به گزارش خبرنگار سینمایی
دیباچه، وبگاه معتبر «منتاکریتینک» که با در نظر گرفتن آرای منتقدان به فیلمهای سینمایی، آلبوم های موسیقی و برنامه های تلویزیونی، براساس میانگین آرا نمره می دهد، این بار 25 کارگردان برتر قرن 21 را معرفی کرده است.
در این گزینش آثار فیلمسازانی که از 1 ژانویه دست کم چهار فیلم ساخته اند مورد بررسی قرار گرفته است. نکته جالب اینکه کارگردان های سرشناسی چون کوئین تارانتینو، ترنس مالیک، سوفیا کوپولا و وس اندرسن که هرکدام یک فیلم داشته اند به این لیست راه نیافته اند.
و نکته مهمتر اینکه نام سه کارگردان ایرانی اصغر فرهادی و زنده یاد عباس کیارستمی در لیست بهترین های قرن 21قرار دارد.
جزئیاتی از زندگی و فعالیت های هنری برخی از کارگردان های قرن 21
1-آلفونسو کوارون
لفونسو کوارون اهل اسپانیا و متولد ۲۸ نوامبر ۱۹۶۱ است.
کوارون کارگردان، نویسنده، تهیهکننده و تدوینگر سینما است. او را عمدتاً برای فیلمهایی چون یک پرنسس کوچک (۱۹۹۵)، هری پاتر و زندانی آزکابان (۲۰۰۴)، فرزندان انسان (۲۰۰۶) و جاذبه (۲۰۱۳) میشناسند.
بسیار از آثار وی مورد توجه مخاطبان و منتقدان قرار گرفته است. کوارون تاکنون ۶ بار نامزد دریافت جایزه اسکار در عناوین مختلف شده که از آخرین آنها، برنده شدن اسکار بهترین تدوین و بهترین کارگردانی، جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی و یک جایزه بفتا برای فیلم جاذبه باشند.
کارلوس نام برادر و خوناس نام پسرش است که هردوی آنها نویسنده و کارگردان هستند و در بعضی از پروژه های وی با او همکاری داشتهاند.
2- الکساندر پین
الکساندر پین، زاده ۱۰ فوریهٔ ۱۹۶۱ است. او کارگردان و فیلمنامهنویس، آمریکایی است. فیلمهای او به خاطر طنز سیاه و نگاه انتقادی طنزآمیزش به جامعه معاصر آمریکا معروفند.
پین در اوماها در ایالت نبراسکا بهدنیا آمد. مادرش پگی و پدرش جورج پاین، رستوراندار بود. پدربزرگ یونانیاش نام فامیل پِین را از تغییر و انگلیسیسازی پاپادوپلوس، ایجاد کرد. الکساندر کوچکترین پسر از میان سه پسر خانواده بود و در همان محلهای که وارن بافت میلیاردر معروف زندگی میکرد، کودکیاش را گذراند.
3- برادران داردن
ژان-پیر داردن زاده ۲۱ آوریل ۱۹۵۱ در لیژ، بلژیک و لوک داردن زاده ۱۰ مارس ۱۹۵۴ در لیژ، معروف به برادران داردن زوج فیلمساز بلژیکی هستند. آنها فیلمنامه نویسی، تهیه و کارگردانی فیلمهایشان را با همدیگر انجام میدهند.
داردنها ساختن فیلمهای داستانی و مستندشان را از اواخر دهه ۱۹۷۰ آغاز کردند، اما برای نخستین بار در میانه دهه ۱۹۹۰ با فیلم «قول» در عرصه جهانی مطرح شدند، این فیلم در بخش دو هفته کارگردانان جشنواره فیلم کن نظر منتقدان را به خود جلب کرد. اما آنها اولین جایزه مهم بینالمللی خود را هنگامی به دست آوردند که فیلم رزتا در جشنواره فیلم کن ۱۹۹۹، برنده نخل طلا شد. رزتا جایزه بهترین بازیگر زن آن جشنواره را نیز برای امیلی دوکن به ارمغان آورد. همه آثار داردنها از زمانی که در جشنواره کن حضور داشتهاند، در بخش رقابتی به نمایش درآمدهاند و در هر دوره برنده یکی از جوایز اصلی آن شدهاند.
