معصومه شمسینی غیاثوند: ادبیات داستانی در کشور در سالهای اخیر با تغییر و تحولات فراوانی همراه بوده است، با وجود اینکه ادبیات داستانی کشور قدمت طولانی داشته اما به آن شکل که انتظار میرود نتوانسته جایگاه مورد نظر خود را در بین گونههای مختلف ادبی پیدا کند. توجه نداشتن به آموزش صحیح و اصولی، ممیزی و قیمت کاغذ در سالهای اخیر از جمله چالشهایی است که در حوزه ادبیات داستانی وجود دارد.
احمد شاکری، عضو هیئت علمی گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی که از منتقدان سرآمد ادبیات داستانی کشور در دو دهه اخیر است به دیباچه میگوید: بررسی تغییر و تحولات در ساحت ادبیات داستانی نیاز به تحقق جامع و گسترده و مساله محور دارد؛ واقعیت این است که مساله پیچیدهتر از این حرفها است، تغییر و تحول در ادبیات به صورت مستمر اتفاق میافتد؛ زیرا ادبیاتِ زنده، حیاتمند و مدام در حال تغییر است و ثبات ندارد و میتوان مقاطع و دورههای زمانی و دههها را برای این تغییرات در نظر گرفت.
نویسنده رمان «انجمن مخفی» ادامه داد: نکته دیگر این است که ادبیات داستانی ساحتهای مختلفی دارد، موضوعاتی مثل ترجمه، نَشر، آموزش، تولید، نقد، پژوهش، جشنواره و تبلیغات از جمله این ساحتها است. این علل و عوامل موجب تغییر در ساحت ادبیات میشوند و بسیار متنوع هستند. مثلا حوزه نَشر دغدغه خاص خودش را دارد و موضوع کاغذ در نظر گرفته میشود و یا سانسور و ممیزی همه عوامل میتواند در حوزه ادبیات داستانی موثر باشد.
عضو هیئت علمی و داور دورههای مختلف جشنواره جلال آل احمد خاطرنشان کرد: حوزه آموزش نیزخیلی مهم است، نکتهای که در ادبیات داستانی در سالهای اخیر با آن مواجه بودیم، رونق کارگاههای داستاننویسی و کارگاههای قصهنویسی است که در یک دورهای در اولِ ظهور ادبیات داستانی کشور، حوزه آموزش فعال نبوده و نویسندهها به صورت تجربی مینوشتند و کتابها منتشر میشد.
این عضو شورای سردبیری ماهنامه ادبیات داستان ادامه داد: سالهای بعد کلاس داستاننویسی و قصهنویسی راهاندازی شد و الان کارگاههای نویسندگی و کارگاههای رُماننویسی و داستاننویسی برگزار میشود که این موضوع نیز میتواند خیلی مهم و تاثیرگذار باشد و توسعه آن را میتوان در سالهای آینده شاهد بود.
او با اشاره به چالش و معضل ادبیات داشتانی در کشور گفت: چالشها بسیار زیاد است و اولین معضل این است که ادبیات داستانی در حوزه آموزش در حقیقت متولی خاصی ندارد، در حالی که میتواند تاثیرگذار باشد اما وحدت رویه وجود ندارد و مطالعات میدانی در این زمینه نمیشود.
این نویسنده مجموعه داستان «سرزمین پدری» و مدرس کارگاههای داستان نویسی در پایان گفت: مدرسان داستاننویسی هیچ تشکل مشخصی ندارند و هرکسی بخواهد داستان تدریس میکند؛برخی از مدرسان داستان نویسی مدرک مشخصی ندارند و نظارتی بر کارگاههای قصه نویسی نمیشود، همچنین باید بگویم که ما در تولید منابع نظری و مکتوب فقیر هستیم.
