه سال پیش انجام شده گفته است: « آقای کیارستمی پیش از آنکه برای معالجه نزد من بیاید به دلیل کم خونی در بیمارستان دیگری مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته بودند ونتایج این آزمایشها نشان میداد که به علت کم خونی و نتایجی که از کولونوسکوپى و بافت شناسى حاصل شده بود باید موردعمل جراحی قرار بگیرند . تمام همکارانی که ایشان را دیده بودند پیشنهاد عمل را داده بودند . به همین علت وقتی به من مراجعه کردند درباره این مسأله با هم صحبت کردیم و به توافق رسیدیم تا پس از قطع داروهای ضد انعقادی که مصرف میکردند به بیمارستان بیایند و در بیمارستان مورد عمل جراحی قرار بگیرند».

دکتر احمد میر درباره دومین عمل عباس کیارستمی نیز گفته بود: « عمل دوم به علت بروز خونریزى بود. بیمار به مدت دو روز داروى ضد انعقاد خون دریافت کرده بود و ما مدت ۴٨ ساعت به بیمار فرصت دادیم تا اثر این دارو از بین برود. در طول این مدت من ،همکارم دکتر ناصرى وهمه پزشکان مشاور و مسئولین icu بر بالین بیمار حاضر بودیم. خون و فراورده هاى خونى به بیمار تزریق شد و در این مدت هرگز افت فشار خون، کم کارى کلیه یا علایم DIC نداشتیم. بررسى بالینى ، سونوگرافى و سى تى اسکن انجام شد و روز ٢٠ اسفند بیمار دوباره عمل شد. خونریزى مهار شد بدون اینکه منشأ خونریزى واضحى یافت شود. از آن به بعد نیز دیگر با مشکل خونریزى مواجه نشدیم. توجه بفرمایید که اقدام جراحى در بیمارى که داروى انعقاد دریافت کرده است ، پیش از قطع دارو امرى بسیار خطرناک است».

پزشک کیارستمی همچنین گفته است: «آقای عباس کیارستمی بعد از عمل دوم یک روند بهبودی کاملا رضایت بخشی داشتند . بعد از عمل دوم فقط یک واحد خون تزریق کردیم و دیگر نیازی برای تزریق خون نشد . هموگلوبین رفته رفته به حد نرمال برگشت و از لحاظ کلیوی- قلبی – ریوی و عمل کرد روده کاملا خوب بودند . تغذیه با مایعات شروع شد ، راه می رفتند و هموگلوبین ۱۱ داشتند . در چنین شرایطی بود که بعد ازظهر روز ۲۹ اسفند ، ۹ روز بعد از عمل دوم در حالی که در موقعیت پایدار و مطلوب قرار داشتند ، با ایشان صحبت کردم من اعلام کردم که من فقط با موافقت ایشان به سفر خواهم رفت و گفتم چنانچه با سفر من موافق نباشند من در کنار ایشان خواهم ماند. و این صرفاً به خاطر ارادت خاص به اقاى کیارستمى بود و الا پزشک در صورتیکه جانشین صلاحیتدارى به جاى خود معرفى نماید مکلف نیست براى سفر از بیمار اجازه بگیرد.آقای کیارستمی و برادر ایشان و پسرشان با سفر من موافقت کردند. من برای این سفر به جای خود جانشینی انتخاب کردم . آقای دکتر ناصری متخصص جراحی عمومی که از روز اول ، از عمل اول و دوم در کنار من بودند و هر روز آقای کیارستمی را دیده بودند ، از ریزه کاری بیماری و تحول و پرونده ایشان مطلع بودند . آقای دکتر ناصری را بعنوان جانشین معرفی کردم و آقای کیارستمی با این جانشینی کوچکترین مخالفتی نشان ندادند و با اجازه بیمار و خانواده و تعیین جانشین به سفر رفتم . تکرار میکنم زمانی که من به مسافرت رفتم شرایط آقای کیارستمی ۱۰۰ درصد پایدار و خوب بود و خونریزی نداشتند . هیچ جراحی بیمار خود را در شرایط بد رها نمیکند وجایى نمی رود».