فالش، به تو فکر میکنم، قول، رزتا، پسر، سکوت لورنا، دو روز، یک شب برخی از آثار سینمایی برادران داردن است.
در سال ۲۰۰۲، بازیگر فیلم «پسر» (Le Fils) برنده جایزه بهترین بازیگر مرد کن شد و در سال ۲۰۰۵ دومین نخل طلای کن را برای فیلم بچه به دست آوردند. سکوت لورنا دیگر ساخته آنها برنده جایزه بهترین فیلمنامه در ۶۱امین جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۰۸ شد.
آخرین فیلم آنها، پسری با دوچرخه در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۱ جایزه اصلی را دریافت کرد. ژان پیر به عنوان رئیس هیئت داوران بخشهای سینهفونداسیون و فیلمهای کوتاه جشنواره فیلم کن ۲۰۱۲ معرفی شد.
4- هایائو میازاکی
هایائو میازاکی، زادهٔ ۵ ژانویه ۱۹۴۱، کارگردان معروف ژاپنی آثار پویانمایی است. میازوکی، علاوه بر کارگردانی، طراح، گرافیست، فیلمنامهنویس و تهیهکننده فیلمهای پویانمایی است. او در پروسهای که بیش از پنجاه سال به طول انجامید، تحسین بینالمللی را به عنوان آفرینندهٔ فیلمهای انیمیشن بدست آورد و به همراه ایسائو تاکاهاتا، استودیوی پویانمایی جیبلی را بنا نهاد. موفقیتهای میازاکی در حد انیماتور والت دیزنی نیک پارک و کارگردان آمریکایی، استیون اسپیلبرگ یا اورسن ولز است. او در بونکیو واقع در توکیو متولد شد. میازاکی انیمیشن حرفهای خود را در سال ۱۹۶۱ زمانی که به توئی انیمیشن پیوست آغاز کرد. در آنجا، میازاکی به عنوان هنرمند طراح In-Between برای انیمیشن سفرهای گالیور فراتر از ماه کار میکرد و در این فیلم ایدههای خود را در فیلم گنجاند و بدین صورت پایان فیلم را رقم زد. او درآن دهه به کار در نقشهای مختلف در صنعت انیمیشن ادامه داد تا زمانی که قدرت کارگردانی اولین فیلم برجسته خود لوپین III: قصر کاگلیوسترو که در سال ۱۹۷۹ منتشر شد را پیدا کرد. پس از موفقیت فیلم بعدی او با عنوان ناوسیکا از دره باد به همراه ایسائو تاکاهاتا استودیو جیبلی بنا نهاد. از آن به بعد (تا زمان بازنشستگی موقت خود در سال ۱۹۹۷ پس از ساخت شاهزاده مونونوکه) او تولید بسیاری از فیلمهای برجسته را بر عهده گرفت.
با اینکه فیلمهای میازاکی به مدت طولانی موفقیتهای تجاری و منتقدانهای را در ژاپن بدست آوردند، او تا حد زیادی در غرب ناشناخته باقیمانده بود تا زمانی که میرامکس فیلم شاهزاده مونونوکه را منتشر کرد. این فیلم بالاترین فروش در ژاپن را داشت (تا آنکه در سال ۱۹۹۷ توسط فیلم تایتانیک رکوردش شکسته شد) و این اولین فیلم انیمیشنی بود که که جایزهٔ تصویر سال (Picture of the year) را در جوایز آکادمی ژاپن گرفت. میازاکی پس از زمان بازنشستگی موقت خود با «شهر اشباح» به انیمیشن بازگشت. این فیلم حتی فروش تایتانیک را نیز در ژاپن شکست و موفق به دریافت جایزهٔ تصویر سال (Picture of the year) در جایزه آکادمی فیلم ژاپن شد و اولین فیلم انیمیشن برنده جایزه اسکار بود و همچنین برنده خرس طلایی جشنواره فیلم برلین شدهاست.
«شاهزاده مونونوکه»، «شهر اشباح»، «قصر متحرک هاول»، «پونیو روی صخره کنار دریا» ، «باد وزیدن گرفته» برخی از فیلمهای هایائو میازاکی است.
