جهاز اوزار«کشتی قصه»در روزهای اخیر با همت احمد علی کارگران ایده‌پرداز و مدیر هنری خانه تاریخی «جری پولاک»به راه افتاد.

احمد علی کارگردان ایده‌پرداز طرح جهاز اوزار«کشتی قصه»به خبرنگار پایگاه خبری دیباچه گفت:در ابتدا باید بگویم جهاز اوزار به معنای کشتی بادبانی است و در اصل نام طرحی که من ارائه و اجرا کرده‌ام جهاز اوزار است البته برخی از افراد به صورت عامیانه آن را کشتی قصه می‌نامند.

-ایده طرح جهاز اوزار چگونه شکل گرفت؟

من نمایشگاهی تحت عنوان جهازهای بادبانی جنوب داشتم و درباره انواع جهازهایی که فعلا هستند اما کم کم دارند از رده خارج می‌شوند،تحقیقاتی انجام دادم.در قالب تحقیقاتم متوجه شدم که هر کدام از جهازهای مذکور یک شکل خاص دارند و جدیدا قانونی تصویب شده است که بر مبنای آن تمام جهازهای چوبی منطقه جنوب بایستی تا5سال آینده از رده خارج شوند و در واقع میراث بزرگ دریانوردی 6هزار ساله ما باید از بین برود.

صنعت ساخت جهازهای چوبی  که بزرگترین صنعت یا بزرگترین صنایع دستی جهان است قدمتی بالغ بر6هزار سال در منطقه جنوب ایران و سواحل خلیج فارس دارد و با قانون مذکور در واقع نه تنها سازه‌های خیلی زیبا و شکیل جهازهای چوبی از بین می‌روند بلکه فرهنگ عظیمی نیز همراه آنها از بین می‌رود.بخشی از این فرهنگ عظیم،فرهنگ ملموس ساخت شناورهای چوبی توسط استادکارهای بزرگ است.بخش دیگر آن آواها و نواهای مرتبط با مراسم به آب انداختن ،بالا کشیدن بادبان و کار دریایی هستند.این آواها و نواها در منطقه جنوب به «نهمه»مشهور هستند.

در نتیجه این ایده به ذهن من رسید که یکی از جهازهایی را که قرار است معدوم بشود و از بین برود به یک ابزار مفید در جهت آموزش به کودکان تبدیل کنم به گونه‌ای که خود این جهاز بتواند به سراغ کودکان برود.

من باور داشتم می‌توان جهازهای چوبی از کار افتاده را تغییر کاربری داد و به نوعی آنها را بازیافت اولیه کرد بنابراین یکی از لنج‌ها یا جهازهای مذکور انتخاب شد .ما با ناخدای اصلی این جهاز صحبت کردیم و از او اجازه گرفتیم که به جای سوزاندن چوب‌های تشکیل‌دهنده جهاز،ما با استفاده از انها طرحمان را اجرا کنیم.

خاطرات جاشوهایی که روی این جهاز سفر کرده بودند،ضبط و ثبت شده است و قطعه به قطعه جهاز مورد نظر از کنار ساحل جدا شد و به یک کارگاه آمد و با استفاده از سایر وسایل بازیافتی مثلا داربست‌های اضافی یک کارگاه ساختمانی و چرخ‌های غیرمستعملی که از بین رفته بودند و دوباره تقویت شدند،سازه‌ای به طول تقریبا 12متر و عرض حدود3 متر در طی یک مدت زمانی 3هفته‌ای  ساخته شد که شکل اولیه‌اش یکی از فرم‌های جهازهای جنوب(سنبوک) است.

جهاز اوزار در واقع یک جهاز سیار است و به جای آنکه روی آب حرکت کند،در خشکی حرکت می‌کند و به محلات مختلف جزیره هرمز می‌رود تا برنامه‌هایی را برای کودکان اجرا کند البته تولید محتوا و برنامه‌ها هم توسط بچه‌ها صورت می‌گیرد یعنی بچه‌ها برای بچه‌ها برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنند.بزرگترها فقط جهاز را به منطقه مورد نظر منتقل می‌کنند.

جهاز اوزار می‌تواند با یک لندینگ کرافت یا لندی کرافت از جزیره هرمز خارج شود و به شهرهای مختلف کشورمان سفر کند تا بچه‌های جزیره هرمز برای بچه‌های شهرهای دیگری چون اصفهان،کرمان،شیراز و مشهد برنامه اجرا کنند.

قرار است که جهاز اوزار به همه شهرهای کشورمان سفر کند.

-جهاز اوزار«کشتی قصه»از چه بخش‌های تشکیل شده و چه آیتم‌هایی برای بچه‌ها دارد؟

جهاز اوزار از 7بخش تشکیل شده است.با بالا رفتن بادبان جهاز،بادبان آن تبدیل به یک سینمای روباز می‌شود.در انتهای جهاز اتاقکی وجود دارد و این اتاقک یک گالری برای نمایش نقاشی کودکان است .

بخشی از جهاز اوزار به یک کتابخانه تبدیل شده است و بچه‌ها می‌توانند از این کتابخانه استفاده کنند.بچه‌ها می‌توانند روی نیمکت‌های باز شده جهاز اوزال نقاشی کنند و در اصل کارگاه نقاشی در جهاز مذکور تعبیه شده است.

یک جایگاه قصه‌گویی در سینه جهاز اوزار و پشت سکانش  وجود دارد.در آیتم آخر می‌توان به اجرای نمایش عروسکی و نمایش‌های ویژه رده سنی کودکان اشاره کرد.

-آیا طرح‌های دیگری چون طرح راه‌اندازی و بهره‌برداری از جهاز اوزار را دارید؟

خانه «جری پولاک»که مقر اصلی بسیاری از برنامه‌های فرهنگی است،یک آیتم مهم را در روند کاری خودش قرار داده و آن این است که مجموعه‌ای از کارهای پژوهشی و عملی را که هم راستا با فرهنگ جنوب باشد ،در قالب نمایشگاه‌های چند رسانه‌ای بینارشته‌ای یا پروژه‌هایی چون پروژه راه‌اندازی و بهره‌برداری از جهاز اوزار که می‌توانند منفعت اجتماعی و فرهنگی برای مردم جزیره هرمز داشته باشند،انجام می‌دهد.

هم‌اکنون اولویت اصلی جزیره هرمز و مردمی که در آن زندگی می‌کنند،حفظ محیط زیست جزیره است.هم‌اکنون حیات آهوهای جزیره هرمز در مرحله بحرانی قرار گرفته است بنابراین احتمالا کار بعدی ما ساخت آبشخورهایی با استفاده از مواد بازیافتی  است تا مردم عادی بتوانند در گرمای تابستان جزیره هرمز آن را با یک بطری آب معدنی شارژکنند و به نوعی به تداوم زندگی آهوها کمک کنند.

گفت و گو از : نسرین خدایاری