سه‌شنبه ۱۳ خرداد ۱۴۰۴  |  Tuesday, 03 June 2025

دیباچه

کد خبر: ۴۰۹۷۵
تاریخ انتشار : ۴۲ : ۱۲ - ۰۷ دی ۱۳۹۵
فردین خلعتبری نامه‌ای خطاب به حسین علیزاده نوشته و در آن به شرایط کنونی موسیقی ایران اشاره کرده است.

به گزارش دیباچه، در این نامه آمده است که:

«اجازه می‌خواهم، همین یک‌بار در این نامه، شما را با تو عوض کنم. همین یک‌بار. خواستم حرف‌هایم را بگویم. کسی را نیافتم که بشنود. به تو می‌نویسم که می‌دانم می‌خوانی، و اگر نه این بود چگونه می‌توانستی از آنچه شنیده‌ای، این‌گونه بنوازی و این‌گونه بسازی. سرگشاده نوشتم، چون، می‌دانم که نمی‌خوانند. می‌دانم که نمی‌شنوند. آن‌که گفت شنیدن کی بوَد مانند دیدن، می‌خواست کسی نخوانَد، که ندیده نفهمد. نیما، وقتی می‌خواست بگوید، به همسایه‌اش نوشت. همسایه‌ای که نبود. نیما همسایه خودش بود. کاش بتوانیم همسایه نیما باشیم. در حرف‌های همسایه، او از مسیرش در شعر و فرم گفت و کاش می‌شد ما، امروز، با هم از موسیقی بگوییم. امروز موسیقی ما پر از سایه است. سایه‌هایی هوشیار که از ما نیستند. اهالی انکار.

خلعتبری خطاب به حسین علیزاده:این مردم، وقتی کنسرتی لغو می‌شود، دیگر داد نمی‌زنند!

نه‌اینکه ترا نشنوند، صدایت را می‌خواهند، معنایت را نه. نمی‌دانم عاقلانند یا غافلان. هنوز نمی‌دانم. نمی‌دانم که می‌دانند آگاهی نغمه ساز، که در تن این سرزمین رُست، حقیقت بود یا مجاز؟ که اگر برایشان، حقیقت بود چه نیاز به مجوز داشت؟ موسیقی به مجاز رفت، تا آنجا که دیدند، جوازِ مجاز را چاره‌ای نیست. تمام تلاششان را کردند که در سرزمین ِ موسیقی، سکه‌ای رواج دهند که پشتوانه‌اش این خاک نباشد. و موسیقی می‌دانست که زیر لوايي می‌تواند کوچه‌کوچه این شهر را بپیماید. و آنچه آنها برای انکار آن نیاز داشتند، کسانی بودند که بر کرسی موسیقی بنشینند و به‌جای ساز، کاغذ تأییدشان کند و به‌جای موسیقی نسخه بنویسند. برای موسیقی نسخه بپیچند. آنهایی که، وقتی که نمی‌دانند، سکوت کنند که فرزانه بنمایند. ذوق شنیدن هم نمایششان باشد و یا اگر چیزی به نشانه تاثر در وجودشان پدید‌ آید، بتوانند آنرا پوشیده نگه دارند تا مبادا احساسشان را بیرون بریزند و سبک جلوه کنند. ولع شنیدن موسیقی تازه نداشته باشند. نسل جوان را به‌کلی انکار کنند و از قدیمی‌ها تندیسی بسازند تا مبادا بجنبد. تا مبادا بجنباند. خواستند آنها را پرورش دهند، نشد، و اگر شد یاغی شد. دیدند با اندکی جست‌وجو می‌توانند آنها را بیابند و یافتند و برگزیدند و «ماندگار» یافتند.

بر این باورم که موسیقی‌دانی که همین امروز، همین امروز، با اراده خودش، دست از کار موسیقی می‌کشد، دیگر اهل موسیقی نیست. کارشناس است. سرنخ این رشته را یافتن کارآگاه می‌خواهد و کاردان. یک آهنگ‌ساز به من نشان بده که تا زمانی که عقلش کار می‌کرده، نساخته باشد. یک آدمِ حسابی در عالم نشان بده که تا آخرین لحظه عمرش دست از کار برداشته باشد. یک هنرمند تمام‌عیار پیدا کن که زندگی‌اش از حق‌الجلسه و حق مشاوره تأمین شده باشد. بر این باورم کسی که خود را در مقام کارشناسی آثار هنری همکارانش قرار می‌دهد، در بهترین حالت مفتش است و در بدترینش سانسور‌چی. اینکه خودش به خودش رحم نمی‌کند دیگر چه انتظار از آمران؟ ماموریتشان در یک جمله این است (حق با شماست، ما درست می‌گوییم!)