5-پل تامس اندرسن
پل توماس اندرسن، زاده ۲۶ ژوئن ۱۹۷۰، کارگردان، نمایش نامه نویس، و تهیه کننده آمریکایی است. او که در سنین جوانی به فیلم سازی علاقهمند بود توسط پدرش ارنی اندرسن (دی-جی و گوینده رادیو و تلویزیون) به اینکار تشویق شد. اندرسن که پس از خلق درامهای شبهای بوگی (۱۹۹۷) و مگنولیا (۱۹۹۹) او را پسر نابغه نامیدند، از کارگردانان ممتاز نسل خود است. او شش بار نامزد اسکار شده است.
«سیدنی»، «برد دشوار» ، «شبهای بوگی»، «مگنولیا»، «عشق هوایی»، «خون به پا خواهد شد» برخی از فیلمهای تامس اندرسن هستند.
6- اصغر فرهادی
اصغر فرهادی، زادهٔ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۵۱ کارگردان، فیلمنامهنویس و تهیهکننده فیلم ایرانی است. وی یکی از موفقترین کارگردانان ایرانی در سطح بینالمللی است. در سال ۲۰۱۲ فیلم جدایی نادر از سیمین وی برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجیزبان شد و همزمان نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی (اورژینال) برای این فیلم شد. وی همچنین برنده جایزه بهترین فیلم خارجی جایزه گلدن گلوب سال ۲۰۱۲ میلادی به خاطر کارگردانی و نویسندگی فیلم جدایی نادر از سیمین شد. اصغر فرهادی در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۶، جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم کن، را برای نگارش فیلمنامه فیلم فروشنده دریافت کرد. همچنین در اسکار ۲۰۱۷ فیلم فروشنده به نویسندگی و کارگردانی وی توانست جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را کسب کند.
پیشتر وی برنده سه جایزه سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر در سالهای ۱۳۸۴، ۱۳۸۷ و ۱۳۸۹ شده است. خرس نقرهای جشنواره فیلم برلین به عنوان بهترین کارگردان برای فیلم درباره الی و خرس طلایی جشنواره فیلم برلین به خاطر فیلم جدایی نادر از سیمین از دیگر دستاوردهای اوست. وی اولین فیلمساز ایرانی است که توانسته است این جایزه را به خود اختصاص دهد.
لژیون دونور نشان افسر، نشان عالی هنر و ادبیات کشور فرانسه نیز در ۲۵ فوریه ۲۰۱۴ در پاریس به فرهادی اهدا شد. این نشان بهدلیل «خلاقیتهای هنری و تأثیر اصغر فرهادی بر هنر و ادبیات فرانسه و سراسر جهان» به این فیلمساز ایرانی تعلق گرفت. وی همچنین جایزه سزار، جایزه مستقل اسپریت و جوایز بودیل را به دست آورده است. در یک نظرسنجی مجله تایم، وی رتبه چهارمین شخصیت تأثیرگذار در میان ۱۰۰ شخصیت برتر سال ۲۰۱۲ را کسب کرد؛ و در نهایت به عنوان یکی از ۱۰۰ چهرهٔ تأثیرگذار سال ۲۰۱۲ از سوی این مجله معرفی شد.فرهادی در سال ۲۰۱۲ در لیست ۱۰۰ متفکر جهان فارین پالیسی قرار گرفت.
اصغر فرهادی تاکنون فیلمهای «شهرزیبا»، «چهارشنبه سوری»، «گذشته»، «درباره الی» و «فروشنده» را کارگردانی کرده است.
7- مایک لی
مایک لی زاده ۲۰ فوریه ۱۹۴۳، نویسنده و کارگردان سینما و تئاتر بریتانیایی است. او تاکنون با فیلمهایش جایزههای معتبری همچون نخل طلای جشنواره فیلم کن و شیر طلایی جشنواره فیلم ونیز را بهدست آورده است.وی همچنین برای فیلم رازها و دروغها کاندیدای بفتای بهترین کارگردانی شد . وی در سال ۲۰۰۴ برای کارگردانی فیلم ورا دریک برنده بفتا شد.
«وارونه»، «همه با هیچ»، «بی غم»، «سالی دیگر» و »«آقای ترنر» برخی از فیلمهای مایک لی هستند.
