حذف یک نام ، حذف چهره برخی بازیگران، حذف کلی یک آنونس به جرم شیک بودن آدمهای فیلم! و ... بخشی از اتفاقاتی است که در پخش تیزر تلویزیونی فیلم‌های سینمایی رخ داده است، هرچند شاید برخی از آنها باور کردنی نباشد و به قول عده‌ای بازار گرمی باشد!

دیباچه:

در سال‌های اخیر بارها شنیده‌ایم سینماگران نسبت به پخش تیزر تلویزیونی فیلمهایشان انتقاد داشته‌اند، هرچند سال گذشته جلسه مشترکی میان رییس سازمان سینمایی و مدیر وقت صدا و سیما برای سامان دهی به تیزر تلویزیون برگزار شد و سینماگران برای گفتگو بابت تبلیغات فیلم‌هایشان به دادسرا دعوت شدند و به گفته حاضران در این جلسه، گفتگوهای مثبتی هم صورت گرفت اما همچنان وضعیت تبلیغ سینما در تلویزیون نابسامان و گنگ است و همچنان پخش تیزر تلویزیونی اما و اگرهای زیادی همراه است و به تازگی هم تهیه کننده دو فیلم روی اکران از جمله «ابدو یک روز» به دادسرا دعوت شده‌اند، در این میان تغییر رییس سازمان صدا و سیما فرصتی شد تا بار دیگر این خواسته اهالی سینما را یادآور شویم.

آنچه در ادامه می‌خوانید، گزارش تاریخچه‌ای درباره پخش تیزر تلوزیونی فیلم‌ها در سال‌های اخیر است، در این میان نظرات علیرضا رییسیان فیلمساز، تهیه‌کننده سینما و سعید سعدی، تهیه کننده و پخش‌کننده سینما را هم جویا شده‌ایم.

علیرضا رییسیان با ابراز تاسف از وضعیت نابه‌سامانی که در پخش تیزر تلویزیونی فیلم‌های سینمایی وجود دارد گفت: امیدوارم با تغییر رییس صدا‌ و سیما این سیستم بهتر شود هرچند مشکلات اداری زیادی در این زمینه وجود دارد.

وی با یادآوری جلسه دیدار سینماگران با رییس پیشین سازمان صدا‌وسیما ادامه داد: در دیداری که اوایل دوره فعالیت آقای سرافراز داشتیم، ایشان در همان جلسه دستور داد تخفیف ویژه‌ای برای تیزرهای تلویزیونی فیلم‌ها در نظر گرفته شود، اما متاسفانه بدنه اجرایی سازمان خیلی همراهی نکردند و محاسبات مالی آن را وارد سیستم پیچیده خود کردند. به طوریکه حتی تخفیف 90 درصدی هم هزینه سنگینی را به فیلمها تحمیل می کرد.

اینگونه برخورد با سینما درست نیست!

این فیلمساز خاطر نشان کرد: مشکل اصلی به توجیه نبودن بدنه اداری صدا‌ و سیما نسبت به تعاملات فرهنگی بر می‌گردد. البته در این میان عده‌ای از سینماگران می‌توانند کانال‌های ارتباطی خاص خود را داشته باشند و بدون محدودیت و طبق شرایط ویژه تیزرهای رایگان بگیرند، اما در حالت کلی، پخش تیزر فیلم‌ها در مقایسه با کالاهای تجاری انجام می‌شود.

رییسیان پخش تیزر فیلمها از شبکه‌های فارسی زبان خارج از کشور را پیامد کم توجهی تلویزیون به پخش تیزر داخلی دانست و متذکر شد: در چنین وضعیتی خیلی طبیعی است که بسیاری از سازندگان فیلمها تیزر آثارشان را در شبکه‌های فارسی‌زبان بیرون از کشور پخش کنند و نمی‌توان به آنان خرده گرفت زیرا در شرایطی که رسانه ملی نسبت به این قضیه بی توجه است، شبکه‌های برون مرزی، آنونس کامل فیلم‌ها را با هزینه‌ای اندک و بدون محدودیت پخش می‌کنند.