این می‌شود که موسیقی از آنچه در بیرونش است عقب می‌ماند. و برای جبران این عقب‌ماندگی، خود را به ابزار تزیین مجالس و مجامع و حلقه‌ها و مناسبت‌ها تبدیل می‌کند. شعار می‌دهد. و باز از نغمه تهی می‌شود. می‌شود ابزار تدبیرِ دیگری. موسیقی اگر از اصلش جدا بیفتد چه فرق می‌کند مال کدام جبهه باشد؟ بیچاره مردمی که تنشان مورمور نغمه‌ای می‌شود که جای شعار نشسته است. در این صدا تحولی نیست. همه هویتش را از گذشته می‌گیرد. بعد مردمی را می‌پرورند که تأییدشان کنند. از نظر آنها مردم همان‌هایی هستند، که هستند و نه آنهایی که نیستند. در نظرشان، مردم، یک پدیده واحد است و غیرقابل‌تفکیک. نظر مردم فقط یکی است. رأی حداکثری، رأی تمامی مردم است. و مردم صلاح خودشان را می‌دانند. هرچند، بر این باورم که انسان ذاتا شریف است، اما نمی‌توان چشم بر تیرگی و تیره‌روزی‌اش بست.

این است سرنوشت آهنگ زمانه ما. بیچاره حقیقت که در این زمانه، تأییدش را باید از مردم بگیرد. این مردمی که اکنون تعدادشان، از خیالشان، از افکارشان و رویایشان مهم‌تر است. شکمشان که سیر شود پول بلیت کنسرت که داشته باشند، موسیقی راه خودش را رفته است لابد. موسیقی در این نظم دیگرخواسته، می‌رود کنار شهربازی و لب دریا و مسابقه لیگ‌برتری. با استقبال حداکثری. ستون موسیقی ما، موسیقی تو و من، لابه‌لای عکس‌های ستاره‌ها گم می‌شود و اگر نامی از تو می‌برند فقط از ترس این است که مبادا کاری از این کارزار پدید بیاید و مقبول همان مردم بیفتد و آنها عقب بمانند در مسابقه آرای ماخوذه.

این مردم، وقتی کنسرتی لغو می‌شود، دیگر داد نمی‌زنند. می‌روند خانه‌شان، و آنان که نسخه می‌پیچند به وقتش، به دولتش! سکوت می‌کنند یا امضا جمع می‌کنند. گاهی هم نامه به مقامات می‌نویسند و به بالا تقدیم می‌کنند. این‌گونه است که مقامات همیشه از بالادست به موسیقی نگاه می‌کنند. نگذاشته‌ایم موسیقی آن روی برترش که فلسفه را به چالش می‌کشد نشان دهد.

کاری می‌کنند که تو قدم‌هایت را آهسته برداری. پروایت را می‌گیرند تا سقف پروازت آسمان آنها باشد. مالکان زمینی، که مدعی تملک آسمانند.

تو که می‌گویی انگار نمی‌شنوند. تو پا پس می‌کشی جانشینت آماده است. بار را از دوششان برداشته‌ای. آن‌قدر موسیقی باید مشغول حلیت خودش باشد که موسیقی‌دان از هویتش غافل می‌شود.