8- فردریک وایزمن
فردریک وایزمن، زادهٔ ۱ ژانویهٔ ۱۹۳۰، کارگردان، تهیهکننده، و فیلمنامهنویس اهل ایالات متحده آمریکا است .وی همچنین برنده جوایزی همچون کمک هزینه گوگنهایم شده است. او تاکنون فیلمهای «دبیرستان» و «موشک» را کارگردانی کرده است.
9- میا هانسنلووه
میا هانسنلووه نویسنده و کارگردان فرانسوی است. میا هانسنلووه جایزه خرس نقرهای بهترین کارگردانی را برای درام «آنچه در پیش است» برده است که ایزابل هوپر بازیگر اصلی آن است.
10-ایوا دوورنی
یکی از معدود زنهای کارگردان سینمای آمریکا که تاکنون آثاری چون
ایوا دوورنی، بعد از موفقیت فیلم «بیوگرافیکی» درباره مارتین لوترکینگ که نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم شد، تبدیل به یکی از چهرههای مطرح شد که در عین حال نشان دهنده کمبود اقلیتها در هالیوود هستند. با این حال، او تابستان گذشته شانس کارگردانی فیلم «پلنگ سیاه» را به خاطر اختلافهای هنری رد کرد. او با پذیرش این پروژه میتوانست اولین زن سیاهپوستی باشد که یک فیلم ابرقهرمانی مارول را کارگردانی میکند. او در این باره به مجله اسنس گفت: « فقط همین را بگویم که ایدههای متفاوتی نسبت به چیزی که داستان قرار بود باشد داشتیم. مارول شیوه خاصی برای انجام دادن کارها دارد».
11- بونگ جونهو
بونگ جونهو کارگردان کرهای است و قرار است آخرین فیلمش «اوکجا» در جشنواره فیلم کن روی پرده خواهد رفت.
12- میگل گومز
میگل گومز، کارگردان و اهل پرتغال است و فیلم «شبهای عربی» او پیش تر در فهرست کایه دو سینما رتبه هشتم و در فهرست سایت اند ساند رتبه چهارم را کسب کرد.
13- هو شیائوشین
هو شیائو-شین هنرپیشه، کارگردان، و خواننده اهل تایوان است. او یکی از چهرههای پیشرو در جنبش موج نوی سینمای تایوان است.
هو شیائو-شین در سال ۱۹۴۷ در گوانگدونگ چین به دنیا آمد. او و خانوادهاش به دلیل جنگ داخلی چین مجبور به فرار به کشور تایوان شدند. او فارغالتحصیل آکادمی هنرهای ملی تایوان است.
«کافه لومیر»، «سه دوران»، «پرواز بادکنک قرمز» و «آدمکش» آخرین فیلمهایی هستند که هوشیانوشین آنها را کارگردانی کرده است.
هو شیائوشین همچنین برنده جوایزی همچون جایزه هیئت داوران (جشنواره فیلم کن) شده است.
14-نوری بیلگه جیلان
نوری بیلگه جیلان زاده ۲۶ ژانویه ۱۹۵۹، کارگردان و عکاس اهل ترکیه است.
فیلمهای سه میمون (۲۰۰۸) ، روزی روزگاری در آناتولی (۲۰۱۱) و خواب زمستانی (۲۰۱۴) موفقترین آثار جیلان به شمار میروند، که اولی جایزه بهترین کارگردان جشنواره فیلم کن ۲۰۰۸ ، دومی جایزه گرندپری جشنواره فیلم کن ۲۰۱۱ و سومی جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم کن ۲۰۱۴ را نصیب او کرد. فیلم «روزی روزگاری در آناتولی» به عنوان نماینده سینمای ترکیه در جایزه اسکار بهترین فیلم خارجیزبان ۲۰۱۱ معرفی شده بود.
15- ریچارد لینکلیتر
ریچارد استوارت لینکلیتر زاده ۳۰ ژوئیه ۱۹۶۰، کارگردان، بازیگر و فیلمنامه نویس آمریکایی است. او برای فیلمنامه فیلم پیش از غروب توانست به طور مشترک با کیم کریزان، ایتن هاک و جولی دلپی نامزد دریافت جایزه اسکار شود.
