فیلم «کلاغ» یادآور سردی، تنهایی، ترس و هویتی گم شده!

به گزارش خبرنگار سینمایی دیباچه، «کلاغ» یکی از بهترین آثار بهرام بیضایی است که پس از منتفی شدن تولید «لیلا دختر ادریس» ساخته شد و شاید حسرت ساخته نشدن این فیلم پرکشش که در نهایت نسخه چاپی آن در قالب کتاب به دست مخاطبان رسید را کم رنگ تر کند!

فیلم سینمایی «کلاغ» آخرین فیلم سیاه و سفید بهرام بیضایی است؛ آن هم در حالی که پیش از آن در سال 1352 «غریبه و مه» را رنگی ساخته بود! این موضوع گویای این است که بیضایی از فضای سرد تکنیک سیاه و سفید به نفع موضوع و اتمسفر فیلمش سود برده است. فیلم «کلاغ» مانند بسیاری دیگر از آثار بهرام بیضایی درباره هویت گمشده آدمهاست!

در فیلم کلاغ ماجرا از این قرار است که اصالت (با بازی حسین پرورش) برای ساختن برنامه ای تلویزیونی به دنبال سوژه می گردد و در همان جستجوها به آگهی گم شدن دختری بر می خورد. چهره دختر برای او آشناست و کنجکاوی او را بر می انگیزد تا به یاد آورد که او را کجا دیده است؟ از طرفی آسیه همسر او (با بازی پروانه معصومی) به این موضوع علاقه نشان می دهد. آسیه آموزگار مدرسه بچه های استثنایی است و در خانه نیز خاطرات مادر همسرش را می شنود تا آنها را مکتوب کند.

در آنسوی قصه، اصالت که همچنان پی گیر ماجرای آگهی و گم شدن دختر است به آدرس نوشته شده در آگهی می رود و در می یابد که نشانی متعلق به سی سال پیش است!

آسیه که همچنان شنونده خاطرات مادرشوهرش است، می شنود که او در زمان جوانی نامزدش را از دست داده و به ناچار تن به ازدواجی بی عشق داده است. مادر می گوید که فرزند خوانده اش به نام اصالت را در شلوغی زمان جنگ در بیمارستان یافته است. مدتی بعد مادر می شنود که دختر گم شده پیدا شده و متعجب می شود. آسیه که شاهد منقلب شدن اوست مسائل را دقیق تر می نگرد و برای یافتن حقیقت جستجو می کند تا بالاخره در اتاق مادر عکس دختر گمشده را پیدا می کند و متوجه می شود که گمشده، جوانی مادر است.

بهرام بیضایی در فیلم رگبار با ایجاد تعلیق های بجا و درست، مخاطب را برای دیدن ادامه ماجرا روی صندلی میخکوب می کند و با به خدمت گرفتن تکنیک های کارگردانی و دکوپاژ حساب شده و تدوینی درست که یکی از شاخصه های آثار اوست قصه ای تلخ و سرد را در قالب اثری خوش ساخت و خوش ریتم به مخاطب ارائه می کند.

شاید بتوان فیلم «کلاغ» را با دیگر اثر سینمایی بهرام بیضایی «شاید وقتی دیگر» مقایسه کرد که ده سال بعد یعنی در سال 1366 ساخته شد و قصه آن درباره هویت گم شده آدمهاست.

«شاید وقتی دیگر» درباره دو خواهر دوقلو است که یکی از آنها براثر حادثه ای گم شده است و دیگری از قضیه گم شدنش بی خبر است تا اینکه روزی همسرش، زنی شبیه او را در ماشین مردی غریبه می بیند و به او شک می کند و گمان می دارد که زنش به او خیانت کرده است. تعلیق ها ادامه پیدا می کند و بیضایی از منظری متفاوت مخاطب را در جریان چند و چون ماجرا قرار می دهد تا اینکه مشخص می شود آن زن غریبه خواهر دوقلوی همسر اوست.

پروانه معصومی پای ثابت فیلمهای آن سالهای بیضایی به همراه حسین پرورش، آنیک شفرازیان، منوچهر فرید، جمشید لایق، محمد مطیع، فرخ‌لقا هوشمند، شهرام گلچین در فیلم «کلاغ» ایفای نقش می کنند و بهرام فرمان آرا تهیه کننده آن است.

فیلم «کلاغ» امروز دوشنبه ۳۰ مردادماه ساعت ۱۷:۳۰ در سینماتک خانه هنرمندان ایران به نمایش درمی‌آید و پس از آن نشست نقد و بررسی با حضور امیر پوریا و کیوان کثیریان برگزار می‌شود.