پنجشنبه ۲۷ شهريور ۱۴۰۴  |  Thursday, 18 September 2025
کد خبر: ۳۱۸۸
تاریخ انتشار : ۰۵ : ۱۴ - ۰۸ دی ۱۳۹۴

دلنوازی علیزاده با "بحر طویل" در برج میلاد

حسین علیزاده و گروه هم‌آوایان شب گذشته در سالن همایش‌های برج میلاد روی صحنه رفتند.




 

دیباچه:

 

 

علیزاده 1

 

 

 

ایلنا نوشت: حسین علیزاده که پس از مدت‌ها به همراه گروه هم‌آوایان روی صحنه آمده بود؛ در دو بخش ساخته‌های خودش را برای مخاطبان اجرا کرد. این کنسرت با اجرای تصنیف سرود گل با شعر فریدون مشیری آغاز شد.

در ادامه چهار مضرابی با شعر سایه اجرا شد و سپس علی بوستان و حسین علیزاده برای دقایقی به بداهه‌پردازی پرداختند. بخش اول کنسرت علیزاده و هم‌اوایان با تصنیف جان من که شعر آن از سلمان ساوجی است؛ ادامه پیدا کرد و در پایان نیست ساز و آوازی با شعر سایه و تصنیف می‌نوش با شعر حافظ اجرا شد.

اما اولین کنسرت علیزاده و هم‌آوایان در بخش دوم با اجرای قطعه سلام؛ بر اساس آهنگی از حسن کسایی؛ آغاز شد. پس از آن حسین علیزاده دقایقی به بداهه پردازی پرداخت که با استقبال مخاطبان مواجه شد.

این کنسرت با خواندن شعری از شفیع کندکنی توسط گروه و اجرای ساز و آواز ادامه پیدا کرد و پس از آن تصنیف سوار می‌رسد با شعر سیمین بهبهانی و مثنوی ساز و آواز با شعر مولانا اجرا شد.

اما بخش پایانی این کنسرت به اجرای بحر طویل اختصاص پیدا کرد. در اجرای این قطعه محمد معتمدی؛ خواننده گروه تجربه‌ای متفاوت را برای خود و مخاطبانش رقم زد. شعر سیروس جمالی و تنظیم حسین علیزاده برای گروه هم‌آوایان به جذابیت‌های این قطعه افزود. استقبال مخاطبان از این قطعه باعث شد تا پس از دقایقی تشویق ایستاده؛ گروه دوباره روی صحنه بازگردد و این بحر طویل برای بار دوم اجرا شود.

ساسان فاطمی در یادداشتی که در اختیار حسین علیزاده قرار داده است؛ درباره بحر طویل نوشته:

«بحر طویل نوعی شعر تقریبا فراموش‌شده سنتی - ادبی ایران است که ظاهرا از دوره صفوی، بخصوص در فرهنگ‌های عامیانه یا مردمی چه مذهبی و غیرمذهبی بین مردم رواج یافت. این نوع شعر به مصرع‌ها یا ابیات متقارن قابل تقطیع نیست و وزن آن از تسلسل یک رکن عروضی، غالبا فعلاتن شکل می‌گیرد. معمولا بحر طویل از بند‌های نامتقارن مختلفی تشکیل شده است که گاه در آن‌ها کلمات هم‌قافیه می‌آیند و قالبا کلمه انتهایی هر بند با بند دیگر قافیه می‌سازد.

بحر طویل را در فرهنگ مردمی می‌توان در حوزه موسیقی‌های مذهبی نیز مثل نوحه و تعزیه یافت، اما این نوع شعر بیشتر با مضامین فکاهی و طنز شناخته می‌شود مثل خیلی از قالب‌های شعری که با موسیقی همراه شده‌اند و نام خود را نیز به همان موسیقی داده‌اند. از جمله غزل، رباعی یا ترانه یا دوبیتی بحر طویل نیز در فرهنگ‌های مختلف محلی نام موسیقی است که این نوع شعر با آن خوانده می‌شود به‌طور مثال در خراسان این موسیقی با مضامین جدی شعر مثل مدح حضرت رسول به همین نام بحر طویل شهرت دارد که ریتم آن کاملا با دو کشش بلند و دو کشش کوتاه رکن فعلاتن مطابقت می‌کند.