کارگردان فیلم «دوران عاشقی» خاطر نشان کرد: خود من با این‌که همزمان با اکران فیلمم تحت فشار بودم تمایلی نداشتم که تیزر فیلم‌ام در این شبکه‌ها پخش شود، اما نمی‌توان دیگران را از این تصمیم بازداشت و در این وضعیت درست نیست که ناگهان پای قوه قضاییه هم به میان بیاید و بخواهند با سینماگران برخورد قضایی داشته باشند.

وی ابراز تاسف کرد که چرا تلویزیون ملی ما باید در مقابل ساخت تولیدات داخلی این اندازه مقاومت کند؟! 95 درصد فیلم‌های ما را که نمی‌خرند و پخش تیزرها هم که به این شکل اتفاق می‌افتد. گویی این اتفاقات طبق دستور‌العملی رخ می دهد که وجود خارجی هم ندارد.

رییسیان ادامه داد: حتی اگر مدیر جدید صدا‌وسیما حسن‌نیت هم داشته باشد، تصور می‌کنم باز هم سرنوشت ما همچون دوره پیش خواهد بود، چرا که باید در سیستم کلان به‌طور جدی فکری برای تبلیغ کالاهای فرهنگی داشته باشیم و در این زمینه نیازمند یک دگرگونی کامل هستیم.

این کارگردان با تاکید بر تاثیر تبلیغات در جذب مخاطبان سینما افزود: فیلم به عنوان یک کالای فرهنگی باید از تبلیغات مناسب خود برخوردار شود. همچنان که پخش تیزر فیلم‌ها در شبکه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور نشان داد فرآیند استقبال مخاطب چقدر تحت تاثیر این موج است.

کارگردان «چهل سالگی» با اشاره به اینکه این مشکلات را با شهرداری هم داریم، یادآور شد: همه دوست دارند سینما در خدمت‌شان باشد اما هیچ یک حاضر نیستند کوچک‌ترین قدمی برای بهبود وضعیت آن بردارند. اینگونه برخورد با سینما نادرست است زیرا جاده یک طرفه‌ای است در حالی که جریان فرهنگی حتما باید دو سویه باشد و آن هم بدون تبعیض. یعنی اگر سیستم تشویق و حمایتی تعریف شود، باید همه را در بر بگیرد نه فقط یک عده خاص را‌.

تدوین آیین‌نامه‌ی شفاف برای پخش تیزرهای تلویزیونی

سعید سعدی دیگر تهیه‌کننده سینما هم خواستار تدوین آیین‌نامه‌ای مشخص و شفاف برای پخش تیزر تلویزیونی فیلم‌ها شد.

وی گفت: در گام نخست سازمان صدا و سیما باید آیین‌نامه‌ای تنظیم کند که به طور کاملا شفاف و روشن وضعیت این رسانه را نسبت به پخش تیزر تلویزیونی فیلم‌ها مشخص کند.

وی اضافه کرد: تنها جایی که می‌تواند به چرخه اقتصادی سینما کمک کند، صدا و سیماست چرا که هزینه تبلیغات محیطی بسیار بالاست و پرداخت آن از عهده سینماگران برنمی‌آید.

سعدی با اشاره به فراگیر بودن صدا و سیما به عنوان رسانه ملی خاطرنشان کرد: این رسانه به دلیل حجم بالای مخاطبان خود می‌تواند بیشترین تاثیرگذاری را در جذب مخاطب سینما داشته باشد. اما لازم است در وهله اول ضوابط تبلیغ سینما از طریق آیین‌نامه مشخص شود. ضمن این که در هزینه پخش تیزر هم اعتدال صورت گیرد تا سینماگران به جای استفاده از تبلیغات ماهواره‌ای، به تبلیغات ملی روی آورند.

تهیه کننده «خشم و هیاهو» با اشاره به دشواری ساخت فیلم خاطرنشان کرد: سازندگان یک فیلم حدود یک سال و حتی بیشتر برای ساخت اثر خود تلاش می‌کنند و درست نیست این زحمات بدون تبلیغ باقی بماند و آن گروه نتواند از فروش مناسبی برخوردار شود.

