به گزارش خبرنگار سینمایی دیباچه، امروز 21 شهریورماه در میان هنرمندان روز خجسته ای است؛ زیرا از 17 سال پیش تاکنون با نام سینما مزین شده و جشن «خانه سینما» در چنین روزی برگزار می شود.

سینمای ایران برهه های تاریخی متعددی را گذرانده تا به ما رسیده است؛ سینما در دوران قاجار و پس از سفری که مظفرالدین شاه در سال 1279 به اروپا داشت به ایران آمد؛ درست پنج سال پس از آنکه برادران لومیر این هنر سحرآمیز را اختراع کردند؛ با این حساب می توان گفت، سینمای ما چنان کم قدمت تر از سینمای دیگر کشورهای پیشرو در زمینه هنر نیست؛ هر چند سینما به صورت مستقل در ایران 30 سال بعد از مظفرالدین شاه تعریف خود را پیدا کرد؛ آن زمان که آوانس اوگانیانس، نخستین مدرسه سینمایی ایران را با نام «پرورشگاه آرتیستی سینما» تأسیس کرد و در همان سال فیلم «آبی و رابی» را ساخت.

سینمای ما با اینکه پیشینه ای چندین ساله دارد، اما آنچنان که باید روند رو به رشدی را طی نکرده است و اگر بنا به مقایسه باشد هم سطح سینمای دنیا نیست! ( منظور، هالیوود و کشورهایی است که همزمان با اختراع سینما، ابزار آن را به کار گرفته اند).

همانطور که گفته شد سینمای ما وقایع تاریخی زیادی را به خود دیده است و شاید یکی از دلایل عقب ماندگی ما در این «هنر صنعت»، همین باشد!

به صورت کلی می توان دوران پهلوی، انقلاب اسلامی و جنگ هشت ساله را بزرگترین وقایع تاریخ معاصر دانست که در دل هر کدام از این فصول اتفاقات کوچک و بزرگ زیادی افتاده است.

اما آنچه به ما و دوران ما مربوط می شود ضعف در مدیریت ها است! برنامه ریزی های سلیقه ای و البته مقطعی، ابراز سلیقه های غیر تخصصی، عملکردهای گزینشیِ اشخاصی که مدت کوتاهی در رأس بوده اند، کاستی های بسیاری به وجود آورده که دامنه زیانش همه اعضای هرم بزرگ سینما را دربرگرفته است.

انبوه جشنواره های سینمایی که طی سال برگزار می شوند نیز، جز معرفی گاه به گاه هنرمندان نسل جدید، برگ زرین دیگری به کارنامه تاریخی سینمای ما اضافه نکرده اند؛ زیرا این رویدادها نیز عرصه آزمون و خطای دبیرانی هستند که چند صباحی در رأس می نشینند و با سیاست های شخصی و سلیقه ای برنامه های خود را با عوامل خود پیش می برند! گواه این ادعا، جشنواره هایی هستند که قارچ وار در هر گوشه ای سبز می شوند، بی آنکه خروجی قابل قبول و ایده آلی داشته باشند!

شاید در ظاهر با نگاهی به ویترین اقتصادی سینما که همان فروش فیلمهای در حال اکران هر فصل است دلخوش شویم و از اینکه فیلمها رکورد میلیاردی می زنند کیفور شویم و خودمان را پیشرو بدانیم! اما اگر کمی به عقب باز گردیم و فیلمهای دهه های پیش سینمای ایران را مرور کنیم، خواهیم دید که نه تنها پیشرفت چشمگیری نداشته ایم، بلکه ازلحاظ سوژه و ایده و قصه و محتوا کفگیرمان به ته دیگ خورده و برای کشاندن مخاطب به سینما، هر ترفندی را بکار می گیریم و برای نشاندش پای فیلم، و خنداندنش به انواع شوخی های سطحی پناه می بریم. فیلمهای زیادی در دهه های قبل تولید شده اند که ارزش هنری بالایی دارند و با آثار امروزی قابل مقایسه و حتی رقابتند!

مثبت نگری!...

البته باید یادآور شد که سینمای ما در این سالها با همه ضعف ها و کاستی ها، پیشرفتهای چشمگیری نیز داشته است؛ حال دیگر کمتر سینما دوستی را در گوشه و کنار جهان می توان یافت که سینمای ایران را نشناسد؛ و البته بخش بزرگ این بار سنگین را عباس کیارستمی ها و اصغر فرهادی ها به دوش کشیده اند. این هنرمندان نمونه بارز افرادی هستند که محدودیت را محرومیت ندانستند برای اعتلای خود و نام کشورمان کوشیدند و با سختی و مرارت هایی که خاص اهالی جهان سوم است، جاده را برای درخشیدن سینماگران بعدی هموار کردند.

سینمای ما مملو از هنرمندان با استعدادی است که اگر مجال فعالیت یابند، می توانند به ارتقاء سینمای ایران کمک کنند؛ و این اتفاق حاصل نمی شود مگر آنکه میز ریاست را به افرادی بسپاریم که سینما را می شناسند و بر بخش های مختلف آن اشراف دارند.

سینمای ایران بیش از هرچیز به شدت محتاج خانه تکانی است. سینمای ایران به افرادی نیاز دارد که فارغ از هر سیاست شتابزده به حل علمی مشکلات موجود بپردازند و عرصه مهم فرهنگ را قربانی ندانم کاری ها کنند.

به هرحال امروز 21 شهریورماه روز ملی سینماست و بهتر آن است که خوشبینانه بنگریم و نقطه قوت های خود را نادیده نگیریم تا به این ترتیب با اخذ سیاست های علمی و عملی درست به روزهای طلایی باز گردیم و آثار باارزش تری را روی پرده نقره ای سینماها به نمایش درآوریم.

روز ملی سینما بر سینماگران، سینما دوستان و همه دلسوزانی که دغدغه فرهنگ و هنر دارند مبارک!

یادداشت وحید خانه ساز