ناصر تقوایی متولد 22 تیرماه 1320 است؛ البته باید گفت بسیاری از رسانه تاریخ تولد او را 19 تیرماه می دانند که درست نیست، زیرا تقوایی طی گفتگویی که در سال 1391 با سایت خبری «سینما پرس» داشته، آن را غلط دانسته و تاریخ دقیق زادروزش را 22 تیرماه اعلام کرده است. 

ناصر تقوایی در آبادان زاده شده و از همان سنین نوجوانی به سینما علاقمند شده است. ناصر تقوایی یکی از کارگردان های موج نوی سینمای ایران است که طی سالهای فعالیتش در سینما با اینکه آثار بسیاری نساخته، اما با این حال یکی از مطرح ترین کارگردان های سینمای ایران به حساب می آید و همان تعداد معدود آثارش همچنان مورد توجه دانشجویان و علاقمندان سینماست؛ فیلمهایی که نامشان در لیست برترین های سینمای ایران باقی خواهند ماند. 

«ناخدا خورشید»، «ای ایران» و «کاغذ بی خط» برخی از آثار ماندگار ناصر تقوایی در سینما است، به اضافه اینکه او «دائی جان ناپلون» را ساخته است؛ مجموعه ای تلویزیونی که از رمانی به همین نام نوشته ایرج پزشکزاد اقتباس شده و یکی از بهترین آثار تلویزیونی طی سالهای اخیر است و هنوز حرفی برای گفتن دارد. 

البته باید گفت، ناصر تقوایی پیش از آنکه کارگردان آثار داستانی باشد مستند ساز است. نخستین اثر او «تاکسی متر»، فیلمی مستند است که تقوایی آن را در سال 1346 ساخته است. ناصر تقوایی پس از این اثر مستند، فیلم کوتاه «رهایی» را در سال 1350 ساخته و پس از آن مستندهای «مشهد قالی»، «فروغ فرخ زاد»، «اربعین» و «باد جن» را کارگردانی کرده  و آخرین اثر مستند او «تمرین آخر» نام دارد. فیلمی درباره تعزیه که در سال 1383 تولید شده است. 

آنهایی که ناصر تقوایی را می شناسند می دانند که او فیلمسازی تک بعدی نیست. تقوایی علاوه برآنکه سینمای مستند را می شناسد علاقه زیادی به ادبیات دارد و اقتباس های خوب او گویای توان بالای او در این عرصه است. تقوایی داستان نویس نیز هست و از او مجموعه داستانی با عنوان «تابستان همان سال» منتشر شده که سالهاست توقیف است. 

ناصر تقوایی طی سالهای فعالیتش در عرصه سینما 6 فیلم سینمایی «آرامش در حضور دیگران»، «صادق کرده»، «نفرین»، «ناخدا خورشید»، «ای ایران» و «کاغذ بی خط» را ساخته است. او دو فیلم نیمه تمام نیز دارد که «زنگی و رومی» و «چای تلخ» نام دارند. 

از دیگر آثار تمام نشده تقوایی می توان به مجموعه تلویزیونی «داستان سرایان» اشاره کرد. پروژه ای که در سال 57 تولید شد و قرار بود درباره زندگی و آثار نویسندگان ادبیات معاصر باشد که به سر انجام نرسید. 

تقوایی از سال 1380 تاکنون فیلم نساخته و بیشتر به تدریس مشغول بوده است. ناصر تقوایی امروز 22 تیرماه 76 ساله شد. به امید روزی که تقوایی بازهم فیلم بسازد تا علاقمندانش بیش از این در حسرت دیدن آثارش نمانند. زادروزت مبارک مرد بزرگ سینمای ایران!

وحید خانه ساز