جان آدم‌های بی‌گناه را به خطر می‌اندازیم

دیباچه: محسن روزبهانی یکی از منتقدهای قانون منع استفاده از شبه‌سلاح است و دلیل مرگ سید علی سجادی‌حسینی (کارگردانی که سر صحنه فیلم‌برداری فیلم‌اش با شلیک یکی از بازیگران، در جا کشته شد) را از تبعات همین قانون می‌داند.



دیباچه-سعید طاهری:«جلوه‌های ویژه میدانیِ فیلم «نجات سرباز رایان» در مقابل فیلم «دوئل»ِ احمدرضا درویش، حرفی برای گفتن ندارد و به مراتب ضعیف‌تر است.» این جمله را محسن روزبهانی، پر افتخارترین طراح جلوه‌های ویژه میدانی سینمای کشورمان و رییس همین انجمن، گفته است. او معتقد است: «اگر جلوه‌های ویژه بصری که با کامپیوتر انجام می‌شود را از فیلم اسپیلبرگ حذف کنیم، متوجه ضعف‌های‌اش می‌شویم.» او یکی از قدیمی‌های این حرفه در سینمای ایران است که مسئولیت جلوه‌های ویژه میدانی فیلم‌هایی مثل «سجاده آتش»، «آژانس شیشه‌ای»، «روبان قرمز» «تقاطع»، «اتوبوس شب»، «راه آبي ابريشم»، «ضد گلوله» و... را بر عهده داشته است. او یکی از منتقدهای قانون منع استفاده از شبه‌سلاح است و دلیل مرگ سید علی سجادی‌حسینی (کارگردانی که سر صحنه فیلم‌برداری فیلم‌اش با شلیک یکی از بازیگران، در جا کشته شد) را از تبعات همین قانون می‌داند. در این گزارش، محسن روزبهانی در جایگاه رییس انجمن جلوه‌های ویژه میدانی، حرف‌هایی به خبرنگار سینمایی دیباچه زده است که شاید خواندن‌شان، خالی از لطف نباشد.

«بزرگ‌ترین دغدغه‌ای که انجمن جلوه‌های ویژه میدانی با آن دست به گریبان است، گرفتن مجوز از ارگان‌های نظامی است. اگر پروژه‌ای متعلق به سپاه باشد، مجوز داده می‌شود، به همین ترتیب ارتش و نیروی انتظامی هم در پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی که به ارگان خودشان مربوط است، مشارکت می‌کنند و با صدور مجوز برای کارهای میدانی، سرعت پروژه را بالا می‌برند. این در حالی‌ست که اگر هیچ کدام از این ارگان‌ها در پروژه سهیم نباشند، کوچک‌ترین همکاری نمی‌کنند. از همه بدتر این است که در این شرایط وزارت ارشاد هم نمی‌تواند کمکی کند. این روزها، برای ساخت فیلمی که روایت‌گر داستانی با حال و هوای روزهای بهمن پنجاه‌وهفت، دنبال مجوز هستیم. با این‌که فیلم درباره انقلاب است، اما هیچ ارگانی زیر بار همکاری با ما نمی‌رود. مدت‌هاست که برای گرفتن مجوز استفاده از اسلحه‌های نظامی، تقلا می‌کنیم؛ از جلسات در وزارت دفاع و با حضور حجت‌الله ایوبی تا مراجعه‌های پی در پی به ارگان‌های نظامی... در حالی که امنیت شهر بر عهده نیروی انتظامی است و آن‌ها موظف‌اند مجوز ما را صادر کنند.»

محسن روزبهانی هم‌چنین مورد قانون منع استفاده از شبه‌سلاح در سینمای ایران و اسلحه‌هایی که ارگان‌های نظامی در اختیارشان می‌گذارند، می‌گوید: «قانون اجازه نمی‌دهد که ما از اسلحه‌های غیر واقعی استفاده کنیم. دلیل‌اش هم سواستفاده از این قانون و ارتکاب جرم‌هایی است که ظاهرا دردسرهایی را در زمان گذشته به وجود آورده است. این تصمیم بسیار عجیب است؛ تمام کسانی که در سینما و یا حتی در انجمن جلوه‌های ویژه میدانی فعالیت می‌کنند، شناخته شده هستند و در صورت استفاده از هر نوع سلاح، چندین مجوز و درخواست و تعهدنامه را بارها و بارها امضا زده‌اند و مسئولیت هر گونه سواستفاده‌ و اتفاق ناگواری را پذیرفته‌اند. درست است که پاک کردن صورت مسئله آسان‌ترین روش است، اما باعث می‌شود که جان آدم‌های بی‌گناه را به خطر بیاندازیم. اگر این قانون وجود نداشت، هرگز سید علی سجادی‌حسینی کشته نمی‌شد. این فقط یکی از اتفاق‌های ناگواری است که هنگام فیلم‌برداری در کمین گروه نشسته است! واقعا توقع نداریم که سلاح‌های به‌روز را در اختیارمان قرار بدهند و در تلاش هستیم تا بتوانیم وزارت ارشاد را راضی به خرید تعدادی اسلحه افکتیو (اسلحه‌ای که گلوله‌های‌اش بی‌خطر هستند) کنیم. تهیه تمام این اسلحه‎‌ها بیش از یک میلیارد هزینه ندارد. تصور نمی‌کنم یک میلیارد از جان آدم‌هایی که در سینما هستند، با ارزش‌تر باشد! با این مبلغ می‌شود یکی از معضل‌های بزرگ سینما را حل کرد.»
رییس انجمن جلوه‌های ویژه میدانی که از مقایسه فیلم‌های جنگی ایرانی و خارجی هیچ ابایی ندارد، طراحی ویژوال را تنها دلیل برتری فیلم‌های جنگی خارجی، نسبت به نمونه‌‌های داخلی‌اش می‌داند و معتقد است: «بیش از هشتاد درصد فیلم «نجات سرباز رایان»ِ اسپیلبرگ با استفاده از جلوه‌های ویژه بصری _ با کمک کامپیوتر _ ساخته شده است. اگر این آیتم را کنار بگذاریم، این فیلم به لحاظ جلوه‌های میدانی هیچ حرفی برای گفتن ندارد و بسیار ضعیف‌تر از فیلم‌های جنگی سینمای ماست. در مورد ویژوال افکت (جلوه‌های بصری که در مرحله پس تولید انجام می‌شود) هم باید بگویم که هستند کسانی که در سینمای ما قدرت استفاده از این ابزار را دارند، اما شرایط تولید در سینما ایران، اجازه خودنمایی را به آن‌ها نمی‌دهد. متاسفانه از آدم‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند به عنوان پاک‌کُن استفاده می‌کنند و ازشان می‌خواهند تا در آخرین لحظه، سوتی‌های باقی مانده را بگیرند. در حالی که بهترین حالت، ترکیب جلوه‌های میدانی و جلوه‌های بصری است که می‌تواند صحنه‌هایی فوق‌العاده را خلق کند.»
روزبهانیِ باتجربه، حرف‌های‌اش را با شوخی و کنایه تمام کرد: «بابک زنجانی می‌خواست به سینما کمک کند، اما بازداشت‌اش کردند و از کمک‌های او محروم شدیم. او می‌توانست با کمک‌های مالی، بسیاری از ابزاری که صنوف مختلف سینمایی، نیاز دارند را برطرف کند. البته باید بگویم که در کشور ما بابک زنجانی‌های زیادی وجود دارند!»