جهان ما به گفته کارشناسان در سالهای اخیر وضعیت چندان مناسبی ندارد.از گذشته تا به حال اثبات شده است که جنگلها همچون ریههای زمین عمل میکنند و اگر روزی نابود شوند به مثابه این خواهد بود که ریه انسانی از بین رفته و از کار افتاده باشد.در چنین شرایطی هرگز نمیتوان زمین را احیا کرد.
نسرین خدایاری : براساس خبرهای منتشر شده آنچه امروز بر سر زمین آمده است،نتیجه اعمال ما است. این موضوع در برخی از کتابها نیز منعکس شده است مثلا در بخشی از کتاب عشق سالهای وبا نوشته گابریل گارسیا مارکز چنین میخوانیم که 2شخصیت اصلی داستان یعنی فرمینا دازا و فلورنتینو آریزا در جریان سفر دریایی متوجه میشوند که برخلاف تصورشان چیزی از جنگلهای انبوه اطراف رودخانه ماگدالنا (رودی که در مرکز تا شمال کلمبیا در آمریکای جنوبی جریان دارد)باقی نمانده است.
در این هنگام فلورنتینو آریزا که سالها پیش از این به یک سفر دریایی رفته بوده و جنگلهای انبوه اطراف رودخانه مذکور را دیده بود از آنچه میبیند شگفتزده میشود و میاندیشد که با پیشرفت کشتیرانی رودخانهای ،اوضاع از اینکه میبیند نیز بدتر میشود.
او تصور میکرد ماگدالنا که از رودخانههای بزرگ دنیا به شمار میآید،در آینده چیزی جز یک خیال نخواهد بود.
ناخدا ساماریتانو،ناخدای کشتی«وفاداری جدید»که فلورنتینو آریزا و فرمینا دازا با آن سفر میکنند،به مسافران خود توضیح میدهد که عدم مراقبت از جنگلها و قطع بی رویه درختان،در طول نیم قرن،موجب از بین رفتن فضای پر گل و گیاه منطقه شده است.کوره بزرگ کشتیها،سوخت مورد نیاز را از چوبهای جنگلی تأمین میکردند.
جالب است بدانید که کتاب «عشق سالهای وبا»اولین بار در سال 1985منتشر شد.این یعنی نویسنده کتاب مذکور در حدود 36سال قبل به گونهای داستانی و ملموس درباره آینده زمین به مخاطبانش هشدار داده است.
هماکنون تقریبا هر روز خبر از آتشسوزی گسترده جنگلهای سطح جهان به گوش میرسد.برخی از کارشناسان معتقدند اکثر این آتشسوزیها عمدی هستند.جنگلهای کشور ما نیز از این امر مستثنی نیستند.
مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل محیطزیست استان لرستان در اسفند ماه سال1394 در قالب یک مصاحبه خبر داد: جنگلهای منطقه زاگرس که حیات کشور به آن وابسته است در آستانه نابودی قرار دارد.
او تأکید کرد:فاجعه نابودی جنگلهای زاگرس در راه است.
سالها بعد یعنی در خرداد ماه سال1399 عباس قنبری رییس بنیاد ایرانشناسی شعبه چهارمحال و بختیاری زاگرس را میراث بزرگ بشری دانست و هشدار داد نابودی جنگلها،گونههای حیوانی و گیاهی زاگرس بر اثر آتشسوزیها،به نابودی حیات انسان میانجامد.
با وجود همه این هشدارها براساس اطلاعات به دست آمده تنها در دو ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰، حدود ۲۷۰۰ فقره آتشسوزی در جنگلها و مراتع کشور به وقوع پیوسته و هزاران هکتار جنگل و مرتع از بین رفته است.
در این میان افرادی هستند که دلشان واقعا به حال محیط زیست میسوزد.این افراد باور دارند که کار حفاظت از محیط زیست و نگهداری از آن را باید از خودشان شروع کنند. احمد قلاوند معروف به پسر بلوط متولد 1369 و اهل بخش الوار شهرستان اندیمشک یکی از این افراد است.
او به خبرنگار پایگاه خبری دیباچه گفت:فعالیتم در زمینه حفاظت از محیط زیست منطقه زاگرس را از سال 1388شروع کردم و از سال 1392فعالیت گروهی در این زمینه را در روستای محل زندگیام شروع کردم.ما در قالب این فعالیت گروهی کاشت درختان بومی را ترویج دادیم و الآن درختان بومی بالغی در روستایمان داریم.
