فاطمه شعبانی: خیلی دور
نیست سالهایی که بسیاری از هموطنان ما برای درمان بیماری ها با صرف وقت زیاد و هزینه
بسیار راهی کشورهای دیگر میشدند واینکه نتیحه مطلوب را میگرفتند قابل پیش بینی
نبود. الحمدالله چند سالی است به مدد پیشرفت علم پزشکی و ارزان بودن خدمات پزشکی
در کشور، ایران کشور هدف برای بسیاری از کسانی است که از کشورهای دیگر و کشورهای
همسایه برای درمان به کشور ما میآیند. «امین حقیقت» دبیر شورای عالی گردشگری
سلامت معتقد است: «یکی از شاخه های گردشگری که درزمان بسیار کوتاه به بازدهی میرسد
گردشگری سلامت است!»
شورای راهبری گردشگری سلامت به چه هدفی تشکیل شده و
مهم ترین اقدامش در سال گذشته چه بوده است؟
شورایی راهبری گردشگری سلامت شورایی است که در سال 1393
با امضای ریاست وقت میراث فرهنگی و صنایع دستی کشور، وزیر بهداشت ودرمان، وزیر
امور خارجه و رئیس سازمان نظام پزشکی کشور تشکیل شد که بعد از یک مدتی هم طی یک
الحاقیه ای اتاق بازرگانی هم به شورا اضافه گردید. با توجه به موضوع حساس و اهمیت
گردشگری سلامت، شورای راهبری سلامت همه دست اندرکاران و متولیان کلی و جزیی را به
دور خودش جمع کرد که بتواند در تصمیم سازی، سیاست گذاری و نظارت در جهت توسعه و
پیشرفت این گردشگری به وحدت رویه برسد. در سال گذشته تمام دستگاههای متولی برتشکیل
و اتحاد اعضای شورا و به صورت سیاستگذاری های مشترک تاکید کردند و مهمترین اتفاق
توافق نامه ای بود که بین وزارت بهداشت و سازمان و آموزش پزشکی با سازمان میراث
فرهنگی و صنایع دستی وگردشگری امضا شد.
خدمات پزشکی در کشور ما بسیار ارزان تر از کشورهای
همجوار و بسیاری از کشورهاست و یکی از دلایلش یارانه ای است که دولت به بخش بهداشت
و درمان میدهد، شورای راهبری چه اقدامی انجام داده است که در عین حال که به
گردشگر سلامت احجاف نشود اما یارانه منابع مالی به جیب گردشگر سلامت نرود؟
ما توانمندیهای ویژه ای از بابت علوم پزشکی و
تکنولوژی و همچنین بابت تعرفه ها در حوزه گردشگری سلامت داریم که برای کلیه
کشورهای دنیا و همسایگانمان مارا به عنوان مقصد خیلی ارزشمند تبدیل کرده است.
تغییرات ارزی که در سال گذشته اتفاق افتاد و وضعیت نرخی مان باعث شد این جذابیت برای
کشورهای همسایه دوچندان شود. بر همین اساس تقاضا برای گردشگری سلامت بالا رفت.
وزارت بهداشت و درمان و خدمات پزشکی طبق بخشنامه ای اعلام کرد و دست مراکز درمانی
آی پی دی دار- مراکزی که مجوز پذیرش
گردشگران سلامت دارند- را باز گذاشت تا تعرفه های نزدیک به 3-4 برابر مراجعه
کنندگان هم وطن را از گردشگران سلامت بگیرند؛ البته اگر این قضیه مدیریت نشود
مشکلاتی ایجاد و پولهایی گرفته میشود که در
راستا دیگر خرج میگردد. البته چون بازاررقابت بین مراکز درمانیما شدید است این
بخشنامه به صورت سقف اعلام شده است. غالبا مراکز درمانی، کلینیک ها و کسانی که
مجوز دارند خصوصا بیمارستانهای خصوصی از گردشگران سلامت مقداری پایینتر از این
سقف میگیرند در واقع از بخش نامه کمتر و از مراجعه کنندگان هموطن بیشتر و ما هم
اعتقاد داریم یارانه ای که دولت به بخش دارو و درمان میدهد برای ایرانیان است.
برای اینکه بیمار از کشور مبدا تا بازگشت مورد
حمایت قرار بگیرد و سرویس مناسب در طول سفر دریافت کند چه برنامه ای دارید؟
توافق نامه ای که من در سوال اول نام بردم دقیقا
همین را مشخص کرده است: حدود و اختیارات وزارت بهداشت ودرمان و حدود و اختیارات
سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی کشور . کلیه امور تبلیغات، بازاریابی، شرکت در
نمایشگاه ها، عقد قرار داد با آژانس های مبدا، عقد قرار داد با ایرلان و پرواز،
درخواست ویزای درمانی از وزارت امور خارجه و کلیه کارهای مربوط به اقامت و گشت و
بازدیدهایی که در حاشیه حضورشان در ایران خواهند داشت برعهده آژانسهای خدمات
مسافرتی و جهانگردی است و کارهای معاینه، پذیرش، بررسی مدارک و ارجاع با شرکتهای
تسهیل گر؛ در نهایت کلیه مراکز وکلینیک های درمانی، بیمارستانها و جاهایی که مجوز دارند مسئول درمان هستند. این
بخش نامه بسیار شفاف بود و حدود و اختیارات را مشخص و از تداخل و موازی کاری
جلوگیری کرد، این اتفاق باعث شد تمام دستگاهها وظایف خودشان را بدانند. سازمان
میراث فرهنگی اقدام به برگزاری نمایشگاههای بین المللی در کشورهای همسایه و
کشورهای هدف میکند و تمام آموزشهای لازم
را برنامه ریزی میکند. دوستان ما در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به یک اتحاد
کلی رسیدند که بتوانند بهترین سرویس را به گردشگران سلامت به عنوان مهمان بدهند،
از طرف دیگر وزارت بهداشت ودرمان هم با تشکیل شرکتهای تسهیل گر ظرفیتهای قانونی را
اعتبار بهتری میدهد و تمام کارهای تشخیص و ارجاع توسط این شرکتها انجام میگیرد.
