سیدمحمد بهشتی: نوروز و شب چله نمونه‌های روشنی از پیوند مستقیم آداب و رسوم مردم با طبیعت است

به گزارش دیباچه، «سیدمحمد بهشتی» چهارشنبه ۲۷ بهمن در همایش «جشن‌ها و آداب زمستانی» در موزه ملی ایران گفت: وجود همیشگی خانواده و سفر ایرانی در آئین‌های ایرانی کمک می‌کند تا مناسبات بین ایرانیان پررنگ‌تر شود.

او با بیان این‌که آئین‌ها تقویت‌کننده مناسبات اجتماعی و باعث انس و الفت هستند، اظهار کرد: فصل زمستان تفاوتی با سایر فصول از بابت نوع آئین‌هایی که برپا می شود دارد، به گونه‌ای که آغازش با شب یلدا و اتمامش با جشن نوروز است.

این عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری، زمستان را قیاس طبیعی فصل سرما و خواب طبیعت دانست و افزود: ما در آغاز زمستان جشن تولد خورشید با یلدا و سده می‌گیریم و وارد مقدمات نوروز می‌شویم تا به عید نوروز برسیم.

وی ادامه داد: آئین‌هایی که در کشور داریم نسبت به تحولاتی که در طبیعت اتفاق می‌افتند، نشانه‌هایی دارند و در مقایسه با فرهنگ‌های دیگر آئین‌های ما نسبت پررنگی بر طبیعت دارند، به طور مثال کریسمس فقط منظور خاصی به لحاظ‌ شان طبیعی در زمستان نیست، اما یلدا و نوروز نقطه عطفی در طبیعت است.

بهشتی تاکید کرد: در فرهنگ ما آئین‌ها، تمثیلا پاهایشان روی زمین بوده سرشان بالای ابرها است و این بدان معنا است که نوروز و یلدا و غیره کاملا منطبق با مقدمات طبیعت است و مراحل مختلف زندگی ما را پوشش می‌دهند.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی با تاکید بر اینکه آئین‌ها عامل تحکیم روابط خانواده‌ها می‌شود، بیان کرد: حتی آدابی داریم که کمک می‌کند که مناسبات همسایگی بین ایرانیان پررنگ‌تر شود.

او با بیان این‌که همه این آئین‌ها در روایات قصه‌ها و ادبیات ما جای پررنگی دارند و از وجه قدسی برخوردارند، افزود: بر همین اعتبار است که آئین ایران پایش روی زمین و سرش بالای ابرهاست و هیچ آئینی نداریم که رابطه با طبیعت نداشته باشد.

وی افزود: در بین مذاهب فرهنگی آن وجه غیرملموس خاصیت موثرتری دارد، در صورتی که بخش ملموس به این شدت اثر نمی‌گذارد و بر همین اساس است که در مذاهب غیرملموس زبان بیشترین تاثیر را دارد.

بهشتی بیان کرد: به طور حتم برپا کردن این آئین‌ها علاوه بر این‌که در انتقال فرهنگی بسیار موثر است، عاملی برای تربیت نیز هست.

او با تاکید بر این‌که این آئین‌ها باید تقویت‌کننده فرهنگ‌ها باشند، گفت: آنها به ما کمک می‌کنند تا مناسبات را تنظیم ایجاد کنیم که همراه با الفت باشند.

این عضو شورای فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین با بیان این‌که در ظاهر این آئین‌ها هر سال به طور دائم تکرار می‌شوند، بیان کرد: این تکرار به عنوان یک امر اصیل کسالت‌آور نیست.

بهشتی گفت: مهمترین چیزی که منجر به انتقال فرهنگ در یک جامعه نسبت به فرد می‌شود، سطح تماس با مظاهر یک فرهنگ مانند آئین‌ها، هنر و معماری است.

آیین‌های زمستانی عامل پیوند اقوام

سرپرست میراث ناملموس تهران، گفت: زمستان و آیین‌های مرتبط با آن به عنوان میراثی مشترک و عامل پیونددهنده اقوام و ملت‌های گوناگون است.

رضا سجودی اظهار کرد: بسیاری از آیین‌ها و رسوم سنتی در تمامی جوامع در پیوندی استوار با طبیعت تحقق می‌یابد، که این ارتباط ممکن است مستقیم یا بی‌واسطه یا به واسطه تعامل بشر با طبیعت باشد.

سرپرست میراث ناملموس تهران ادامه داد: تغییرات فصلی، اعتدال‌ها و انقلاب‌های جوی مانند نوروز و شب چله نمونه‌های روشنی از پیوند مستقیم آداب و رسوم مردم با طبیعت است.

وی با بیان این‌که آیین‌ها و رسوم جوامع کشاورزی نیز در بسیاری از موارد ارتباط روشنی با طبیعت دارند، افزود: پاسداری از این آداب و رسوم به معنای زنده نگاه داشتن آنها در بستر واقعی و نزد حاملان طبیعی آن است.

او گفت: گام نخست در پاسداری از این مواریث زنده، شناساندن آنها و برجسته ساختن اهمیت آنها نزد جوامع محلی است.

سرپرست میراث ناملموس تهران، با اشاره به تجربه موفق مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث ناملموس در آسیای غربی و مرکزی، تحت نظارت یونسکو (مرکز میراث ناملموس تهران) در برگزاری برنامه‌های با مناسبت‌های مختلف، بیان کرد: این برنامه‌ها با هدف ارتقای آگاهی‌های عمومی از میراث فرهنگی ناملموس ما را بر آن داشت تا این‌بار در تعامل با پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، زمستان و آیین‌های مرتبط با آن را به عنوان میراث مشترک گرامی داریم.