«مبارک» نمی رقصد و «سیاه» به خانه اش می رود وقتی هرکس ساز خودش را می زند!

به گزارش خبرنگار تئاتر دیباچه، این روزها هجدهمین جشنواره نمایش های «آیینی سنتی» در تهران در حال برگزاری است و برخی از سالن ها به اجرای آثار شرکت کننده در این رویداد مهم اختصاص دارند؛ که البته لطف بزرگی در حق نمایش ایرانی نیست، آنهم زمانی که همه گونه های های ایرانی از خیمه شب بازی و نقالی گرفته تا تخت حوضی، جملگی در حال انقراضند و اگر تدبیری از سوی مسئولان و هنرمندان اندیشیده نشود، نفس های آخر را می کشند! و تمام.

البته دراین میان نقش موثر مخاطبان و سالن داران را نمی توان نادیده گرفت؛ که این گروه آخر با وجود معدود مزیت های اقتصادی، سود دیگری به حال تئاتر ندارند و به نوعی ساز خود را می زنند و پول خود را در می آورند و کاری به کار کسی و چیزی ندارند و انقراض هیچ ژانری برایشان مهم نیست زیرا آنها اقتصادی می اندیشند و بس!

باید گفت هیچ اغراقی در کار نیست و نوع گزینش آثار و مبالغ کلان اجاره سالن، خود گویای ماجراست و آنهایی که در تئاتر دستی بر آتش دارند و آنهایی که سینه سوخته تئاترند می دانند که ماجرا از چه قرار است! آنها می دانند که دیگر مانند سالهای قبل نمی توانند بدون هزینه نمایشی را ببندند و به اجرا برسانند!

سالهاست که نسبت به بی نظارتی موجود بر این سالن ها اعتراض می شود؛ اما همچنان هیچ شخص حقیقی و حقوقی به طور شفاف مسئولیت این بی نظمی را به عهده نگرفته و صنفی درکار نیست!

به قول قدیمی ها این رشته سر دراز دارد و بحث درباره آن کاغذ بازی و صرف وقت محسوب می شود؛ زیرا تا اطلاع ثانوی گوش شنوایی وجود ندارد! اما نقدتر از این نسیه بیات شده، حال و هوای جشنواره نمایش های «آیینی سنتی» و سنگینی آن بر تئاتر پایتخت است.

این جشنواره شاید به بزرگی و اهمیت جشنواره تئاتر فجر نباشد اما از حساسیت بالایی برخوردار است و در نوع برگزاری آن باید تمهیدات نو و به روزی اتخاذ شود تا به این وسیله نسل جدید تئاتر، نمایش ایرانی و گونه های مختلف آن را از یاد نبرند.

جشنواره تئاتر «آیینی سنتی» از دهم شهریورماه در تهران برگزار شده است، در حالیکه به جز مرکز هنرهای نمایشی و کانون نمایش های آیینی سنتی و و دیگر زیر شاخه های مرتبط هیچ ارگان دیگری در اطلاع رسانی بهتر به کمک جشنواره نیامده و از همه مهمتر اینکه سالن داران بدون توجه به حساسیت چنین جشنواره ای همچنان به نمایش آثار گوناگون مشغولند؛ در صورتیکه اگر تعامل سازنده فرهنگی، میان مسئولان و صاحبان سالن های خصوصی وجود داشت و اگر دست اندرکاران این سالنها دغدغه تئاتر و بخصوص نمایش ایرانی داشتند می توانستند بخشی از فضای موجود را به جشنواره و برگزاری «ورکشاپ» اختصاص دهند یا لااقل در امر تبلیغات به کمک جشنواره بیایند تا به این ترتیب مسئولیت معنوی خود را در قبال تئاتر به انجام رسانده باشند.

اگر به پوستر هجدهمین دوره جشنواره نمایش های آیینی سنتی» نگاهی بیندازیم، خواهیم دید هیچ اسپانسری از آن حمایت نکرده است! حتی سازمان فرهنگی هنری شهرداری نیز به کمک جشنواره نیامده و لوگوی آن در کنار چند لوگویی که به تالار وحدت، تالار محراب، تئاتر شهر، تماشاخانه سنگلج، تالار هنر، خانه نمایش، بنیاد رودکی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعلق دارد دیده نمی شود؛ در ادامه ، اگر گشتی در سطح شهر بزنیم، خواهیم دید بر خلاف جشنواره های دیگر، کمتر منطقه ای را می توان یافت که به تبلیغ و اطلاع رسانی جشنواره نمایش های «آیینی سنتی» پرداخته باشد و این رویداد مهم اما مظلوم با بضاعتی اندک در گوشه ای از شهر برگزار شده و به جز شرکت کنندگان که به دیدن آثار یکدیگر می نشینند، تعدادی تئاتری نیز در آن حضور دارند.

به هرحال هجدهمین دوره از جشنواره نمایش های «آیینی سنتی» در حال برگزاری است و اختتامیه آن در روز چهارشنبه 15 شهریورماه در تالار وحدت برگزار خواهد شد و پس از آن بی هیچ اتفاق دیگری، نمایش های ایرانی تا سال بعد و جشنواره ای دیگر به فراموشی سپرده می شوند و همه اینها در حالی است که اساتید و پژوهشگرانِ به نامِ نمایش های ایرانی، دوران کهولت و پیری را می گذرانند و چیزی به پایان عمرشان نمانده است!

با این تفاسیر، کاش مسئولان و همه دست اندرکاران آثار نمایشی از هنرمندان گرفته تا سالن داران و دیگر ارگان ها و مراکز فرهنگی، نسبت به انقراض گونه های مختلف نمایش ایرانی عکس العملی علمی و حساب شده نشان دهند و تمهیدی بیاندیشند تا تخت حوضی، پرده خوانی، بقال بازی و دیگر گونه های نمایش ایرانی به فراموشی سپرده نشوند.

یادداشت وحید خانه ساز