فاطمه شعبانی : 30-40 سال قبل،
برای همه ما اتفاق میافتاد غریبه ای درِ خانه مان را میزد و از ما اجازه میگرفت
که بچهکوچکش را به سرویس بهداشتی منزل ما ببرد و اغلب اوقات مادرانمان با روی باز
پذیرای این مهمان ناخوانده میشدند و گاهی هم یک لیوان آب خنک هم مهمانش میکردند. «مستراح» گوشه حیاط و خارج خانه بود و غریبه
وارد ساختمان نمیشد واز طرفی مردم به همدیگر آنقدر اطمینان داشتند که این کمک
کوچک را از همدیگر دریغ نکنند. این روزها با گسترش شهر وفرهنگ شهرنشینی این نوع
روابط از بین رفته اما بعضی نیازهای انسانی به جای خودباقی است. وضعیت سرویسهای
بهداشتی در سطح تهران شاید موضوع خوشآیندی به نظر نیاید اما موضوع مهمی است این
قضیه را با مهندس « اصغر عطایی» مدیر کل خدمات شهری شهرداری تهران در میان گذاشتیم.
به نظر میرسد
سرویس بهداشتیهای موجود در سطح شهر تهران کفایت این جمعیت و این وسعت شهر را نمیکند.
تعدادی هم که هستند زیاد بهداشتی وتمیز نیستند، آیا شهرداری در این زمینه کم کاری
نکرده است؟
در همه
کشورهای دنیا چه توسعه یافته چه در حال توسعه یکی از شاخصه های توسعه یافتگی علاوه
بر اینکه در شهر به اندازه کافی رستوران، ایستگاه اتوبوس ، ایستگاه مترو...وجود
داشته باشد وضعیت سرویس بهداشتی آن است. وجود سرویسهای بهداشتی نیاز مبرم هرشهری
است که کار تخصصی میطلبد. ساخت سرویس های بهداشتی در محله هایی که صرفا مسکونی
است نیاز نیست اما در مراکز خرید، مجتمع های تجاری، بازار، نزدیک ترمینال و
ایستگاههای مترو نیازش به خوبی احساس میشود. باید هر صنف خود را مسئول بداند و
هرکس قدر سهم خود را بشناسد. طبق قانون شهرسازی کسانی که اقدام به ساخت پاساژ،
مجتمع تجاری و مرکز خرید میکنند موظفند که سرویس بهداشتی عمومی تعبیه کنند اینکه
بعد از ساخت صاحبان این مراکز در سرویس بهداشتی ها را قفل میکنند و کلیدش را فقط
در اختیار کسبه قرار میدهند و میگویند: برای استفاده کاسبان پاساژ است به شهرداری
برنمیگردد ، شهرداری موقع دادن جواز به اندازه کافی روی این موضوع حساسیت به خرج
میدهد. اگر هربخشی کار خودش را خوب انجام دهد آنها که مجتمع تجاری و پاساژ میسازند؛
حتی سازمانها و وزارت خانه هایی که با مردم سروکار دارند اینها سرویس بهداشتی
عمومی ندارند ارباب رجوعی که به این سازمانها مراجعه میکند نمیتواند از سرویس
بهداشتی آنها استفاده کند چون مختص کارمندان آن سازمان است ،کار اگر بزرگ شد از
عهده یک سازمان خارج است.
سهم بخش خصوصی در این سرویس بهداشتی ها چقدر
است؟ چرا بخش خصوصی در این قضیه ورود نمی کند؟
در سراسر دنیا
چه اروپایی و چه آسیایی ساخت و بهره برداری از سرویس بهداشتیها را به بخش خصوصی میدهندکسی که میخواهد از سرویس
استفاده کند باید سکه بیندازند تا درسرویس باز شود و هر شهروند بابت استفاده از
سرویس هزینه پرداخت میکند اما در عوض بسیار تمیز و بهداشتی است. برای همه ما پیش
آمده که رضایت داریم گاهی پول بدهیم و نیازمان برطرف شود. باید سیاستگذاری کرد و
بخش خصوصی را تشویق کرد که راغب شود تا به این بخش ورود پیدا کند و ساخت سرویس های
بهداشتی به بخش خصوصی واگذار شود به شرطی که واقعا بهداشتی باشد و مردم با رغبت
پول پرداخت کنند.
بسیاری از این
سرویس بهداشتی ها ظاهرا رایگان هستند، گاهی شاهدیم کسانی که در این سرویس ها خدمت
میکنند ظرفی گذاشته اند و مردم بابت استفاده از سرویس پول پرداخت میکنند، مردم
میگویند ما عوارض می دهیم مالیات می دهیم چرا باید بابت چنین خدمتی که قانونا از
وظایف شهرداری است پول پرداخت کنیم؟
همه بوستانها
برون سپاری و به پیمانکار سپرده شده است. شهرداری ناظر پیمانکاری است. این سرویس
بهداشتی دائما کنترل می شود و گزارش کار داده می شود. سرویس بهداشتی پارکها مجانی
است، کسی که در آنجا خدمت میکند از پیمانکارحقوق میگیرند، گاهی این کارگر تخلف میکند، ما به طور مداوم کنترل میکنیم اگر تخلفی مشاهده شود جریمه میکنیم. خودما جایی
مسئول و جایی شهروند هستیم چون از این خدمات ما و خانواده هایمان استفاده میکنیم.
اگر کوتاهی است دفاع نمی کنیم بلکه تذکر میدهیم.
