به گزارش خبرنگار سینمایی
دیباچه، سینمای ایران از بدو تولد یعنی 84 سال پیش تاکنون، فراز و نشیبهای بسیاری
را پشت سر گذاشته تا به اینجا رسیده است.
سینمای ایران با وجود ضعف
های بسیار در برهه های خاص تاریخی و اجتماعی، روند رو به رشدی را طی کرده و در
مقاطع مختلف افتخارات گوناگونی کسب کرده
است.
شاید بتوان گفت، سینمای
ایران به نوعی موفقیت های خود را مدیون هنرمندانی است که برای اولین بار به آن اعتبار دادند و آغازگر آن بوده اند.
اما اولین های سینمای
ایران چه کسانی هستند؟
اولین کارگردان مرد ایرانی
آوانس اوگانیانس یا آوانس اوهانیانس نخستین
کارگردان مرد ایرانی است که نخستین فیلم صامت ایرانی یعنی «آبی و رابی» را ساخته
است.
آوانس اوگانیانس در سال 1309 نخستین مدرسه آرتیستی
سینما را با نام پرورشگاه آرتیستی سینما در تهران تاسیس کرد و در همان سال به عنوان
نویسنده، کارگردان، بازیگر و تدوینگر، اولین فیلم تاریخ سینمای ایران، یعنی «آبی و
رابی» را ساخت و دومین فیلم او، «حاجی آقا
اکتور سینما» است که در گیشه شکست خورد. «سوار سفید» و «کودتای 1299» نیز فیلمهای
دیگر آوانس اوگانیانس هستند.
اولین کارگردان زن ایرانی
شهلا ریاحی که مخاطبان سینما او را به عنوان
بازیگر می شناسند نخستین کارگردان زن ایرانی است که با ساخت فیلم «مرجان» نام خود
را در لیست اولین ها ثبت کرده است.
شهلا ریاحی متولد ۱۷ بهمن ۱۳۰۵ از تهران است و تحصیلات خود را تا سیکل ادامه داد و در سن ۱۷ سالگی بنا به خواست و راهنمایی همسرش اسماعیل ریاحی
که خود از شیفتگان تئاتر بود به صحنه (تئاتر تهران) راه یافت و برای اولین بار معزالدیوان
فکری در نمایشنامه‌ای به نام «سیاست هارون‌الرشید» نقش اول دختر نمایش را به او داد.
ریاحی با کار سوم و چهارم در دنیای محدود تئاتر آن زمان به عنوان بازیگری محبوب و سرشناس
مورد توجه قرار گرفت.
شهلا ریاحی، سینمای حرفه ای را سال ۱۳۳۰ با فیلم «خواب‌های طلایی» به کارگردانی معزالدیوان
فکری تجربه کرد و پس از آن در سال ۱۳۳۵ فیلم «مرجان» را کارگردانی کرد.
اولین بازیگر زن ایرانی
صدیقه سامی‌نژاد، با نام مستعار روح انگیز، نخستین
بازیگر زن سینمای ایران است که در فیلم ناطق «دختر لر» ایفای نقش کرده است..
صدیقه سامی‌نژاد
در روز ۳ تیر ۱۲۹۵ در شهر بم در استان کرمان متولد شد و در سال ۱۳۰۸ به همراه همسرش دماوندی که در استودیو «امپریال»
فیلم بمبئی به کار اشتغال داشت به هندوستان مهاجرت کرد و پس از ۱۸ سال به ایران بازگشت و پس از بازی در «دختر لر»
در فیلم «شیرین و فرهاد» ساخته عبدالحسین سپنتا نیز ایفای نقش کرد.
سامی‌نژاد یک بار هم در سال ۱۳۴۹ برای فیلم «سینمای ایران: از مشروطیت تا سپنتا»
ساخته محمد تهامی‌نژاد جلوی دوربین قرار گرفت و از گذشته‌اش و چگونگی ورودش به سینما
و از مصائبی که در آن گذشت صحبت کرد و به تلخی گریست.
اولین بازیگر مرد ایرانی
عبدالحسین سپنتا، نخستین بازیگر مرد ایرانی است
که برای نخستین بار در فیلم «دختر لر» ایفای نقش کرده است. عبدالحسین سپنتا خود
یکی از کارگردان های سینمای ایران است که از 9 فیلم دوره اول فیلم سازی در ایران، 4 فیلم را او
ساخته است.
گفتنی است عبدالحسن سپنتا فقط در فیلمهای خودش
ایفای نقش نکرده است.
«لیلی و مجنون»، «فردوسی»، «شیرین و فرهاد»،
«چشمهای سیاه» آثاری هستند که سپنتا آنها را کارگردانی کرده است.
اولین فیلم بردار ایرانی
میرزا ابراهیم خان عکاس باشی نخستین فیلمبردار
ایرانی است که در سال 1253 به دنیا آمد و در سال 1294 از دنیا رفت. میرزا ابراهیم
خان عکاس باشی، فرزند میرزا احمد صنیع‌السلطنه
عکاس دربار ناصرالدین شاه بود.
صنیع‌السلطنه که مدتی
ساکن پاریس بود پسرش میرزا ابراهیم خان را از ۱۴سالگی به تحصیل عکاسی گراورسازی و
عکاسی روی چینی وا داشت و زمانی که به ایران آمد او را با خود آورد تا به این
ترتیب او نخسین فیلمبردار ایرانی باشد.