وی همچنین متذکر شد: شاید در این سال‌ها برای تعدادی از فیلم‌ها همراهی صورت گرفته باشد اما پخش تیزر تلویزیونی باید ازعدالتی برخوردار شود و همه فیلم‌ها بتوانند از آن بهره‌مند شوند. با این شیوه، بخش خصوصی می‌تواند به فعالیت خود در سینما ادامه بدهد.

وی ابراز نگرانی کرد: در حال حاضر وضعیت سرمایه‌گذاری در سینما خطرناک است، به همین دلیل بخش خصوصی برای ساخت فیلم ترغیب نمی‌شود.

سعدی در پایان سخنانش گفت: باید کمیته‌ی مشترکی بین سازمان سینمایی و صدا و سیما تشکیل شود تا به واسطه آن بتوان این معضل را حل کرد زیرا وعده و وعید مسوولان راه به جایی نخواهد برد و باید اقدام عملی انجام شود.

اردیبهشت سال گذشته سازمان سینمایی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که پخش تیزرهای سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای غیر مجاز منع قانونی دارد و دفاتری که مغایر ضوابط و مقررات اعلام شده عمل کنند، باید در برابر اقدام خود پاسخگو باشند. همچنین از سوی تلویزیون اعلام شد اگر فیلمی در این شبکه‌ها تبلیغ داشته باشد، از تیزر تلویزیون داخلی برخوردار نخواهد شد.

این در حالی بود که بعضی از سینماگران همچون سید جمال ساداتیان تهیه کننده فیلم «جامه دران» و مصطفی احمدی کارگردان «نزدیکتر» به اکران همزمان فیلم هایشان در داخل و خارج از کشور اشاره کرده و گفته بودند وقتی فیلمی در خارج از کشور اکران دارد، چگونه می توان مخاطب مقیم خارج را از نمایش آن آگاه کرد؟ و اساسا پخش تیزر از شبکه‌های ماهوره‌ای برای اطلاع رسانی به این مخاطبان است.

از سوی دیگر حذف چهره بعضی از بازیگران و نام برخی از آنان از تیزرهای تلویزیونی داخلی همچنان در حال تکرار بود تا اینکه دی ماه سال گذشته سینماگران به دادسرای فرهنگ و رسانه دعوت شدند.

این جلسه به گفته حاضران در آن، جلسه مثبت و محترمانه‌ای بود و قرار شد راهکارهایی مشخص شود تا به کمک آن فیلمسازان از ارایه تیزر فیلم‌هایشان به شبکه‌های فارسی زبان خارج از کشور بی نیاز شوند اما این سخنان امیدوار کننده هنوز جنبه عملی پیدا نکرده است. به طوریکه چندی پیش امیر پورکیان تهیه‌کننده «خنده‌های آتوسا» در نامه ای خطاب به رییس وقت صدا و سیما از پخش نشدن تیزر تلویزیونی فیلمش انتقاد کرد.

اسفند سال گذشته هومن سیدی که فیلم «خشم و هیاهو» را در اکران نوروزی داشت، با انتقاد از کم‌توجهی تلویزیون به تبلیغات سینما، گفته بود: در تلویزیون سیستم عجیبی برای تبلیغات سینما وجود دارد؛ جهان شگفت‌انگیزی که من از آن سر درنمی‌آورم. فاصله بسیار زیادی میان تلویزیون و سینما وجود دارد که بسیار غم‌انگیز است، گویی فعالان این دو عرصه هیچ حرف مشترکی ندارند و این نگاه دردناک است.

او همچنین درباره پخش تیزر بعضی فیلم‌ها در ماهواره و محدودیت‌هایی که گفته می‌شود در پی این تبلیغات برای تبلیغ آن فیلم در داخل کشور ایجاد می‌شود، تاکید کرد: تلویزیون باید حمایت صددرصدی از فیلم‌ها داشته باشد؛ اما وقتی این رسانه کار خود را می‌کند و از سینما حمایت نمی‌کند و سینماگران را اجنبی و دشمن می‌داند، افراد چاره‌ای ندارند و گاه از روی ناچاری به چنین شیوه‌هایی تن می‌دهند.