-چرا با نام پسر بلوط شناخته میشوید؟
چون بیشتر در زمینه ترویج کاشت درختان بلوط و محافظت از این درختان کار کردهام.انواع درختان ارزشمند بلوط در نقاط مختلف کشور ما به وفور دیده میشوند البته در سالهای اخیر چرای دام،آتشسوزیها،عدم آگاهی از اهمیت درختان بلوط و بیکاری باعث شده است که درختان بلوط منطقه زاگرس در معرض نابودی قرار بگیرند.
امروزه برخی از افراد از هیزم بلوط ذغال تهیه میکنند و با فروش ذغال به دست آمده،امرار معاش میکنند.برخی دیگر تنه درختان بلوط را قطع میکنند تا بتوانند با فروش چوب آن هزینههای زندگیشان را تأمین کنند.به همین دلیل من تصمیم گرفتم درخت بلوط بکارم و نحوه کاشت و مراقبت از این درختان را در مدارس جوامع زاگرسنشین به بچهها آموزش بدهم.از طرف دیگر تیم مهار آتش تشکیل دادم تا بتوانیم در مواقع بحرانی به داد درختان بلوط برسیم.
من در طول مدت فعالیتم در زمینه ترویج کاشت و نحوه نگهداری از درختان بلوط به این نتیجه رسیدهام که تعداد زیادی از افراد حافظی برای طبیعت و محیط زیست اطراف خودشان هستند اما این کافی نیست.زاگرس از نبود امکانات و بیتوجهی مسئولان رنج میبرد.
-آیا تا به امروز از نهادهای دولتی یا غیر دولتی کمک خواستید؟
بله .من به طور مستقیم با خانم ابتکار رئیس سابق سازمان محیط زیست مکاتبه کردم و به دفترشان دعوت شدم ولی نتیجهای نگرفتم.
-چه درخواستی از خانم ابتکار داشتید؟
من از خانم ابتکار درخواست کردم محیطبانهایی را برای حفاظت از سمندر لرستانی منطقه شمال خوزستان شهرستان اندیمشک مأمور کند ولی هیچ توجهی به این درخواستم نشد.
سمندر لرستانی گونهای سمندر بسیار رنگی است که در جنوب رشته کوههای زاگرس زندگی میکند.
هماکنون مرکز رسیدگی به امور عشایر تلاش میکند زیستگاههای سمندر لرستانی را تغییر کاربری بدهد و اداره محیط زیست استان خوزستان و کشور هیچ کاری برای جلوگیری از انجام این کار نمیکنند.
جنگلهای زاگرس 50درصد آب کشورمان را تأمین میکنند.من از خانم ابتکار درخواست کردم برای رفع آفتی که به جان درختان زاگرس افتاده تدبیری بیندیشند
اما برای این درخواست هم هیچ جوابی نگرفتم.
یکی دیگر از درخواستهای من از خانم ابتکار کمک به اشتغال روستایی بود.من از او خواستم که زمینه رونق گردشگری روستایی را فراهم کند.
امروزه بیشتر کشورها گردشگری را یک صنعت میدانند.امیدوارم در کشور ما هم این اتفاق بیفتد.
-به نظرت چگونه میشود از تخریب بیشتر جنگلهای زاگرس و نابودی درختان بلوط این منطقه جلوگیری کرد؟
مطمئنا اگر امکانات و شغل مناسب برای افراد وجود داشته باشد،کسی به فکر قطع درختان بلوط و تخریب طبیعت با هدف امرار معاش نمیفتد.گذاشتن مقررات سخت در جامعه ای که اشتغال و رفاه در آن نباشد، بی نتیجه است.
-چه برنامههایی برای آینده دارید یعنی چه اهداف جدیدی را برای خودتان تعریف کردید؟
من فعالیتهای خودم در زمینه آموزش،آگاهیرسانی و مطالبهگری برای زاگرس را ادامه میدهم و امیدوارم مسئولان و دولتها به فکر مراقبت از این سرمایه کشورمان و حفظ آن باشند.
در اینجا باید از جمعیت درختیاران که در زمینه مهیا کردن تجهیزات اطفاء حریق و نهال مثمر به ما و روستاییان کمک کردهاند و همواره در کنار فعالان زاگرس بودهاند،تشکر کنم.