تحقیقات جدید «موزه ملی آمستردام» نشان داد که چگونه «یوهانس ورمیر»، نقاش نامدار هلندی شاهکاری به نام «خیابان کوچک» را خلق کرد.
به گزارش دیباچه، با هر معیاری که بخواهید نمایشگاه ورمیر ۲۰۲۳ موزه ملی آمستردام را بسنجید، این رویداد یک موفقیت بی‌چون‌وچرا بود. در آستانه‌ی آغاز این نمایشگاه چهارماهه، دست‌اندرکاران، آن را رویدادی «تکرارنشدنی» توصیف کردند و این توصیف اغراق نبود؛ چراکه ۲۸ عدد از مجموع ۳۴ تابلوی باقی‌مانده‌ی «ورمی» به آمستردام آورده شدند. این نمایشگاه، پربازدیدترین نمایشگاه در تاریخ موزه بود و ۶۵۰،۰۰۰ بازدیدکننده داشت؛ یک میلیون نفر دیگر نیز بخش آنلاین نمایشگاه را تجربه کردند.
با توجه به اینکه آثار از مؤسسات گوناگون در سراسر جهان به امانت گرفته شده بودند، این نمایشگاه همچنین فرصتی طلایی برای گردآوری تخصصی و انجام تحقیقات جدید در سالگرد ۳۵۰ سالگی درگذشت این نقاش بود.
کتاب «نزدیک‌تر به ورمیر» یکی از نتایج این تلاش‌هاست؛ کتابی ۴۰۰ صفحه‌ای که یافته‌های پژوهش‌هایی را ارائه می‌دهد که با استفاده از جدیدترین تکنیک‌های تصویربرداری روی نقاشی‌های او انجام شده و همچنین شامل اطلاعات بیوگرافیکی تازه‌ای است که از بررسی اسناد بایگانی قرن هفدهم به دست آمده است.
این کتاب به روند خلاقانه ورمیر، استفاده‌اش از ابزار‌های نوری، چیدمان دقیق فضا‌های داخلی، و این پرسش می‌پردازد که نگاه‌ها به این نقاش عصر طلایی چگونه در گذر زمان تغییر کرده است.
به گفته پژوهشگران، «ورمیر» که همیشه کمال‌گرایی موشکاف بود، در ۳۰ عدد از نقاشی‌هایش، تغییراتی هم جزئی و هم عمده، اعمال کرده است. یکی از نمونه‌های برجسته از این تغییرات، نقاشی «خیابان کوچک» (۱۶۵۸–۵۹) است که نمایی معمولی از کوچه‌ای آرام در زادگاهش «دلفت» را نشان می‌دهد. صحنه‌ای آرام از یک بعدازظهر است؛ بیننده می‌تواند از طریق دری باز به داخل خانه نگاه کند، جایی که زنی مشغول دوخت‌ودوز است؛ در بیرون هم دو کودک مشغول بازی‌ای روی سنگ‌فرش شطرنجی‌اند.
اما در ابتدا، درب بسته بود، کودکان حضور نداشتند، و زن کنار ورودی کوچه نشسته بود.
پژوهشگران با بررسی سطح نقاشی زیر میکروسکوپ، دریافتند که رنگی مشابه با رنگ سبز کرکره‌های پنجره زیر تصویر زن در چارچوب در وجود دارد؛ که نشان می‌دهد او روی دری بسته نقاشی شده است. کودکان نیز در مرحله‌ای بعدتر اضافه شده‌اند، همان‌طور که کرکره‌ی قرمز در سمت راست ترکیب‌بندی، بعدتر به اثر افزوده شده است.
«پیتر رولفس»، رئیس بخش هنرهای زیبا در موزه ملی آمستردام، در بیانیه‌ای گفت «ورمیر با باز کردن در، به‌معنای واقعی کلمه، صحنه را برای بیننده قابل‌دسترسی می‌کند. این کشف و دیگر یافته‌های تازه در کتاب، تصویری از هنرمندی را ترسیم می‌کند که پیوسته در تلاش برای به‌کمال رساندن نقاشی‌هایش بوده است.»
سایر تغییرات قابل‌توجه شامل نقاشی «زن شیردوش» (۱۶۵۷–۵۸) است که در آن ورمیر نگهدارنده‌ی پارچ و سبد آتش را حذف کرده و پاک‌کردن پرهای رنگی از نقاشی«افسر و دختر خندان» (۱۶۵۷) از دیگر موارد هستند.
«یوهانس ورمیر» را اغلب برای خلق تابلوهای نقاشی با موضوعات زندگی روزمره طبقه متوسط جامعه می‌شناسیم. او در سال ۱۶۳۲ میلادی متولد و در سال ۱۶۷۵ میلادی درگذشت و کارنامه کوچکی از خود به جای گذاشت. «ورمیر» مرموزترین هنرمند در بین نقاشان چیره‌دست هلندی است؛ چراکه با وجود نقاشی‌های مشهورش، هیچ اطلاعات شخصی از او وجود ندارد، نه پرتره‌ای، نه نامه‌ای، نه دست‌نوشته یا خاطراتی.
