دیباچه: 23 امرداد زادروز فرح اصولی هنرمند نقاش نوگرای ایرانی است که با آثار خود توانست سبکی منحصر به فرد در نقاشی مدرن ایران با استفاده از تلفیق تکنیک های نقاشی سنتی و نقاشی مدرن ایجاد کند.
فرح اصولی ، متولد 1332 زنجان است ، او تحصیلات خود را ابتدا در هنرستان هنرهای زیبای دختران بهزاد در سال 1350 به پایان رساند و سپس از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته گرافیک در سال 1356 فارغ التحصیل شد. از سال 1363 نخستین نمایشگاه های انفرادی خود را برگزار کرد و تا کنون حضوری فعال به عنوان یک زن هنرمند در عرصه نقاشی ایران داشته است. او در سال 1382 دبیر ششمین دوسالانه نقاشی معاصر تهران بود. دریافت جایزه نمایشگاه "آینه در آینه" ، جایزه نمایشگاه "زنان نام آور ایران" ، جایزه "زنان هنرمند ایران " و جایزه دومین دوسالانه نقاشی جهان اسلام از جمله افتخارات اوست.
آثار فرح اصولي برخاسته از مكتب نقاشي ايراني و در امتداد مكاتب قديمي اين گونه هنري همنچون مكتبهاي تبريز، شيراز و صفوي است، اما به هيچ عنون بازگشت به گذشته به حساب نمي‌آيند. حقيقت اين است كه سير پيوسته نقاشي ايراني از زمان ظهور آن با مكتب تبريز اول تا زمان فروپاشي‌اش در مكتبهاي اجتماعي زمان همواره مچون همتاي غربي‌اش دچار دگرگوني و تغيير شده است. اين تغييرات دامنه وسيعي از موضوع تا نحوه پردازش آن را در بر مي‌گيرد، توجه‌اي كه كمال الدين بهزاد در نمايش نكات و ظرايف اجتماعي در آثار خود داشت در به هيچ‌عنوان در رقعه مصورهاي صفوي نمايان نيست. بلكه رقعه مصورهاي صفوي نمايانگر خلاصه فكري جامعه صفوي در مواجه با انقلاب مدرنيته كه در اطرافشان در حال وقوع بوده، هستند.
تغييرات به وقوع پيوسته در مكتبهاي مختلف نقاشي ايراني دامنه وسيعي از نحوه پرداخت تصوير را نيز در بر گرفته است. نوع نگرش نسبت به كادر تصوير در دوره‌هاي مختلف نقاشي ايراني به طور مرتب دگرگون شده است و حجم باقي مانده براي افزودن متن به نقاشي كم و زياد شده است.
فرح اصولي نيز بالطبع براي ارايه نقاشي ايراني در بستر مدرنيته مجبور به خلق روش و مكتب نويني كه توانايي پاسخ گويي به نيازهاي مدرنيته را داشته باشد، بود. به همين دليل نيز نقاشي فرح اصولي هرگز در چهارچوبه مكاتب نقاشي قديم ايراني قرار نمي‌گيرد بلكه خود مكت بهنري نويني براي نقاشي ايراني به شمار مي‌رود. آنچه فرح اصولي ارايه مي‌كند گونه‌اي نقاشي ايراني است كه اصول مدرنيسم را هم از درون خود نمايان مي‌سازد. گويي فراگرد وقوع مدرنيته در جامعه ايراني مسيري تاريخي طبيعي خود را بر خاسته از فرهنگ ايراني طي كرده است.
ته مايه نگاه برخاسته از مدرنيته فرح اصولي در تكيب‌بندي آثارش به خوبي نمايان است. تركيب‌بندي‌هاي آثار فرح اصولي تركيب بندي‌هايي به غايت مدرنيستي هستند، به گونه‌اي كه آنها را مي‌توان در قياس با تركيب بندي‌هاي آثار نئوپلاستي سينه‌اي پيت موندريان سنجيد.
تركيب‌بندي در آثار فرح اصولي به گونه‌اي قاب‌بندي سنجيده در جهت بيان مفهوم رسيده است كه نمايانگر درك صحيح هنرمند از جهان رياضي گونه پيرامونش دارد. فرح اصولي در تركيب‌بندي آثارش با ارايه قالب‌هاي مجرد هندسي در درون تصوير اصلي اشاره‌اي به روابط رياضي بين اجزاي جهان پيرامونش دارد.
جهان فرح اصولي همچون بقيه ايراني‌ها محيط در تكنولوژي برخاسته از علوم رياضي است. رايانه‌ها، اتومبيل‌ها، خانه‌ها وحتي آشپزخانه‌ها اكنون در تكنولوژي برخاسته از مدرنيته محيط شده‌اند. فرح اصولي در مواجه با جهان مدرنيته در آثارش به جستجوي روابط رياضي ازجاي اين جهان شتافته است و آن را در تركيب‌بندي آثارش نمايان ساخته است، به اين ترتيب هرچند ساختار تصوير از درون بيانگر مدرنيته شده است اما به دليل پيوند ممتد اجزاي تصوير با نقاشي ايراني در مكاتب پيشيني اين مدرنيته مفهوم نقاشي ايراني را به نمايش گذاشته است.
در تبيين آثار هنري فرح اصولي بايد به ياد داشت كه بيان هنري اين هنرمند برخلاف همتايان غربي‌اش در دوره اوج مدرنيسم كه تركيب‌بندي‌هاي رياضي را به عنوان تنها راه بيان زيباي برگزيده بودند و منكر توانايي‌هاي روايي تصوير شده بودند (همچون آثار سوپره ماتيسم ماله و پچ و يا اثار ميني ماليسم)، فرح اصولي در امتداد هنر نقاشي ايراني به استقبال روايت در تصوير شتافته است.
استقبال از روايت در آثار فرح اصولي باعث همزماني اين آثار با الگوواره رايج كنوني در عرصه هنر جهان شده است. اين الگواره برخاسته از بستر مدرنيته مبسوط كنوني چيزي است كه از آن بيشتر با عنوان نارساي پست مدرنيسم ياد مي‌شود.
روايت در آثار فرح اصولي برخاسته از اسطوره است. اين روايت‌ها در ارتباط با عنوان‌هاي برگزيده شده براي تابلذوها قابل درك است. در واقع عنوان تابولها كه همانند كليدي براي درك اثر عمل مي‌كنند بيانگر اسطوره‌هاي باقي مانده در پيكر تمدن ايراني است. نكته جذاب در ارتباط با اين اسطوره‌ها بيش از هر چيز حضور فرامرزي آنها در آثار فرح اصولي است. به گونه‌اي كه نام يكي از آثار اين هنرمند ژاندارك است. ژاندارك اسطوره آزادي خواهي فرانسه و با اندكي تسامح يك اسطوره فيمينيستي به حساب مي‌ايند كه از اين منظر بقا و وجودش به دليل مدرنيته مفهوم مي‌گيرد و قابل درك است. به اين ترتيب آشكار مي‌شود كه در آثار فرح اصولي متن برخاسته از بطن مدرنيته با نگرشي فرا مرزي است.
با اين نگرش فرح اصولي يكي از معدود نقاشان معاصر کشور است. آثار او تنها پاسخي است كه از بطن هنر ايراني برخواسته و توان گويش و گفت و گو با اثار هنرمندان جهان مدرن را دارند.
نگار صدقی