از فیلمهای مهم ریچارد لینکلیتر میتوان به «نوار»، «پیش از طلوع»، «پیش از غروب» و «ملت حاضری خور» و «پسرانگی» اشاره کرد.
16- عباس کیارستمی
عبّاس کیارستمی، کارگردان، فیلمنامهنویس، تدوینگر، عکاس، تهیهکننده، گرافیست و کارگردان هنری بینالمللی، همچنین شاعر و نقاش ایرانی بود. او فیلمسازی تأثیرگذار در سینمای جهان بهشمار میآید، و آثار وی با استقبال فراوان ناقدان، داوران، کارگردانان، فستیوالها و بنیادهای فرهنگی و هنری جهان روبهرو شده است.
کیارستمی از سال ۱۹۷۰ میلادی در کارِ سینما شروع به فعالیت کرد و بیش از ۴۰ فیلم سینمایی، کوتاه و مستند ساخت. از مهمترین کارهایش میتوان به: سهگانه کوکر، کلوزآپ (۱۹۹۰)، طعم گیلاس (۱۹۹۷)، و باد ما را خواهد برد (۱۹۹۹) اشاره کرد. او در دوره پایانی کارش به فیلمسازی بیرون از ایران روی آورد که حاصلش فیلمهایی مانند کپی برابر اصل (۲۰۱۰) و مثل یک عاشق (۲۰۱۲) بود.
کیارستمی علاوه بر سینما در کارهای دیگر هنری از جمله شعر، عکاسی چیدمان، موسیقی، طراحی گرافیک، طراحی و نقاشی نیز فعال بود. او را باید در زمرهٔ سینماگران موسوم به موج نوی سینما در ایران و همتای سهراب شهیدثالث و پرویز کیمیاوی به شمار آورد. سادگی،استفاده از کودکان به عنوان نقش اول و قهرمان داستان، سبک مستندگونه، بهرهگیری از فضاهای روستایی، حذف کارگردانشاعرانگی و نیز مکالمهٔ شخصیتها در سواری برخی از ویژگیهای فیلمهای کیارستمی است.
کیارستمی برنده چندین جایزهٔ بزرگ سینمایی است. وی پنج بار نامزد جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن شد و در سال ۱۹۹۷ در پنجاهمین دورهٔ جشنواره فیلم کن برای فیلم طعم گیلاس این جایزه را گرفت. وی در جشنوارههای متعدد معتبر فیلم جهان به عنوان داور حضور داشته است و با ۴ دوره داوری در جشنواره فیلم کن در سالهای ۱۹۹۳، ۲۰۰۲، ۲۰۰۵ و ۲۰۱۴ در میان هنرمندان ایرانی پیشتاز است. وی همچنین با دریافت ۳۲ دستآورد شخصی، پرافتخارترین هنرمند ایران به شمار میرود.
17- ژاک اودیار
ژاک اودیار زاده ۳۰ آوریل ۱۹۵۲، کارگردان فرانسوی و فرزند میشل اودیار، فیلمنامهنویس و کاگردان برجسته است. او که به
عنوان برترین کارگردان مؤلف در بین سینماگران فعلی سینمای فرانسه شناخته میشود، با فیلم یک پیامبر به اوج شهرت رسید.
او تاکنون دو بار برنده جایزههای سزار بهترین کارگردان و بفتای بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان برای فیلمهای ضربان قلب من متوقف شده است (۲۰۰۵) و یک پیامبر (۲۰۰۹) شدهاست. او همچنین موفق شد در سال ۲۰۰۹ جایزه بزرگ (گرندپریکس) جشنواره فیلم کن را بهدستآورد.
وی همچنین توانست نخل طلای جشنواره کن ۲۰۱۵ را برای فیلم دیپان از آن خود کند.
18- گای مدین
گای مدین، زادهٔ ۲۸ فوریهٔ ۱۹۵۶، کارگردان، فیلمنامهنویس، و فیلمبردار صحنه اهل کانادا است. وی همچنین برنده جوایزی همچون جایزه امی شده است.
«فرشتگان مقرب»، «اتاق ممنوعه» مهمترین فیلمهای گای مدین هستند.
برادران راس، کلی رایشارت، هیروکازو کوریدا، ادگار رایت، برد برد و جف نیکولز دیگر کارگردان های این لیست هستند.