ما را درون خانه‌هایمان ناکار‌آمد می‌کنند. این سیاست، خیل عظیمِ ساز‌به‌دست‌ها را به لشکری تار‌و‌مار‌شده تبدیل می‌کند که همه به گمان بیگانه‌بودنِ دیگری از هم می‌گریزند و به کنج خودشان پناه می‌برند. ببین غافله «بیت ِموسیقی» چقدر عضو دارد و چقدر می‌تواند داشته باشد. در این آشفته‌بازار هرجا را می‌نگری، یک عده‌ای از دوستانمان، همکاران‌مان، دارند به دیگرانی فحاشی می‌کنند. حیات یکی مشروط به ممات دیگری است. گاهی باید سکوت کرد که قافله‌سالار غافلان نباشی. گاهی که لب می‌گشایی، هر کسی چیزی می‌گوید. نه! پرت می‌کند. آنهایی که تکذیبت می‌کنند، از اول تو را نمی‌دانستند و آنان که تأییدت می‌کنند، بیشتر غریبه‌اند. سؤال ناظر بی‌طرف این است: آقا این موسیقی بزرگ‌تر ندارد؟ بر این موسیقی سهم زیبایی کدام است؟ معلوم است روحیه نقدِ جبهه‌ای آن‌قدر غالب است که اهالی موسیقی به کنسرت یکدیگر نمی‌روند و کارهای هم را نمی‌شنوند و اگر هم بر سبیل اتفاق گذرشان به هم بیفتد، مجال، مجال ِ‌انکار است. ببین با گذشته زنده می‌مانیم! حالمان را ببین! دردم می‌گیرد؛ دردی که چاره‌اش، نوشتن، تمرین‌کردن، ضبط‌کردن، تربیت‌کردن و روی صحنه بردن است؛ ولی گاهی این درد داد آدم را درمی‌آورد.

تو که این‌همه بودی و زخمه زدی و صبر کردی و در‌نماندی، چرا تنها می‌شوی؟ چرا هر‌از‌گاهی باز از سر خط. از بین جوانان مدرسه‌ات باید دسته‌ای را به خط کنی که سینه‌خیز، رازدار این سرزمین باشی و پسِِ هر مضرابت جای خالی دوستانِ جامانده‌ات را کنارت حس کنی. آنهایی که نیستند و پیش از آنکه نباشند، مانده بودند و آنهایی که هستند، کاش نبودند. این‌گونه نبودند!

شاید، دردت نهفته به ز طبیبان مدعی

یکی باید بگوید: آنچه در این تنگ بلوری است، چشمه نیست.

لابد در این مانده از موسیقی باید افتخار کرد و بر دهل کوفت. آن‌هم نه یکی که دو تا؛ و اگر می‌شد دو تا، دو تا جشن گرفت.

بر موسیقی اگر جشنی باشد، هنوز به شکرانه پیروزی دیگری است. پیروزی‌ای که با تو بود؛ اما اکنون، تو را پشت درهای بسته، محبوس می‌خواهد یا در خانه دیگری. چقدر دوست داشتند تو برای همیشه به سفر بروی. چه غم‌انگیز است. به تو می‌گویند دست مردم را بگیر و ببرشان؛ ولی راه را نشان نده.

در این میانه آنچه از موسیقی باقی می‌ماند، اسباب طربی است که البته آن را نیز به دلیل دیگری از ملت دریغ می‌کنند.

روی سخنم با توست، تنها با تو؛ زیرا می‌دانم بسیاری از فرزندان سرزمینم روبه‌رویت نشسته‌اند تا نغمه‌ای بشنوند که دیگرگون‌شان کند. بسیاری که بی‌شمارند و اندک. تو که با سازت یک‌تنه، میان مردم می‌روی و از راستی‌آزمایی موسیقی نمی‌ترسی. آنچه اصل است مربوط به اکنون تو می‌شود. صحنه برایت آزاد‌راه است. گاهی به تنهایی با ملتی در تمرینِ پنجه در پنجه‌ای که بیاموزند زور بازوی‌شان را کجا باید بنمایند و ‌هزار جبهه نه در برابرشان که دورشان را بشناسند و بدانند چه کسی خودی است و چه کسی نیست. موسیقی تو به آنها یاد می‌دهد که دشمن، فقط ناآگاهی است؛ یا اینکه اگر این را یاد داد، موسیقی است. قربانت، فردین

نام:
ایمیل:
* نظر:
مطالب برگزیده
دبیر چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فیلم ۱۰۰ در گفتگو با دیباچه مطرح کرد؛

برخی فیلمسازان با جشنواره فیلم ۱۰۰ فعالیت‌شان را آغاز کردند/ انتخاب بخش فلسطین آزاد به عنوان بخش ویژه جشنواره!

