دیباچه: وقتی تماشاگران، تئاتر زنده را با برنامه تلویزیونی ضبط ­شده «دور همی» اشتباه می­‌گیرند،نتیجه‌اش رفتاری می‌شود که کمتر نشانی از آنرا را در سالن‌های تئاتر حرفه‌ای دیده‌ایم.



به گزارش خبرنگار تئاتر دیباچه؛ مدتی است که مخاطبان تئاتر تغییر کرده­‌اند و در سالن­‌های حرفه­‌ای تئاتر شاهد اتفاق­‌هایی هستیم که انجام گرفتن آنها در سینما را نکوهش می­‌کردیم. حرکت­‌هایی همچون به همراه آوردن کودکان، خوردن تنقلات، انواع نوشیدنی و ... اما این روزها اتفاق دیگری نیز در تئاتر ایران می­‌افتد و آن، تشویق شدن بازیگران در حین اجرای نمایش است. در یادداشت زیر، اتفاقی را که چندی پیش در سالن تئاتر شاهد بوده­ام را روایت می‌کنم.

همواره عادت کرده‌ایم وقتی‌ به تماشای تئاتر می‌نشینیم، پیش از آغاز نمایش، از سوی گروه اجرایی و یا تماشاخانه از ما درخواست شود که تلفن‌های همراه خود را خاموش کنیم و یا در حالت «فلایت مود» قرار دهیم اما سال گذشته، در یکی از سالن‌های مهمترین مجموعه تئاتری ایران، درخواستی غریب از مخاطبان شد؛ یکی از اعضای گروه از تماشاگران خواست که از خوردن مواد خوراکی در زمان اجرای تئاتر در سالن خودداری کنند!

این درخواست به نظر برخی از مخاطبان بسیار غریب آمد چون تصور ما بر این بود که مخاطبان تئاتر این امر بدیهی را می‌دانند اما در همان سال، به یکی دیگر از سالن‌های خصوصی تئاتر رفتم که سالن مهمی به شمار می‌آمد. در ابتدا تصور کردم که به سینما آمده‌ام چراکه در دست 90 درصد مخاطبان، بسته‌های بادام زمینی، چیپس، پفک و انواع و اقسام نوشیدنی‌ها بود و اساسا کسی به فکر منع کردن مخاطبان از وارد شدن این مواد خوراکی به سالن نبود!

البته تصور کردم که این اتفاق تنها در سالن‌های خصوصی رخ می‌دهد اما چندی پیش در یکی از سالن‌های دولتی شاهد اتفاق جالبی بودم. 80 درصد مخاطبان یک نمایش با انواع اقسام نوشیدنی‌های کافی‌شاپی در سالن انتظار حضور داشتند. زمانی‌که قرار بود نمایش آغاز شود، مخاطبان عزیز با همان نوشیدنی‌ها به سمت در سالن حمله‌ور شدند! البته خوشبختانه مسئول سالن این عزیزان را نگاه داشت و ضمن اینکه به آنها قول داد صندلی‌هایشان را تا مدتی برای آنها نگاه می‌دارد، از مخاطبان گران‌قدر خواست به یا نوشیدنی‌های خود را به اتمام برسانند و ظرف خالی آن را در سطل زباله بیندازند و یا ظرف را به همراه محتویات آن به سطل زباله بیندازند و پس از این کار به سالن وارد شوند.

این اقدام مسئول ورود سالن بسیار شایان تقدیر بود و تصور کردیم که با آرمش می‌توانیم نمایش را ببینم اما از این غافل بودیم که این تماشاگران عزیز، برگ‌های بسیار زیادی به همراه آورده‌اند تا در زمان مقتضی آنها را برای دیگران رو کنند!

چندی از آغاز نمایش نگذشته بود که یکی از بازیگران نمایش، سخنی گفت که گویا به مذاق دوستان عزیز خوش آمد چون این عزیزان بسیار ذوق‌زده شدند و شروع کردند به دست زدن برای این بازیگر! این اتفاق بارها و بارها در طول نمایش افتاد. بازیگران نیز که از حس ششم بی‌بهره بودند، نمی‌توانستند به‌ موقع نسبت به این ابراز احساسات مخاطبان واکنش نشان دهند؛ در نتیجه دیالوگ‌های خود را می‌گفتند!

تصور کنید چند بازیگر، دیالوگ می‌گویند و حدود 190 مخاطب، با دست زدن، ابراز احساسات می‌کنند. از این اتفاق به این نتیجه می‌رسیم که اصولا دیالوگ‌ها اصلا اهمیتی ندارد و شاید بهتر باشد بازیگران عزیز تئاتر ما به اجرای پانتومیم روی بیاورند.

با این اتفاق مخاطبانی که برنامه «دورهمی»  را از شبکه نسیم دنبال کرده باشند، آشنا هستند چون در این برنامه آیتم­هایی اجرا می­شد و مخاطبان وسط این آیتم­ها دست می­زدند و هنرمندان را مورد تشویق قرار می­دادند. متاسفانه گویا مخاطبان جدید تئاتر ما، تفاوت­های تئاتر و تلویزیون را نمی­دانند.

اصلا بیایید مخاطبان دیگر را کنار بگذاریم و به مزاحمتی که این تشویق­ها برای آنها به همراه دارد، بگذریم. چگونه می­توانیم برنامه تلویزیونی که با ده­ها بار کات شدن اجرا می­شود و اصولا همه­ چیز با برنامه‌­ریزی پیش می­رود را با تئاتر مقایسه کرد؟!

در برنامه دورهمی، اغلب تشویق‌­ها با برنامه قبلی صورت می­‌گیرد و هنرمندان سکوت می­‌کنند تا تشویق‌­ها و خنده­‌ها اتفاق بیفتد اما این تئاتر اصلا برای این کار برنامه‌ریزی نشده بود و مخاطبان عزیز با این کار خود باعث می­‌شوند تمرکز بازیگر به هم بریزد و دشواری­‌هایی را برای او به وجود آورد.

ای کاش پیش از گشاندن تماشاگران جدید به سالن تئاتر، تمهیداتی بیندیشیم که آنها با این مدیوم آشنا شوند و این­گونه برای مخاطبان و هنرمندان مشکل پدید نیاورند.