محمد حسن گودرزی : تا چند روز دیگر سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر برگزار خواهد شد و سینمای ایران بزرگترین رویداد سینمایی خود را جشن خواهد گرفت. جشنواره فیلم فجر را می توان بزرگترین رویداد سینمایی کشور در سال های بعد از انقلاب دانست که هر ساله توجه علاقه مندان و دست اندرکاران صنعت سینمای ایران را به خود جلب می کند. این جشنواره در طول دوران حیات خود فراز و نشیب های زیادی داشته و علیرغم اضافه شدن جشنواره ها و مراسم اعطای جایزه مانند جشن بزرگ سینمای ایران و جشن دنیای تصویر همچنان نام جشنواره فیلم فجر به عنوان بزرگترین رویداد سینمایی ایران شناخته می شود.

جشنواره فیلم فجر به نوعی جایگزینی برای جشنواره فیلم تهران است که قبل از انقلاب در تهران برگزار می شد. با این همه از سال ۱۳۶۱ جشنواره فیلم فجر تاکنون به طور مرتب برگزار شده و در طول دوران حیات خود شاهد ظهور و معرفی فیلمسازان، بازیگران و هنرمندان بسیاری بوده است.

جشنواره فیلم فجر تا سال ۱۳۷۴ فقط مکانی برای معرفی و نمایش تولیدات سالانهٔ سینمای ایران بود اما از سال ۱۳۷۴ بخش بین الملل هم به جشنواره فیلم فجر اضافه شد و در این بخش به بررسی فیلم‌هایی از سینمای جهان پرداخته می شود.

به مانند سایر جشنواره ها و مراسم فیلم مشابه در جهان، در بخش‌های رقابتی این جشنواره، شرکت کنندگان برای کسب جایزهٔ مخصوص این جشنوراه که «سیمرغ بلورین» نام دارد با هم رقابت می‌کنند. البته به جز سیمرغ بلورین ، جوایز دیپلم افتخار و لوح زرین از دیگر جوایزی است که در این جشنواره به برگزیده شدگان اعطا می شود.

در سالیان اخیر مسابقه‌های سینمای مستند، فیلم کوتاه و مسابقه مواد تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی نیز به بخش‌های سینمای ایران اضافه شده‌است. در طول سال های برگزاری این جشنواره در ابتدا مراسم بزرگداشت یک هنرمند برگزار می‌شود و در انتها هم جوایز ویژه و مردمی به فیلم انتخاب شده با رای مردم داده می‌شود. در سال ۱۳۹۳ بخش بین‌الملل از جشنواره جدا شد و شکل مستقل به خود گرفت.

رکورد های تکرار نشدنی !

در بین فیلم هایی که در طول تاریخ جشنواره فیلم فجر برنده جایزه سیمرغ بلورین شده اند، فیلم آژانس شیشه‌ای به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا محصول ۱۳۷۶ توانست در شانزدهمین جشنواره فیلم فجر برنده 9سیمرغ بلورین شود. این موضوع باعث شد که این فیلم به عنوان رکورد دار برنده شدن سیمرغ در طول تاریخ جشنواره فیلم فجر مطرح شود.

فیلم های پرده آخر به کارگردانی واروژ کریم‌مسیحی محصول ۱۳۶۹ در نهمین جشنواره فیلم فجر، بوی کافور، عطر یاس به کارگردانی بهمن فرمان آرا محصول ۱۳۷۸ در هجدهمین جشنواره فیلم فجر، دوئل به کارگردانی احمد رضا درویش محصول ۱۳۸۲ در بیست و دومین جشنواره فیلم فجر و فیلم رستاخیزبه کارگردانی احمد رضا درویش محصول ۱۳۹۲ در سی و دومین جشنواره فیلم فجر، فیلم هایی بوده اند که 8 سیمرغ را به خود اختصاص داده اند.

در بین افرادی که موفق به دریافت بیشترین سیمرغ بلورین شده اند، نام محسن روزبهانی به چشم می خورد که این جوایز را برای بخش جلوه‌های ویژه دریافت کرده است. بعد از روزبهانی، نام محمدرضا دلپاک با 8 جایزه برای بخش صداگذاری و ابراهیم حاتمی کیا با 8 سیمرغ که 5 تای آنها را برای بهترین فیلم و 3 تا را برای سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در رتبه بعدی قرار دارند.

در بین بازیگران مرد، پرویز پرستویی 4 بار سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر را دریافت کرده و فاطمه معتمد آریا هم 4 بار این جایزه را به خانه برده که 2 بار آن به خاطر بهترین بازیگر نقش اول زن و 2 بار به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل زن بوده است.

در دورهٔ چهارم جشنواره فیلم فجر که در سال 1364 برگزار شد، مهدی اسدی در ۱۲ سالگی دیپلم افتخار را برای بازی در فیلم بهار گرفته جوانترین بازیگری باشد که تاکنون از این جشنواره جایزه گرفته است اما حسین عابدینی جوانترین بازیگری است که سیمرغ نقش اول مرد را در دوره نوزدهم (۱۳۷۹) و سن ۲۰ سالگی به خاطر بازی در فیلم باران به دست آورد.

در میان بازیگران زن، گلشیفته فراهانی در ۱۴ سالگی برای بازی در فیلم درخت گلابی سیمرغ دوره شانزدهم ۱۳۷۶ را گرفت. محمدرضا فروتن و هدیه تهرانی برای فیلم قرمز در سال 1376، برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد و زن سال شده اند و تنها بازیگرانی هستند که برای بازی در یک فیلم این جایزه را به خانه برده اند.

حواشی مهم جشنواره فیلم فجر

جشنواره فیلم فجر در طول حیات خود شاهد اتفاقات و حواشی هم بوده که از جمله آنها می توان به قطع برق در روزهای آغازین و لو رفتن نتایج داوری در شب آخر در دومین دوره جشنواره فیلم فجر که در سال 1364 برگزار شد، اشاره کرد.

در سال های اخیر هم این جشنواره حواشی کمی نداشته است. در مراسم اختتامیه بیست و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال 1388 و هنگام اهداء جایزه بهترین صدابردار در علی معلم مجری اهداء جایزه به جای اعلام نام صدابردار برنده و منتخب هیئت داوران که سیدعلیرضا علویان، صداگذار فیلم آناهیتا، نام یکی دیگر از کاندیداها، حسین ابوالصدق صداگذار فیلم آل را اعلام کرد. این اقدام علی معلم که خود از تهیه کنندگان فیلم آل است باعث ناراحتی و جنجال شد.

در سال 1394، شهاب حسینی، بازیگر سینمای ایران که مسئولیت مشاور هنری دبیر سی و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر 1394 را برعهده گرفته بود در اعتراض به کنار گذاشتن فیلم «آشغال‌های دوست داشتنی» از جشنواره فیلم فجر، از سمت خود در این جشنواره کناره‌گیری کرد.

با وجود تمامی این فراز و نشیب ها، جشنواره فیلم فجر همچنان جای خود را در بین سینما دوستان ایرانی به عنوان بزرگترین گردهمایی سینمای ایران حفظ کرده و علیرغم مشکلات بسیاری که در سینمای ایران و اقتصاد این صنعت وجود دارد همچنان این جشنواره معرف تعداد زیادی از استعداد ها در این صنعت بوده است.