مصطفی احمدی نیز که سال گذشته فیلم «نزدیک‌تر» را روی پرده داشت، همزمان با اکران فیلم‌اش گفته بود: اگر تلویزیون جلوی تبلیغات ماهواره‌ای فیلم‌ها را بگیرد، آیا حاضر است به عنوان مشوق، تبلیغاتی با تخفیف مناسب به سینماگران ارائه دهد؟ آیا اساسا سینما در تلویزیون به عنوان کالای فرهنگی ارزیابی می‌شود؟!

وی با ابراز تأسف از تبعیض‌هایی که تلویزیون در پخش آگهی فیلم‌های سینمایی قائل می‌شود، خاطر نشان کرده بود: بعضی سینماگران برای تلویزیون عزیز هستند و بعضی نیستند. در حالی که خود ما این گونه دسته‌بندی‌ها را قبول نداریم. ما سینماگران مشکلی با یکدیگر نداریم اما تلویزیون مدام ما را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد.

تیزر تلویزیونی «نزدیک‌تر» بدون تصویر پگاه آهنگرانی پخش شد.

اردیبهشت سال گذشته سازمان سینمایی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که پخش تیزرهای سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای غیر مجاز منع قانونی دارد و دفاتری که مغایر ضوابط و مقررات اعلام شده عمل کنند، باید در برابر اقدام خود پاسخگو باشند.

همان زمان منصور لشکری قوچانی تهیه کننده‌ای که در سینما و تلویزیون فعالیت دارد، ابراز امیدواری کرد: حال که قوه قضاییه می‌خواهد موضوع پخش آگهی فیلم‌های سینمایی را در شبکه‌های ماهواره‌ای بررسی کند، خوب است از همه جوانب اطلاع دقیق داشته باشد و نیازهای حوزه فرهنگ را با توجه به شرایط موجود درنظر بگیرد،‌چون این شبکه‌های ماهواره‌ای با کالاهای فرهنگی ما به خود مشروعیت می‌دهند و این کار را ممکن است با ورود به حوزه‌های دیگری همچون بهداشت، محیط زیست و انتخابات هم در آینده انجام دهند، به همین دلیل توجه ویژه قوه قضاییه در بررسی این کار ضروری است.

وی در عین حال اظهار تأسف کرد: همه ما از فروش هر فیلمی در سینما خوشحال می‌شویم اما اتفاق بد این است که یک سری فیلم‌ها در تلویزیون دولتی ایران تبلیغات بسیاری دارند مانند فیلم‌های «محمدرسول‌الله (ص)» یا «شاهزاده روم» و یکسری دیگر هم به صورت رایگان در ماهواره تبلیغ می‌شوند. در نتیجه فروش هر دو گروه بالا می‌رود. اما فیلم‌های دیگری هم هستند که نه در ماهواره تبلیغ می‌شوند و نه امکان پرداخت هزینه تیزر تلویزیونی ایران را دارند و همین فیلم‌ها هستند که خیلی زود زمین می‌خورند و باید برایشان فکری کرد.

جالب اینجاست که تلویزیون تیزر «عصر یخبندان» را با حذف زنان بازیگر فیلم پخش کرد که این موضوع با انتقاد فرهاد اصلانی دیگر بازیگر فیلم روبرو شد و وی گفت: بار اصلی این فیلم بر دوش خانم‌هاست. چطور اینها در تیزر تلویزیونی سهمی ندارند؟!

مهتاب کرامتی یکی از بازیگران اصلی این فیلم نیز گفته بود: با این وضعیت انتظار دارند اهالی سینما در برنامه‌های مختلف تلویزیونی و همایش‌های آن حاضر شوند! ما فکر می‌کردیم در دوره جدید شرایط بهتر می‌شود ولی ظاهرا این طور نیست.

وی توضیح داد: برای خلق یک شخصیت باید به لباس و گریم او هم توجه کنیم چون می‌خواهیم نشان دهیم این چنین افرادی چنین ظاهری هم دارند این کاراکتر را که نمی توان با چادر نشان داد با این تیزر زحمت بخش زیدی از عوامل فیلم را نادیده گرفته‌اند. اگر ما را قبول ندارند چرا مدام برای حضور در هر برنامه‌ای از ما دعوت می‌کنند به تلویزیون برویم؟! ما هم نمی‌رویم!