نوع فکاهی آن ظاهرا در قدیم در میان مطرب‌های ایرانی رواج داشته و گونه‌ای آواز ضربی به حساب می‌آمده که احتمالا از نظر ملودیک بی‌شباهت به ضربی‌خوانی یا پاضربی‌خوانی‌های همان مطرب‌خوانی‌ها نبوده است. متأسفانه حتی بازماندگان دسته‌های بزرگ روحوضی قدیم هم امروز این آواز را فراموش کرده‌اند و آن را اجرا نمی‌کنند.

یک نمونه منحصربه‌فرد از یک اجرای تفننی این آواز توسط استاد فقید حسین تهرانی در دست است که از همان الگوی ریتمیک دو کوتاه و دو بلند در وزن موسوم به شش‌هشتم تبعیت می‌کند و مثل پاضربی‌خوانی‌های مطربی در قیمت اعظم قطعه از ملودی با انحنای کم و گفتار‌گونه برخوردار است.

بحر طویل یکی از اشکال پالوده ذوق شعری - موسیقایی مردمی است که احیا و بازسازی آن در چارچوب هنری موسیقی حرکتی در جهت بازیابی ارزش‌های اصیل است.

 
مطالب برگزیده
یک نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفتگو با دیباچه:

شنیدن قصه، یکی از نیازهای همیشگی کودکان و نوجوانان است/ کار قصه‌گو نگهداری و نگهبانی از زبان فارسی است

۱۹:۵۶  -  ۲۸ تير ۱۴۰۴
عضو تیم ملی اسکیت در گفت‌و‌گو با «دیباچه» مطرح کرد؛

در مسیر قهرمانی هیچ‌وقت عقب ننشستم؛ در دل جنگ تمرین را رها نکردم

۱۹:۵۱  -  ۲۸ تير ۱۴۰۴
کاپیتان تیم ملی واترپلو در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

رسیدن به صدر جهان سخت است/ با یک بازی بیشتر دومین گلزن برتر آسیا می‌شدم

۱۳:۰۴  -  ۲۴ تير ۱۴۰۴
اشکان ممبینی از کارشناسان چهره و شاخص مسائل بین‌الملل به دیباچه گفت؛

تلاش‌های نظامی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران، نمی‌تواند اراده ملت را در مسیر پیشرفت و خودکفایی کشورمان متوقف کند

۲۲:۲۴  -  ۱۵ تير ۱۴۰۴
عضو تیم ملی کشتی آلیش بانوان در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

دو طلای آسیا نقطه اوج کارنامه‌ام بود/ ‏طلای جهانی را هدف گرفته‌ام

۱۷:۴۹  -  ۰۸ تير ۱۴۰۴
پژوهشگر موسیقی آذربایجان و نوازنده ساز قوپوز در گفتگو با دیباچه مطرح کرد؛

عاشیق‌ها صدای تاریخ و فرهنگ مردم آذربایجان هستند/ موسیقی آذربایجان، موسیقی زنده و مردمی است

۱۳:۰۱  -  ۱۸ خرداد ۱۴۰۴
ملی پوش فوتبال زنان با «دیباچه» مطرح کرد؛

از لیگ تا تیم ملی؛ گلرهای ایران برای یک رؤیا متحد شده‌اند

۱۲:۵۴  -  ۱۸ خرداد ۱۴۰۴
عضو تیم ملی وزنه برداری در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

قهرمانی آسیا فقط شروع مسیر من است/ تمرین با بزرگان جهان برایم ارزشمند است

۱۲:۳۳  -  ۰۴ خرداد ۱۴۰۴
قهرمان اسکواش زنان کشورمان در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

اسکواش زنان ایران در مسیر پیشرفت حرکت می کند/ هدفم رسیدن به رنکینگ زیر ۵۰ جهان است!

۰۹:۰۰  -  ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۴
سرمربی تیم ملی تنیس در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

از میزبانی تور جهانی برای محک بازیکنان ملی بهره می‌بریم/ همه بازیکنان زیر ذره‌بین هستند

۱۶:۲۳  -  ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۴
سرمربی تیم قهرمان لیگ کانوپولو در گفتگو با«دیباچه» مطرح کرد؛

با تجهیزات حرفه‌ای به مدال جهانی نزدیک می‌شویم/ نسل جوان انگیزه بیشتری برای قهرمانی دارند

۰۹:۰۰  -  ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۴