آیا در سینمای کمدی از عرش به فرش رسیده ایم؟

به گزارش خبرنگار سینمایی دیباچه، سینمای ایران از آغاز تاکنون مسیر پر فراز و نشیبی را پیموده است؛ و در این روند روزهای خوب و بد، فیلمهای خوب و بد و اتفاق های خوب و بدی را تجربه کرده تا به اینجا رسیده است.

با اینکه طی سالهای اخیر سینمای ایران پیشرفت های چشمگیری داشته و با وجود کارگردان ها و سینماگران خلاق و دگراندیش در عرصه جهانی نیز مطرح شده است، اما با نگاهی جزئی تر به برخی ژانرها نتیجه درخوری حاصل نخواهد شد و با مقایسه ای نه چندان دقیق می توان به این نتیجه رسید که روند طی شده سیری نزولی داشته است! ژانر کمدی چنین مسیری را پیموده است! هرچند، طی سالهای اخیر فیلمهای کمدی زیادی ساخته شده و در اکران به فروش بالا رسیده اند اما این امتیاز، برای با کیفیت خواندن آثار تولید شده کافی است؟ باید گفت خیر! فروش بالا ارتباطی با کیفیت اثر ندارد بلکه شاخصی است برای سنجیدن کیفیت ذائقه مخاطبان و سطح تفکر آنها!

و اما سیر نزولی یا همان حکایت از فرش به عرش رسیدن!

در این مجال کوتاه نمی توان به بررسی جز به جز آثار و نام بردن از فیلمها و موضوعاتشان پرداخت؛ لذا همین بس که فیلمهای این سالها را آثار با سه دهه پیش مقایسه کنیم! و توجه داشته باشیم که آن فیلمها در چه شرایطی مجوز ساخت و پروانه اکران گرفته اند و با چه ابزاری تولید شده اند.

متأسفانه کمدی های درخور سینمای ایران به دهه 80 و 90 تعلق ندارند و دو، سه دهه پیش ساخته شده اند. آثاری چون «اجاره نشین ها» ساخته داریوش مهرجویی، «خواستگار» ساخته مهدی فخیم زاده، «آدم برفی» ساخته داوود میرباقری، «مرد عوضی» ساخته محمدرضا هنرمند فیلمهایی هستند که در زمان اکرانشان نظر منتقدان را به خود جلب کردند و در گیشه نیز فروش بالایی داشته اند. این فیلمها از آن دسته آثاری هستند که بدون پناه بردن به شوخی های سطحی و دم دستی به روایت قصه ای محکم و دراماتیک پرداخته اند، بی آنکه به هرقیمتی خنده را از مخاطب گدایی کنند.

سینمای کمدی این سالها...

حال اگر به آثار کمدی تولید شده در سالهای اخیر بنگریم خواهیم دید که جز چند فیلم، باقی آنها بدون قصه ای مشخص صرفأ به ایجاد موقعیت هایی پرداخته اند که خنده آفرین باشد! که این موقعیت ها نیز معمولأ از شوخی های فیزیکی و کلامی فراتر نمی روند!

کم یافت می شود فیلمی چون «خوب بد جلف» که بدون شوخی های دم دستی و دیالوگ های تکراری با تکیه بر موقعیت هایی بامزه و فانتزی از ابتدا تا به آخر خنده را به مخاطب هدیه کند!

چرا فیلمهای ضعیف خوب می فروشند؟

حال این سوال به ذهن می رسد که چرا پرفروشترین فیلمهای سینما آثار کمدی هستند؟ که دلیل آن، همان پایین بودن سطح توقع مخاطبین است که در دنیای پر استرس امروز به دنبال نشاط و سرگرمی می گردد و در نهایت به دیدن فیلمی کمدی می نشیند تا صرفأ بخندد! حال اینکه فیلم ساخته چه کسی است و درباره چیست سوالی است که شاید به ذهن مخاطب خطور نکند یا در نهایت، پاسخ این سوالها برای او در اولویت نیست!

به هرحال این وظیفه هنرمند است که با تولید آثار با کیفیت ذائقه مخاطب را تغییر دهد و سطح شعور و آگاهی او را بالا ببرد و به سطح دانش او بیفزاید و منش او را تحت تأثیر قرار دهد! و این امر میسر نخواهد شد مگر اینکه سینماگران زمان بیشتری برای نگارش و تولید اثر صرف کنند و موضوعات بکرتری را سوژه آثارشان قرار دهند تا سینمای کمدی صرفأ تجاری نباشد و روال منظم و درست تری را طی کند.

به امید آنکه هنرمندان عرصه سینما با نگاهی به پیشینه این هنر مردمی و با مقایسه آثار تکنولوژی زده امروز و آثار کم امکانات دیروز در جریان موقعیت سینمای کمدی قرار گیرند و نسبت به ارتقاء آن همت کنند!

در پایان، بی انصافی است اگر از فیلمهای موفقی که در این سالها تولید شده اند نامی برده نشود؛ آثاری چون «مارمولک» ساخته کمال تبریزی، «ورود آقایان ممنوع» ساخته رامبد جوان و «خوابم میاد» ساخته رضا عطاران که جزو کمدی های خوب این سالها به شمار می روند.