فاطمه شعبانی: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی،برپایی نماز جماعت در مدارس رواج پیدا کرد و به نوعی در دستور کار مدارس قرار گفت. هرچند اوایل کار گاهی با اشتباهاتی از جمله برخورد‌های قهری همراه بود،اما در سال‌های اخیر با رویکردی که وزرات آموزش و پرورش به برگزاری نماز جماعت داشته است این امر کاملا کارشناسی شده انجام می‌گیرد طوری که به نظر می‌رسد این امر از اهداف آموزشی وزارت آموزش و پرورش است. مهرماه امسال زنگ آغاز سال تحصیلی به عنوان «مقاومت و نماز» به صدا در آمد. «محمدرضا مسیب زاده» مدیرکل قرآن و عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: «بار‌ها تاکید کرده ایم برگزاری نماز جماعت در مدارس یک امر قانونی است و مدیران موظف هستند درافق شرعی نماز جماعت را برپا کنند، اما حضور دانش آموزان در نماز جماعت اختیاری و داوطلبانه است، اما تاکید موکد ما این است که عزیزان در نماز جماعت شرکت کنند.»
در یک مصاحبه گفته بودید اقامه نماز در مدارس یکی از رویکرد‌های این وزارت خانه است برای ترویج فرهنگ اقامه نماز چه اقداماتی انجام داده اید؟
قبل از هرچیز ایام میلاد پیامبر مهربانی و میلاد امام جعفر صادق (ع) را به تمامی مسلمان تبریک عرض می‌کنم. همانطور که اشاره کردید از الویت‌های اصلی آموزش و پرورش توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز در مدارس است، حتی مهرماه امسال زنگ آغاز سال تحصیلی به عنوان مهر و نماز به صدا در آمد. مقام معظم رهبری هم در سال گذشته در پیامی به بیست و هفتمین اجلاسیه نمازفرمودند: «مزین کنید فضای مدارس را به نماز خوانی جوانان و نوجوانان این برترین تضمین سعادت جامعه است» این نشانگر اهمیت این امر است. امسال ما فعالیت‌های ویژه‌ای را در این خصوص برنامه ریزی کردیم؛ از آموزش عملی نماز در مدارس کشور که جزو برنامه‌های رسمی مدارس است تا بحث تقلید، مرجعیت و احکام اذان و انشاء نماز. بخشنامه ترکیبی که معاونت محترم جهت ارتقا ستاد اقامه نماز اداره آموزش و پرورش و به تبع آن ماموریتی که به مدیران کل استان‌های کشور به عنوان رئیس شورای عالی نماز استان‌ها دادند؛ اجلاسیه‌هایی پیش از اجلاسیه بیست و هشتم نماز پیش بینی شد. در ۲ روز گذشته که در استان گلستان بودم فعالیت های بسیار ارزشمندی را در حوزه مدارس دیدم، تمامی مناطق ما اجلاسیه نماز با همان سبک و سیاق اجلاسیه بزرگ در سطح همکاران آموزش و پرورش برگزار کردند که همه موید اهمیت دادن به بحث نماز است. یکی از اتفاقاتی که در این سال‌ها اخیر به واسطه سند توسعه فرهنگ اقامه نماز در مراکز آموزشی رقم خورد زنگ نماز است. ۳۰ دقیقه زمان اقامه نماز که در مدارس در قالب برنامه درسی پیش بینی شده است و از این جهت تمامی مدارس ما موظف هستند که در افق شرعی ضمن پخش اذان از بلندگو‌های مدارس نیم ساعت را به امر اقامه نماز اختصاص بدهند. بار‌ها تاکید کرده ایم برگزاری نماز جماعت در مدارس یک امر قانونی است و مدیران موظف هستند درافق شرعی نماز جماعت را برپا کنند، اما حضور دانش آموزان در نماز جماعت اختیاری و داوطلبانه است، اما تاکید موکد ما این است که عزیزان در نماز جماعت شرکت کنند.
معیار انتخاب امامان جماعت مدارس چی است؟
از طرف حوزه علمیه طلاب علوم دینی که سطوح درسی حوزه را طی کرده اند با معرفی نامه‌ای که از طریق ستاد مرکزی اقامه نماز انجام می‌گیرد وارد مدارس می‌شوند و ضمن برپایی اقامه نماز به سوال‌های شرعی بچه‌ها پاسخ و احکام را آموزش می‌دهند. الان حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ امام جماعت روحانی و بیش از ۵۲ هزار فرهنگی در مدارس داریم که اقامه نماز را برعهده دارند. به عبارتی ما در تمام مدارس کشور اقامه نماز جماعت را داریم مگر مدارسی که به دلایل مختلف از جمله اینکه قبل از افق شرعی تعطیل می‌شوند یا مدارسی که تعداد جمعیتشان کم است و یا مدارسی که در واقع واجد شرایط نیستند برگزار نمی‌شود؛ قریب به اتفاق مدارس ما که شرایط اقامه نماز جماعت را دارند نماز جماعت را برگزار می‌کنند و امری کاملا قانونی و جزو برنامه‌های رسمی مدرسه است که همکاران عزیز ما انجام می‌دهند. جالب است بدانیدکه روزانه بیش از ۳۰۰ هزار نفر در آموزش و پرورش امر اقامه نماز را مدیریت می‌کنند در هرمدرسه مربیان، مدیران و دانش آموزانی که برپا کننده اقامه کننده هستند،جدا از کسانی که نماز جماعت می‌خوانند کسانی که به عنوان کادر اجرایی در گیر اجرای نماز جماعت هستند بیش از ۳۰۰ هزار نفرند که در کنار دانش آموزان عزیز و فرهنگیان درنماز‌های جماعت شرکت می‌کنند.