دکتر میر در ادامه همان گفته است: «آقای کیارستمی، روزدوم فروردین با وضعیت خوب از بخش مراقبتهای ویژه به بخش منتقل شدند و در وضعیت بسیار خوبی به سر می بردند تا اینکه چند روز بعد آقای دکترناصری که همکار و جانشین من تشخیص میدهند بیمار دچارعفونت کیسه صفرا شده است . عفونت کیسه صفرا هیچ ارتباطی به عمل اول و دوم ندارد و ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. تشخیص درست گذاشته شد و آقای دکتر ناصری کیسه صفرا را عمل کردند و بعد از عمل هم بیمار روند بهبودی داشتند تا اینکه دوباره دچارتب و دل درد شدند و بعد از مشورت با جراحانی که در آن دوران در تهران حضور داشتند ایشان دوباره عمل شدند. محل دوخت دچار نشت شده بود. سطح قدامی حالب چپ مشکل پیدا کرده بود حالب به هیچ وجه قطع نشده بود به علت خونگیری با وسایلى که حرارت بالا دارند دچار نوعی سوختگی شده بود بدون اینکه قطع شده باشد و نشت نداشت . براى بیمار کولوستومى گذاشته شد و از متخصصین اورولوژی دعوت شده و حالب مورد ترمیم قرارگرفت و این عمل با موفقت به پایان رسید».

دکتر احمد میر درباره نوع بیماری کیارستمی نیز به طور شفاف گفته بود: ««من به حفظ اسرار پزشکی پای بندم و چنانچه خانواده مرحوم عباس کیارستمی چنین اجازه ای به من بدهند ، من باکمال میل نوع بیماری و درجه بیماری و کل مسائلی را که مربوط به بیماری ایشان است در اختیار همگان قرار میدهم ولی تا قبل از اینکه اجازه به من داده شود من متأسفم که امروز هم درباره نوع دقیق این بیماری اجازه ای ندارم با کسی صحبت کنم».

پرونده مفتوح مبهم و اعتراض بهمن کیارستمی

چهارماه پس از مرگ عباس کیارستمی، فرزندش بهمن از عاقبت نامشخص پرونده پزشکی پدرش خبر داد و این در حالی بود که مسعود قادی، مدیر کل پزشکی قانونی استان تهران، هجدهم آبان ماه درباره پرونده مرحوم کیارستمی به ایسنا گفته بود: «به تازگی به کمیسیون پزشکی قانونی استان تهران آمده و پرونده‌ای در این خصوص با اخذ توضیحات شاکی و متشاکی و گرفتن مستندات بالینی تشکیل شده است. در اسرع وقت نسبت به اعلام نتیجه اقدام خواهد شد. البته باید توجه داشت که این موضوع نیازمند انجام اقدامات کارشناسی است».

آخرین اخبار درباره پرونده پزشکی عباس کیارستمی

حال پس از یک سال، رئیس سازمان نظام پزشکی کشور در تازه ‌ترین گفته های خود در 8 تیرماه امسال، به خبرگزاری ایسنا، دلیل اصلی مرگ عباس کیارستمی را تجویز بالای هپارین و مرگ مغزی در فرانسه عنوان کرده است!

دکتر علیرضا زالی همچنین گفته است: «اقدامات انجام شده برای مرحوم کیارستمی در ایران از سوی جمع کارشناسی ۴۰ نفره که از اساتید و خبرگان پزشکی کشور هستند، صورت گرفت؛ اما در رابطه با اقداماتی که در فرانسه انجام شده است، همچنان ابهاماتی برای این جمع کارشناسی و سازمان نظام پزشکی وجود دارد».

وی گفته: «متاسفانه علی‌رغم دو بار نامه‌نگاری با نظام ‌پزشکی فرانسه و بیمارستانی که مرحوم کیارستمی در آن بستری شده بود، اطلاعات بالینی بیمار به ما داده نشد. در نامه دوم تاکید کردیم که طبق قانون، سازمان نظام پزشکی در ایران مسوول رسیدگی به این پرونده است و برهمین اساس خواستار پرونده بیمار در فرانسه شدیم؛ اما متاسفانه فرانسه از ارائه پرونده بیمار به ما استنکاف کرد! در این مسیر با سفیر فرانسه در ایران، سفیر ایران در فرانسه و همچنین از سوی آقای قشقاوی در وزارت امور خارجه تلاش‌هایی را انجام دادیم اما حتی یک تک برگ هم از اطلاعات بالینی بیمار نتوانستیم بگیریم که جای تعجب دارد، تنها خلاصه‌ای از پرونده بیمار به دست ما رسید.

رییس کل سازمان نظام پزشکی در ادامه صحبت هایش گفته است: «درخلاصه پرونده ای که در جمع ۴۰ نفره کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته، چند موضوع مهم وجود دارد. ابتدا اینکه علت نامه فوت آقای کیارستمی علی‌القاعده باید با کالبدشکافی در کشور فرانسه صورت می‌گرفت، اینکه بیمار را بدون اتوپسی به ایران فرستادند جای تعجب دارد!».

