نسرین خدایاری : طرح موزه‌های ملی ایران که می‌توانست منجر به شکل گیری بزرگ ترین مجموعه موزه‌های ملی در خاورمیانه و چه بسا آسیا شود ،تا به امروز مسکوت و نافرجام مانده و چشم به راه تصمیم‌گیری‌های هیئت دولت است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری دیباچه؛وقتی دانش‌آموز بودیم و تاریخ را به عنوان یکی از دروس مدرسه می‌شناختیم،باور نداشتیم که ممکن است خودمان نیز بخشی از این تاریخ باشیم.هر انسانی تاریخ و گذشته‌ای دارد. تاریخ انسان علاوه بر آنکه به خود او هویت می‌دهد،محل سکونتش را هم معنی می‌کند.این یعنی بناها و محیط‌های تاریخی که از مواد اولیه‌ای چون خشت خام،گل،سنگ،چوب،آجر،شیشه و..... ساخته شده‌اند،با وجود انسان‌ها هویت یافته‌اند.بنابراین انکار یا تخریب آنها به معنای منکر شدن هویت انسانی ما است.

در دهه‌های اخیر مسئولان کشورهای مختلف به اهمیت حفظ بناها،اشیاء و محیط‌های تاریخی پی برده‌اند.آنها که همواره طرح‌هایی را برای حفاظت از تاریخ و هویتشان مطرح کرده و انجام داده‌اند،به مرور زمان متوجه شدند که می‌توان از طریق حفظ هویت تاریخی یک کشور و در معرض دید قرار دادن آن درآمدزایی کرد.

مسئولان میراث فرهنگی کشور ما نیز همگام با مسئولان سایر کشورها طرح‌هایی را برای حفاظت از هویت تاریخی خودشان مطرح کرده‌اند.برخی از این طرح‌ها اجرایی شدند اما برخی دیگر از آنها به اصطلاح نافرجام و مسکوت ماندند.

ما در این گزارش تلاش کردیم ببینیم یکی از طرح‌هایی که در سال‌های اخیر برای حفاظت از بخشی از میراث فرهنگیمان مطرح شد به کجا رسیده است.این طرح چیزی به جز طرح موزه‌های ملی ایران نیست.بنابراین تصمیم گرفتیم به سراغ احمد چایچی عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برویم و از او بپرسیم سرانجام طرح ساماندهی میدان مشق و ایجاد یک مجموعه واحد از موزه‌های ملی کشورمان چه شد؟

احمد چایچی عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ديباچه، فرجام طرح موزه های ملی ایران در میدان مشق را چنین روایت کرد:مسئولان در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی ميخواستند میدان مشق را به صورت مجموعه ای از موزه های ملی ایران ساماندهی کنند البته در حال حاضر نیز موزه هايي چون پُست، موزه مَلِک و  موزه ملی در میدان مَشق قرار گرفته‌اند اما ما برای ايجاد مجموعه واحد موزه های ملی نیاز به تخلیه میدان مَشق داشتیم.این طرح در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی تصویب شد.آقای احمدی نژاد نیز پس از روی کارآمدن لزوم اجرای بازسازی میدان مشق را پذیرفت اما طرح مذکور به دلایل نامشخص مسکوت ماند.

او تاکید کرد: طرح موزه های ملی ایران یک طرح بزرگ وماندگار برای آینده بود.این طرح که مي‌توانست به حفاظت از اشیاء موزه ای و بناهای  تاریخی که برخی از آنها به دست معماران معروفی چون نیکلای مارکف ساخته شده‌اند، کمک کند متأسفانه نافرجام ماند.به نظر میرسد برخی از دلایل این امر به تغییر مدیریت‌ها برمی‌گردند. با تغییر مدیریت‌ها نظرها هم تغییر می‌کنند.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کمبود بودجه ومخالفت وزارت خارجه را از دلایل احتمالی دیگرِ نافرجام ماندن طرح موزه‌های ملی ایران دانست وبيان کرد:این طرح ميتوانست منجر به شکل گیری بزرگ ترین مجموعه موزه‌های ملی در خاورمیانه و چه بسا آسیا شود وعاقبتی همچون موزه لوور داشته باشد.

چایچی گفت:طرح موزه های ملی ایران در دوره ریاست جمهوری روحانی اصلا تصویب نشد. در این دوره هیئت دولت تصمیم گرفته بود از بخشی از موزه پست به عنوان انبار استفاده کنند.آنها کاربردی برای موزه های ملی کشورمان تصور نکرده بودند و بودجه و  برنامه ای برای آنها در نظر نداشتند .در همین شرایط اگرچه موزه پُست در اختیار مخابرات بود اما با سایر موزه های کشور هماهنگی نداشت.

او ادامه داد : خوشبختانه طرح اشغال بخشی از موزه پست و تبدیل  آن به انبار با رفتن آقای روحانی منتفی شد. هم اکنون نیز فرجام طرح  موزه‌های ملی ایران وابسته به تصمیمات هیئت دولت است. منتها آقای ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی،گردشگری  وصنایع دستی باید پیگیر آن باشد وتلاش کند پروژه ی موزه های ملی ایران در میدان مشق بار دیگر در هیئت دولت مطرح شود.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری تاکید کرد:موزه ها فقط مکانی برای حبس اشیاء تاریخی  نیستند.ما در گذشته موزه های سیار داشتیم.امروز هم موزه هايي چون موزه پُست حتی در دوره کرونا تلاش کردند با اجرای طرح نگار گذرها همچنان زنده بمانند.

کاخ گلستان نیز اگر چه در گذشته بازدید کننده چندانی نداشت اما امروز در سطح جهان شناخته شده است.

چایچی بیان کرد: امروز پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری در رکود کامل است زیرا برنامه و طرح کلان کشوری  برای حفاظت از میراث فرهنگی کشور و رونق صنعت  گردشگری وجود ندارد.

او تأکید کرد : ما امروز برنامه ای برای حوزه گردشگری مان در سال های پس از کنترل ویروس کرونا نداریم،بنابراين کسی نمي‌تواند برای آینده این صنعت کشورمان کاری انجام دهد. برنامه مورد نظر من یک برنامه مدت دار نیست. من می‌گویم ما نقشه راهی برای رونق صنعت گردشگری و حفاظت از میراث فرهنگی نداریم.