انتظار داریم
لااقل همه پارکها سرویس بهداشتی داشته باشند اما در سطح شهر خیلی از بوستانها فاقد
سرویس بهداشتی اند؟
طبیعی است که
همه بوستانها نمیتوانند سرویس بهداشتی داشته باشند، بعضی بوستانها محلی و بین چند
خانه هستند و استفاده کنندگانش هم اهالی همان خانه ها هستند ما در بوستانهایی که
شهری و فرامحله ای باشند سرویس بهداشتی می سازیم. در سطح تهران 1028 دستگاه سرویس
بهداشتی و 7291 چشمه در بوستانها داریم.
در بسیاری از
بازارها چون بازار مبل دلاوران و یافت آباد و مراکز بزرگ خرید، خبری از سرویس بهداشتی
نیست آیا نمی شود سرویس بهداشتی سیار ساخت همانطور که پارکینگ طبقاتی ساختیم؟
در بازار مبل
یافت آباد به آن بزرگی دقیقا کاسبان همکاری نمیکنند اینکه مشتری که به این بازار
میآید لااقل اجازه داشته باشد از سرویس بهداشتی پاساژها استفاده کند، باید فرهنگ
سازی شود. ساخت سرویس بهداشتی سیار دردسرهای زیاد دارد؛ محدودیتهایی است و ما مشکل
فرهنگی داریم ، فرض کنیم بخواهیم جایی سرویس بهداشتی بسازیم، زمین سخت گیر میآید و
مردم مقاومت می کنند ،اصرار دارند نزدیک خانه ما و مغازه ما نباشد اگر هرکس قدرسهمش مشخص شود که مردم کجا
مسئول هستند و وظیفه و انتظارات شهروندی چیست مشکلات حل می شود. ما خودمان قبول
داریم در بعضی محله ها سرویس بهداشتی کم است اما فقط شهرداری مسئول این قضیه نیست
خیلی از نهادها باید در این کار ورود کنند و برای ارباب رجوعشان سرویس عمومی تعبیه
کنند. مثلا با این تعداد ایستگاه مترو فقط 15 ایستگاه مترو سرویس بهداشتی دارد، من
هم اقرار می کنم در سطح شهر سرویس بهداشتی هست اما کم است، باید باشد اما باکیفیت.
......................
در ابرشهری مثل تهران با ترافیک کلافه کنندهاش،
بهترین وسیله برای سفرهای درون شهری قطارهای مترو است و بسیاری از شهروندان ترجیح
میدهند برای سفرهای درون شهری به جای خودرو شخصی از مترو استفاده کنند اما مترو
با تمام خوبیهایش نواقصی دارد و نداشتن سرویس بهداشتی یکی از مهمترین نقص ها
است. این موضوع را با مهندس« فرنوش نوبخت»
مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران درمیان گذاشته ایم.
نبود
سرویس بهداشتی در ایستگاههای مترو مشکلی است که بسیاری از مسافران مترو با آن
مواجه شده اند، در معدود ایستگاههایی که سرویس بهداشتی وجود دارد، مشکل بهداشتی و
نگهداشت آن به چشم می آید، آیا برنامه ای برای ایجاد سرویس بهداشتی در ایستگاه های
مترو خصوصا ایستگاههای پرترددی چون امام خمینی در نظر ندارید؟
ما شرکت
بهره برداری و خدماترسان هستیم وظیفه شرکت بهره برداری مترو ارائه خدمات شهروندی
است و وظیفه اش جابجایی مسافر و ارائه خدمات به بهترین شکل است، ما در این شرکت
سعی کردیم تا جایی که برایمان مقدور است به مسافران خدمت کنیم. وجود سرویس بهداشتی
یک نیاز اجتماعی است و نمیتوان منکر این شد اما نبود سرویس بهداشتی به خیلی وقت
قبل و به زمان ساخت مترو برمیگردد، زمانی
که سازه های به این بزرگی ساخته شد اصلا این موضوع دیده نشد و به آن فکر نشده و در
ایستگاههایی هم که در آینده افتتاح می شود لحاظ نشده است! با توجه به اینکه بسیاری
از سازه ها 30-40 متر زیر زمین است ما نمی توانیم و اصلا برایمان مقدور نیست که
الان فعالیت عمرانی انجام بدهیم. اینکه درهمه سطح شهر و همه ایستگاهها باید دارای
سرویس بهداشتی باشد اصلا در طرح لحاظ نشده است و صادقانه بگویم ما امکان این
فعالیت عمرانی را نداریم. وطیفه ما این است که شهروندان را به بهترین شکل ممکن
جابجاکنیم اما وسیله رفع این مشکل را نداریم و
از توان فعلی ما خارج است مگر در برنامه ها تجدید نظر شود که به این زودی
مقدور نیست. ایستگاههایی هست که 40 متر زیر زمین است ایجاد کردن سرویس بهداشتی یک
مسئله است و بهداشت ونگهداری اش یک مسئله دیگر فقط بحث ایجاد سرویس بهداشتی نیست
آینده اش هم مهم است. سرویس بهداشتی صادقیه که مثال زدید در محوطه کاری ما و در
اختیار شرکت بهره برداری نیست و در اختیار شهرداری است واگر نقصی دارد شهرداری
باید پاسخگو باشد.
تعداد سرویس بهداشتی های شهرتهران
مکان
|
دستگاه
|
چشمه
|
بوستان
|
1028
|
7291
|
سطح شهر
|
135
|
1078
|
پایانه ها
|
55
|
437
|
میادین تره بار
|
120
|
404
|
مترو
|
15
|
161
|
شهروند
|
27
|
137
|
سرجمع
|
1365
|
9347
|