۱۱:۱۴  -  ۳۰ فروردين ۱۴۰۴
سعید الهی تهیه‌کننده سینما در گفتگو با دیباچه مطرح کرد؛

فیلم «میرو» بازنمایی فرهنگ ایثار و شهادت در بین قوم بلوچ است/ قومیت‌ها بخش جدایی‌ناپذیری از هویت ملی ما هستند

۱۲:۵۴  -  ۲۰ فروردين ۱۴۰۴
گفتگو دیباچه با سخنگوی سازمان بنادر و دریانوردی در طرح تسهیل سفرهای نوروزی

بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰‌هزار مسافر در نوروز ۱۴۰۴ سفر دریایی داشتند/ مسافران از سوار شدن بر قایق‌های غیرمجاز اجتناب کنند

۱۴:۴۵  -  ۱۱ فروردين ۱۴۰۴
مدیرکل هنری بنیاد شهید و امور ایثارگران در گفتگو با دیباچه:

فیلم سینمایی«میرو»» ۱۸ فروردین در سینماهای منتخب هنر و تجربه اکران می‌شود

۰۹:۰۰  -  ۰۱ فروردين ۱۴۰۴
گفت و گو اختصاصی دیباچه با نادر سلیمانی بازیگر فیلم سینمایی « صیاد »

نسل امروز باید مفهوم «ایثار» را بشناسد/ نقش شهید سرهنگ مسعودی برای من فقط یک نقش نبود؛ تصویری زنده از پدرم بود!

۱۷:۵۶  -  ۱۵ ارديبهشت ۱۴۰۴
رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور در گفتگو با دیباچه: سیزدهمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر در بهار سال آینده برگزار

سیزدهمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر در بهار سال آینده برگزار می‌شود/ جشنواره سیزدهم بستر مناسبی برای فعالان بخش خصوصی حوزه مد و لباس است

۰۹:۰۰  -  ۲۰ اسفند ۱۴۰۳
عضو تیم ملی بسکتبال زنان در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

قدرت بسکتبال زنان ایران را به نمایش گذاشتیم/پاداش قهرمانی باید شامل حمایت وزارت ورزش هم شود

۱۷:۴۶  -  ۱۵ ارديبهشت ۱۴۰۴
عضو تیم ملی فوتسال بانوان در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

فشار قهرمانی همیشه وجود دارد/ بازی‌های تدارکاتی برای ما بسیار مهم است

۰۹:۱۰  -  ۲۰ اسفند ۱۴۰۳
گفتگو دیباچه با مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت

مردان به دلایل مختلفی بیشتر در معرض بیماری‌های سرطانی نسبت به خانم‌ها قرار میگیرند!

۰۹:۳۰  -  ۲۰ اسفند ۱۴۰۳
درخشش دوباره ایران در مهمترین جایزه سینمایی جهان

معرفی برندگان اسکار ۲۰۲۵ / انیمیشن کوتاه ایرانی، ساخته حسین ملایمی و شیرین سوهانی اسکار گرفت

۰۵:۵۶  -  ۱۳ اسفند ۱۴۰۳
گفتگو دوربین دیباچه با مژده لواسانی، مجری تلویزیون

برنامه روتینی در تلویزیون ندارم و ترجیح می دهم در زمان مناسب با تعامل بهتر با مدیران شبکه ها کار کنم!

۱۲:۰۰  -  ۱۳ اسفند ۱۴۰۳
گفتگو با مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه

بیش از ۲ میلیون مسافر از جاذبه‌های گردشگری کرمانشاه در نوروز بازدید کردند/استان کرمانشاه بیش از ۴ هزار اثر تاریخی شناسایی‌شده دارد

۱۲:۳۶  -  ۱۷ فروردين ۱۴۰۴
گفتگو دوربین دیباچه با شاهد احمدلو کارگردان سینما

اگر میخواستم به صرف فروش در گیشه سینماها کار کنم، " شاه نقش" را نمیساختم!

۱۰:۰۰  -  ۱۳ اسفند ۱۴۰۳
گفتگو دوربین دیباچه با صحرا اسدالهی، بازیگر فیلم فروشنده اصغر فرهادی

یکسری از فیلم‌های کوتاه ما، خیلی آرتیستی تر از فیلم‌های بلند سینمایی هستند!

۲۳:۲۳  -  ۱۲ اسفند ۱۴۰۳