این امامان جماعت تا چه حد می‌توانند پاسخگوی نسل جوان باشند این‌ها دوره آموزشی خاصی را دیده اند یا نه؟
با هماهنگی که ما با ستاد مرکزی اقامه نماز و مرکز آموزش اقامه نماز کشور انجام دادیم هرساله دوره‌های آموزشی روحانیون بزرگوار پیش بینی می‌شود که در کنار دروس حوزوی گذرانده این دوره‌ها را طی کنند و نحوه ارتباط با دانش آموزان، پرسش و پاسخگویی به شبهات و نحوه ارتباط با دانش آموزان را آموزش ببینند؛ در عین حال ما طرح مبین (مدیریت برنامه یاوران نماز) را داریم که مدیران مراکز آموزشی و مدارس آموزش شیوه‌های جذب دانش اموزان و تبلیغ نماز را می‌بینند هرساله این در حال تجدید نظر است. امسال هم ۲ برنامه متمرکز تا پایان سال تحصیلی برگزار خواهیم کرد یک دوره آموزشی ویژه روحانیون اهل تسنن و یک دوره آموزشی ویژه روحانیون شیعه.
برای جذب دانش آموزان چه اقدامات تشویقی در نظر گرفتید؟
طرح جامع توسعه و تقویت اقامه نماز در مدارس و مراکز آموزشی مصوب شورای عالی آموزش است و توسط رئیس جمهور محترم ابلاغ شده است و از جایگاه قانونی خیلی خوبی برخوردادر است این طرح جامع تمام این موارد از ترغیب، تشویق و بحث آموزشی حتی بحث‌های تبینی و از طرفی جذب کمک‌های مردمی و حضور همه بخش‌های آموزش و پرورش حتی نوسازی نمازخانه‌ها را عهده دار است. طرح جامع ساماندهی و توسعه اقامه نماز طرح جامعی است که همه این نکات در آن دیده شده و تلاش ما هم اجرایی کردن آن سند جامع است.
یک سوال هم درباره آموزش قرآن در مدارس بپرسم، کجای کار آموزش می‌لنگد که بچه‌ها بعد از ۱۲ سال که درس قرآن می‌خوانند هنوز با روخوانی و روانخوانی مشکل دارند؟
اجازه بدهید با شما موافق نباشم! هرچند حوزه بحث مفصل است، اما به عنوان یک کارشناس- نه مسئول- عرض می‌کنم ،حوزه آموش قرآن و کلاس درسی توسط دوستانمان در سازمان پژوهش دنبال و آموزش هم توسط معلمان در کلاس درسی داده می‌شود. به عنوان یک کارشناس خدمتگذار آشنا با مسائل قرآن به جد عرض می‌کنم حلقه مفقوده‌ای که در آموزش قرآن داریم عدم توجه به تلاوت روزانه است. معتقدم دانش آموزان در مدرسه به روخوانی نائل می‌شوند، اما به واسطه اینکه ادامه نمی‌دهند و ممارست پیدا نمی‌کنند این امر فرار است و به فراموشی سپره می‌شود. در این بخش به آموزش و پرورش اجحاف شده است. دیگران هم اگر قرآن را تسری ندهند وتلاوت روزانه نداشته باشند می‌توانند قرآن بخوانند؟ این امر بسیار مهمی است تا تبدیل به یک امر همگانی نشود مشکل حل نمی‌گردد. مقام معظم رهبری در دیدار با قاریان فرمایش خوبی داشتند که ما به لحاظ کار در حوزه تخصصی بسیار موفق بودیم و قراء و حافظان موفقی را تربیت کرده ایم، اما آنجا که کار عمومی است و به بدنه مردم سرایت میکند ضعف داریم. علت این است که ما باور نداریم قرآن به تنهایی کتاب آخرت نیست وکتاب دنیای ماست و ما برای زندگی روزانه مان نیاز به قرآن داریم اگر به این باور برسیم و روزانه قرائت یک صفحه یا حتی یک آیه قرآن داشته باشیم این تمرین و ممارست باعث می‌گردد که ملکه ذهنمان شود.