اگر گردشگر سلامت از خدماتی که دریافت کرده شکایت
داشته باشد دستگاه متولی رسیدگی به شکایت کدام نهاد است؟
هر گردشگری به هربهانه ای وارد کشور بشود متولیاش سازمان
میراث فرهنگی و گردشگری است. سامانه شکایات ما در میراث فرهنگی به صورت آنلاین از
طریق سامانه 9629 به صورت 24 ساعته پاسخگو است عزیران ما در اداره میراث فرهنگی
استانها به صورت 24 ساعته آماده هستند و اگر اتفاقی در بیمارستانها و مراکز درمانی
بیفتد وزارت بهداشت و درمان مسئول پیگیری است.
با توجه به وضعیت اقتصادی کشور در سال گذشته گردشگر
سلامت چه روندی را طی کرد؟ و چقدر ارزآوری داشت؟
درسال
گذشته وضعیت اقتصاد جوری بود که نیاز به توسعه و ارز آوری وجود داشت ما اعتقاد
داریم تنها راه برون رفت از وضعیت کنونی گردشگری است و اعتقاد شدید داریم یکی از
شاخه های گردشگری که درزمان بسیار کوتاه به بازدهی میرسد گردشگری سلامت است.
کشورهای حاشیه خلیج فارس و همسایه های ما از توانمندی ما چه درحوزه درمان و چه در
حوزه گردشگری برخوردار نیستند و این یک مزیت است. در این مدت تعداد فعالینی که در
مبدا کار میکنند افزایش خوبی داشته است و این نوید را میدهد که رشد چشمگیری در
حوزه سلامت داشته باشیم. البته باید هماهنگیهایی شود و وزارت بهداشت بتواند روی
مراکز و کلینیک ها نظارت و از ایجاد واسطه های غیر قانونی که هزینه های گزاف را به
گردشگر سلامت تحمیل میکند، جلوگیری کند.
شورای راهبری سلامت چه اقداماتی جهت معرفی
قابلیتهای درمانی کشور انجام داده است؟
شورای راهبری به عنوان سیاستگزار و ناظر است، ما
بسته را فراهم میکنیم و بخش خصوصی به جد این را پیگیری میکند و پیش میبرد. ما
اعتقاد داریم بازوی اجرایی ما بخش خصوصی است و ما در اجرا وارد نمی شویم و ما راه
را هموار کنیم تا بخش خصوصی خودش بتواند به جلو برود. خوشبختانه بخش خصوصی بسیار
منطقی عمل میکند و مطمئن هستیم که با کمک بخش خصوصی میتوانیم بسیار پیشرفت کنیم.
متاسفانه شهروندان ایرانی نگاه خوبی به گردشگر
ندارند و گاهی تصور میکنند که این گردشگران از امکانات کشور سوء استفاده میکنند
نظر شماچیست؟
گردشگری سلامت از چندین شاخه تشکیل شده است:
گردشگری درمانی، تندرستی، زیبایی... بخشی اش که گردشگری درمانی است سروکار گردشگر
با بیمارستان، کلینک و مراکز درمانی است. در گردشگری تندرستی امکانات زیادی در
مناطق مختلف وجود دارد که گردشگر میتواند از امکانات رفاهی، طبیعی و خاص در جهت
تندرستی استفاده کند آب درمانی، گیاهان دارویی و طب سنتی همه اینها فرصت است و کشور
ما از جهت منابع گردشگری هم طبیعی و هم علوم پزشکی قَدَر و در واقع بی انتها است و
نمیتوانیم برایش حد و مرزی مشخص کنیم. گردشگر سلامت زمانی که وارد می شود برای
هدف خاص آمده و هدفش مشخص است و پول آورده و حاضر است برای سلامتی خودش هزینه کند
و قابل قیاس با گردشگر زیارتی یا تفریحی نیست و بعضی از آمار نشان میدهد گردشگر
سلامت 3 برابر گردشگران دیگر هزینه میکند و ارزآوری بیشتر دارد. اما
بعضی ازاتفاقات طبیعی است اختلاف ارزی باعث میشود وقتی گردشگر به کشور ما سفر میکند
حس میکند اینجا خیلی ارزان است قطعا خدمات ارزان تری انتخاب و شروع به خرید میکند
و صرف هزینه های ضروری اثراتی در بازار دارد وقتی ما ظرفیت بازار تجاری مان را طبق
ظرفیت خودمان ببندیم قطعا آن اتفاق میافتد که احساس کمبود ایجاد میشود اما اگر
ظرفیت بازار تجاری مان طبق ظرفیت خودمان و جمعیت گردشگر بسته بشود باعث اشتغال
زایی و تولید بیشتر میشود.