فقط فیلم «عصر یخبندان» نبود که بعضی از بازیگرانش از تیزر تلویزیونی حذف شدند. پگاه آهنگرانی و باران کوثری هم از تیزر «جامه دران» حذف شدند، همان زمان جمال ساداتیان تهیه کننده فیلم به ایسنا گفته بود: مسئله این است که تلویزیون ایران تیزر این فیلم را پخش کرد اما در روز سوم اعلام کرد که باید تصویر و اسم دو بازیگر (پگاه آهنگرانی و باران کوثری) از تیزر حذف شود، در حالی که این دو بازیگر هویت فیلم من هستند و نمی‌دانم اگر حذف شوند، مخاطب باید چه چیزی را ببیند چون از طریق تصویر همین دو بازیگر است که تماشاگر می‌تواند متوجه شود با چطور فیلمی روبرو می‌شود.

هرچند او رای تلویزیون را پذیرفت اما باز هم تیزر فیلمش پخش نشد!

وی از مشکلاتی که در پی چندگانگی‌های موجود در تصمیم‌گیری ها ناشی می‌شوند، ابراز تاسف کرده و گفته بود: معلوم نیست وقتی بازیگری از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به رسمیت شناخته می‌شود چطور تلویزیون او را به رسمیت نمی‌شناسد؟!

فاطمه معتمدآریا دیگر بازیگری بود که جایش در تیزر تلویزیونی فیلم «یحیی سکوت نکرد» خالی بود. همچنانکه پیش از آن هم نام او از تیتراژ سریال «آرایشگاه زیبا» حذف شده بود.

این هنرمند در گفت‌وگویی یادآور شده بود: ما امروز در دنیا با خیلی از کسانی که دشمن بودند، هم گفت‌وگو می‌کنیم و به توافق می‌رسیم، اما برای تبلیغ یک کار فرهنگی هنوز این اتفاقات می‌افتد؟ اینکه این رفتارها با استناد به چه قانونی و کدام حکم قضائی این رفتارها صورت می‌گیرد؟ بی خبرم.

سید غلامرضا موسوی رییس شورایعالی تهیه کنندگان سینما از دیگر چهره‌هایی بود که سال گذشته به وضعیت تیزرهای تلویزیونی واکنش نشان داد.

او توضیح داد: آگهی‌های ماهواره دو شکل دارد، در شکل اول آن‌ها تیزرها را از روی سایت‌ها یا خبرگزاری‌های رسمی برمی‌دارند چرا که در حال حاضر بیشتر فیلم‌ها آنونس یا تیزری دارند که بر سایت‌ها و خبرگزاری‌های رسمی قرار می‌گیرد و هر کس در هر جای دنیا امکان دسترسی به آن را دارد. این شیوه بیشتر مورد استفاده یکسری شبکه‌هایی است که بیشتر از مالزی پخش می‌شوند و البته برد بالایی هم دارند و جالب اینجاست که اصلا تهیه‌کنندگان آن فیلم ها درخواست یا سفارشی برای پخش تیزر فیلمشان از این شبکه ها ندارند.

تهیه‌کننده فیلم‌های «چهارشنبه خون به پا می‌شود» و «بغض» افزود: از سوی دیگر برخی شبکه‌هایی که فیلم‌های ایرانی را برای خارج از کشور خریداری می‌کنند و معمولا مخاطبانشان ایرانیان مقیم خارج از کشور هستند، از آنجا که حق پخش فیلم‌ها را می‌خرند برای تأمین این هزینه به طور خودجوش آگهی می‌دهند و از آنجا که در خارج از کشور فعالیت می‌کنند، قوانین داخلی شامل حال‌شان نمی‌شوند.

ایسنا نوشت: حال باید امیدوار بود که پس از آمدن رییس جدید صدا و سیما در زمینه‌ی تیزرهای تلویزیونی فیلم‌های سینمایی بهبودی حاصل شود.