دیباچه: بزرگان تئاتر ایران در نمایش «اژدها» و 18هزار مخاطب دهه پنجاهی





به گزارش خبرنگار تئاتر دیباچه، نمايش «اژدها» نوشته يوگني شوارتس و با کارگرداني صدرالدين زاهد، سال 1358 در تالار چهارسو اجرا شده بود.

تالاري که سوسن تسليمي، آربي آوانسيان، فردوس کاوياني و صدراالدين زاهد، موسسين آن بودند. اين نمايش با استقبال بسيار خوبي روبه‌رو شد. به قول جسین محب‌اهری: «اژدها» مورد توچه قرار گرفته بود؛ در تالار چهارسو، 400 نفر تماشاگر جا می‌دادیم. 45 اجرا کردیم و هر شب پر می‌رفتیم.»

حال نگاهی می‌اندازیم به شرایط امروز هنرمندن حاضر در نمایش «اژدها» در عرصه تئاتر:

صدرالدین زاهد پس از آن که در سال 58 «اژدها» را در تالار چهارسو اجرا کرد، از ایران رفت و اکنون در فرانسه به فعالیت در جوزه تئاتر ادامه می‌دهد.

رضا رویگری: آخرین تئاتری که رضا رویگری در آن بازی کرده است، نمایش «مرغ مینا» نوشته محمد ابراهیمیان و با کارگردانی تاجبخش فنائیان است که تیر و مردادماه 88 در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت. البته در این مدت خبرهایی در زمینه ادامه فعالیت‌های رویگری در حوزه تئاتر منتشر شده بود که بنا بر دلایلی منتفی شد. از جمله قرار بود بهمن و اسفندماه 94 نمایش «زنجیرشدگان» به کارگردانی مسعود ترابی  با بازی رضا رویگری اجرا شود که این نمایش بدون حضور او روی صحنه رفت.

حسین ایری که کار هنری خود را از سال 47 در مرکز تئاتر تجربی ایران؛ «کارگاه نمایش» آغاز کرده است، در دوره 10 ساله و تا سال 58، شرکت در حدود 48 تجربه تئاتری خارجی و ایرانی به عنوان بازیگر، دستیار کارگردان، مدیر صحنه، کارگردان و... را در کارنامه خود دارد که «اژدها» نیز در همین گروه قرار می‌گیرد. از سال 58 تا 60 به همراه شادروان هادی اسلامی و زنده‌یاد یداله شیراندامی به منظور احیای تئاتر لاله‌زار، 11 نمایش ایرانی را در مقام بازیگر ودستیار کارگردان  روی صجنه برده است اما از آن زمان تا کنون بیشتر در حوزه فیلمنامه‌نویسی در سینما و تلویزیون فعالیت دارد.

زنده‌یاد شاهرخ غیاثی فارغ‌التحصیل رشتهٔ سینما از دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک بود. او مدتی به بازیگری در تئاتر و عروسک‌گردانی پرداخت اما چندی بعد به سینما و سپس مجسمه‌سازی و نقاشی روی آورد. شاهرخ غیاثی آبان‌ماه سال 75 و در جریان ساخت فیلم فصل پنجم  به کارگردانی رفیع پیتز بر اثر سانحه حین تمرین فیلم سینمایی از گاری به زمین افتاد و کشته شد. پیکر وی در بهشت زهرا در قطعه هنرمندان و نویسندگان به خاک سپرده شد.

از عـلی جاویدان اطلاعاتی در دست نیست. او تا اواخر دهه پنجاه و تقریبا همزمان با بازی در نمایش «اژدها» در چندین تله‌تئاتر بازی کرده است.

عزیز حاتمی فعالیت خود را در عرصه تئاتر عروسکی ادامه داد. در دهه 60 در نمایش «حسن و لوبیای سحرآمیز» به کارگردانی زنده‌یاد اردشیر کشاورزی فعالیت کرد که پس از آن، در تلویزیون به نمایش درآمد. همچنین در سریال عروسکی «هادی و هدا» نیز با مرجوم کشاورزی همکاری کرده است اما از عزیز حاتمی نیز اطلاعاتی در دست نیست.

منوچهر علیپور با نام اصلی عباس علیپور، با نمایش«بازی قتل عام» اثر اوژن  یونسکو به صورت حرفه‌ای وارد عرصه تئاتر شده است. قرار است این هنرمند عرصه بازیگری تئاتر و سینما تیرماه امسال و با نمایش «راپورت‌های شبانه دکتر مصدق» در نقش ریییس دادگاه بازی کند.

فردوس کاویانی که یکی از بنیان‌گذاران تالار چهارسو، بازی در تئاتر را از سال 40 آغاز کرد. کاویانی تا دهه هفتاد کاملا در عرصه تئاتر فعال بود اما چندی است که فعالیت خود در این حوزه را کاهش داده است. آخرین اجرای تئاتر فردوس کاویانی به نمایش «تانگوی تخم‌مرغ داغ» نوشته اکبر رادی و با کارگردانی هادی مرزبان در اردیبهشت و خرداد سال 93 بازمی‌گردد. این اثر روز ۱۶ خرداد 93 توقیف شد و از آن زمان تا کنون کاویانی تئاتری را روی صحنه نبرده است.

فرحناز منافی ظاهر  که به دليل مشکلات عرصه تئاتر، 12 سال از تئاتر دور بود، سال گذشته با نمايش «يک از 175» به کارگرداني حامد هوشياري به تئاتر بازگشته است و قصد دارد در تئاتر باقی بماند.

سال 56 همزمان با نمایش «بازی قتل عام» نوشته یونسکو حسین محب‌اهری با فرحناز منافی‌ظاهر ازدواج می‌کند و آتیلا پسیانی با فاطمه نقوی. منافی‌ظاهر خاطره‌ای دلنشین از نمایش «اژدها» داشته است: در پروسه توليد و اجراي نمايش «اژدها»، من هشت ماهه باردار بودم. در زمان يکي از اجراها، بسيار خسته بودم چون تازه از مدرسه بازگشته بودم. از همين‌رو پشت‌صحنه خوابم برد! مسئول سالن تمام وسايل را به‌روي صحنه برده بود اما من بيدار نشدم. بچه‌هاي گروه وقتي مرا ديدند نگران شدند و تصور کردند براي من اتفاقي افتاده است و بسيار ترسيدند. دور من حلقه زده بودند و من از صداي آنها بيدار شدم. در نهايت بچه‌ها فهميدند که اتفاقي براي من رخ نداده است و بعد از اين بسيار خنديديم و به خاطره‌اي دوست داشتني براي ما تبديل شد.

فاطمه نـقوی، آتیلا پسـیانی و حسین محب‌اهری در عرصه تئاتر فعالیت خود را ادامه داده‌اند و هنوز خمودگی تئاتر به آنها سرایت نکردده است. امیدواریم برای این عزیزان شرایط این‌گونه باقی بماند.

نويسنده: يوگني شوارتس/کارگردان: صدرالدين زاهد/ بازيگران: رضا رویگری، آتیلا پسـیانی، امیر رضائی، حسین ایری، حسین محب‌اهری، شاهرخ غیاثی، عـلی جاویدان، عزیز حاتمی، علی ناصحی، فاطمه نـقوی، فرحناز منافی‌ظاهر، فردوس کاویانی، منوچهر علیپور و ...