جی.بی.پریستلی میگوید این کتاب، اثری فاضلانه نیست؛ تاریخ ادبیات به معنی دقیق کلمه هم نیست. اما میتوان در وقت اضطرار از آن استفاده کرد و چون گمان میرفت برای بعضی از مخاطبان مفید باشد، صفحاتی از شرح احوال برخی نویسندگان به ضمایم آن اضافه شده است.
بازه زمانی کتاب پیش رو از نیمه دوم قرن پانزدهم شروع میشود که پس از اختراع صنعت چاپ و حروف متحرک در اروپا، کتاب در شکل و شمایلی که امروز میشناسیم عرضه شد؛ بنابراین ادبیات قرون وسطی در غرب در محدوده بررسی کتاب قرار ندارد.

به این ترتیب اثری که جی.بی.پریستلی درباره ادبیات غرب نوشته، دربرگیرنده بازه زمانی پنج قرن است. با این حال این تذکر را هم میدهد که این بازه، کمتر از یکپنجم زمانی است که سوابق و پیشینه.ای خواه در زمینه تاریخ یا ادب از آن در دست است و این هم، یک پنجاهم زمانی نیست که قدیمیها و نیاکان مردمان غرب، روح انسانی را رنگ و شکل داده و به ارث گذاشتند.
جی.بی.پریستلی نویسنده این کتاب، رمان و نمایشنامهنویس انگلیسی متولد 1894 و درگذشته به سال 1984 است. او را به عنوان نویسندهای پرکار با آثار زیاد میشناسند. ابراهیم یونسی مترجم کتاب هم به عنوان یکی از مترجمان شناخته شده و صاحب سبک ایران، متولد 1305 و درگذشته به سال 1390 است که آثار مرجع زیادی را در حوزه فرهنگ و هنر به فارسی برگردانده است.
«سیری در ادبیات غرب»، به گفته مؤلف، تلاشی برای شناخت احوال انسان غربی است از دریچه ادبیات که آفریده و از آن بهرهبرداری کرده است. یونسی عصر مدرن را دوران بحرانی و انسان مدرن را هم ناگزیر از اتخاذ تصمیمات خطیر میداند. با همین نگاه هم تلاش کرده با نگاهی به ادبیات، بخشی از تاریخ غرب را بررسی کند و دستمایهای برای سالهای پیش رو در جهان مدرن در اختیار مخاطب کتاب قرار دهد.
این کتاب به جز «مقدمه»، «فرجام سخن» و «سخنی چند در احوال برخی از نویسندگان» دربرگیرنده 22 فصل است که عناوین شان به این ترتیب است:
«کره زرین»، «حروف متحرک»، «ایتالیا و ماکیاولی»، «فرانسه: رابله و مونتنی»، «انگلستان و شکسپیر»، «اسپانیا و سروانتس»، «باغ آراسته»، «و همه جا را روشنی فرا گرفت»، «درام»، «رمان»، «بیداری افکار»، «سایههای ماه»، «روسو و عصر رمانتیک»، «آلمان و گوته»، «رمانتیکهای انگلیسی»، «نهضت رمانتیک در فرانسه»، «روسها و دیگران»، «طومار گسسته»، «عصر و پیامبران آن»، «شاعران»، «رمان نویسان»، «نمایشنامه نویسان»، «نوگرایان»، «زمینه آثار»، «به طور عمده پیش از 1914»، «میان پرده ای کوتاه» و «بین دو جنگ».
در قسمتی از این کتاب میخوانیم:
نبوغ، به قول بودلر، دستیابی مجدد و ارادی به قلمرو دوران کودکی است. و اما دوران طفولیتی که وی می تواند از نو تسخیر کند دو منتهیالیه زندگی را بدو نمی نمود: سعادتی کوتاه که جای خویش را به تیره روزی بلند داد. (پس از مرگ پدر توانست توجه مادرش را که سخت به او علاقهمند بود به خود اختصاص دهد، لیکن مادرش به «ژنرال اوپیک» شوهر کرد، و هم او یعنی همین ژنرال با بودلر به عنوان مظهر آنچه خرف و احمق و قراردادی و نفرتانگیز باقی ماند، و تیرهروزی و بدبختی درازمدت پسرک آغاز شد).
در حالی که خویشتن را همچون یک تبعیدی احساس میکرد و از این جهان زشت و خشنی که خویشتن را در آن یافته بود سخت نفرت داشت، بزرگ شد. اینک که بهشت را از وی دریغ داشتهاند او نیز خویشتن را بیشتر از پیش در لجه معاصی فرو میبرد. اگرچه رفتار دوران بلوغش در او جا افتاده بود باز توانست ذوقی زیبا و فکری توانا از برای نقد و انتقاد به ارمغان آورد و اشعاری سرود که در زیبایی حیرت زاست. اما هرچند سرگذشت زندگیاش مسائل بسیاری را روشن میکند، همه چیز را توضیح نمیدهد.
زمانه را نیز باید در نظر گرفت؛ این عصر نمیتوانست پایه و اساس مذهبی جامعی را که طبیعت مذهبی وی خواستارش بود بدو عرضه دارد. چیزی را که به وی عرضه داشت مذهب و دینداری علیلی بود که بودلر به عوض آنکه آن را برپا نگه دارد بر سر نگه داشت. آنچه را که می توانست و به وی داد پاریس نیمه قرن بود (و بودلر هم یک پاریسی به تمام معنی بود) که جامعهای مادی و تباه بود و شاعر را در اوج ملالت و نفرت به کارشناس بی پروای احساسات منفرد و مجزا تبدیل کرد و موجب شد که پرچم شیطانی بلوغ را بر نداشتن هیچ پرچمی ترجیح دهد، و از نبوغ شاعرانهاش سنتهای دوگانه خودنمایی و تباهی که هر دو به یکسان بدو زیان آورند پدید آید.
چاپ نهم این کتاب با 690 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 750 هزار تومان عرضه شده است.
انتهای پیام/