زالی گفته: «علت اصلی مرگ مرحوم کیارستمی خونریزی حاد تحت پرده‌های مغزی (ساب دورال) که منجر به مرگ مغزی شده بود، تشخیص داده شده که این خونریزی نیز ناشی از استفاده از دارویی به نام هپارین با دوز ۲۴ هزار واحد در روز است.! همچنین در پرونده آمده است که درمان بیمار با تشخیص آمبولی ریه شروع شده است! این در حالی است که مرحوم کیارستمی دو روز قبل از اعزام به فرانسه در بیمارستان «آراد» سی‌تی‌اسکن ریه شد و آمبولی ریه براساس این سی‌ تی‌ اسکن رد شده است. برهمین اساس در نامه‌ای که به فرانسه نوشتیم، دو سوال مهم را مطرح کردیم؛ ابتدا اینکه چگونه آمبولی ریه را تشخیص داده‌اند و دلایل مستدل در این رابطه چه بوده است. از آنجا که پزشک ۶ صبح متوجه کمای عمیق بیمار می‌شود، درخواست دیگرمان نیز آن بود که مشخص کنند از ساعت ۱۲ شب تا ۶ صبح که بیمار ناگهان دچار اغما شده، وضعیت نرسینگ و علائم بالینی را با جزییات برای ما اعلام کنند، اما متاسفانه هنوز به این درخواست‌های ما پاسخی داده نشده اس».

رییس کل سازمان نظام پزشکی در ادامه گفته است: «در کل مدارکی که از فرانسه برای ما فرستاده‌اند، هیچ مدرکی مبنی بر آمبولی ریه بیمار وجود ندارد. متاسفانه پزشک ۶ صبح متوجه کمای عمیق بیمار می‌شود، حدود دو ساعت وی با ضریب هوشیاری ۴ به آی‌سی‌یو منتقل می‌شود و بعد از ۲ ساعت هم ضریب هوشیاری بیمار به ۳ که همان مرگ مغزی است می‌رسد. همچنان تاکید داریم که مدارک مربوط به شرح دقیق علائم بالینی بیمار و علت آغاز دوز بالای هپارین را برای ما ارسال کنند».

دکتر علیرضا زالی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی درباره حکم اعلام شده در رسانه‌ها درباره پرونده مرحوم کیارستمی و اعتراض خانواده وی به این حکم نیز گفته: «ما به دقت اتفاقاتی را که در ایران افتاده بود بررسی کردیم. اعمال جراحی متعدد انجام شده برای مرحوم کیارستمی کاملا از سوی جمع ۴۰ نفره کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع پزشکانی که در این پرونده حضور داشتند، برای یک پزشک کیفرخواست و همچنین رای صادر شد. در ادامه مسیر با اعتراض خانواده بیمار و همچنین پزشک معالج مواجه شدیم به همین دلیل مجبور شدیم پرونده را به دادسرا بفرستیم این در حالی است که پرونده از نظر ما بسته شده بود همین امر موجب تاخیر در صدور رای شد».

رییس کل سازمان نظام پزشکی در پایان گفته است: «ما حکمی در رسانه‌ها اعلام نکردیم زیرا تا حکمی قطعی نشود نمی‌توانیم آن را اعلام کنیم. در حال حاضر حکم صادر شده اما هنوز قطعی نیست و احتمالا تا چند روز آینده نتیجه به هر دو طرف اعلام خواهد شد».

امروز 14 تیرماه 1396 اولین سالمرگ عباس کیارستمی است. هنرمندی که پیش از فیلمساز بودن انسان والا و دگر اندیش بود.

عباس کیارستمی پیش از آنکه فیلمساز خوبی باشد، عکاس زبده ای بود و پیش از آنکه فیلمساز شاخصی باشد انسان والا و دگر اندیشی بود، عباس کیارستمی، کتاب خوان قهاری بود و شعر می گفت و این حس شاعرانه را چون لایه ای روشن بر همه آثارش می توان دید و در کتاب هایش خواند.

«مشق شب»، «خانه دوست کجاست؟»، «طمع گیلاس»، «زیر درختان زیتون»، «کلوزآپ»، «باد ما را خواهد برد»، «ده»، «پنج» و «شیرین» برخی از آثار کارنامه پرافتخار عباسی کیارستمی است.