«حسن اکبری» معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگویی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود انتشار گزارش‌های متعدد مردمی و رسانه‌ای درباره وضعیت نامناسب حیوانات در برخی باغ‌وحش‌های کشور و با وجود این که از سال گذشته وعده اجرای طرح رتبه‌بندی باغ‌وحش‌ها و بهبود شرایط نگهداری از حیوانات براساس این طرح داده شده بود، اما هنوز هم شاهد انتشار خبرها و تصاویر مربوط به وضعیت نامناسب حیات وحش در این مراکز هستیم، توضیح داد: طی یک سال گذشته سختگیریها بر باغ‌وحش‌ها به‌شدت افزایش پیدا کرده است و با گذشته قابل مقایسه نیست، از جمله این که باغ‌وحش‌ها مدام توسط همکاران استانی پایش می‌شوند و نتایج این پایش‌ها در سامانه جامع محیط‌زیست درج و توسط همکاران ما در ستاد سازمان بررسی می‌شود.
ایلنا در خبری نوشت:وی افزود: حساسیت مردم درباره وضعیت نگهداری از حیوانات در باغ‌وحش‌ها بالاتر رفته است که ما این را به فال نیک می‌گیریم، اما خود سازمان محیط‌زیست نیز نظارت‌هایش بر باغ‌وحش‌ها را به‌شدت تقویت کرده است، به نحوی که در یک سال گذشته سه مورد تعطیلی باغ‌وحش‌ها را به دلیل افزایش سختگیریها داشتیم. ضمن این که درباره صدور مجوز برای احداث باغ‌وحش‌های جدید نیز بسیار سختگیری می‌کنیم و معتقدیم به‌جای این که بخواهیم باغ‌وحش جدیدی در سطح کشور تاسیس کنیم، باید کاری کنیم که همین باغ‌وحش‌های موجود به سمت استانداردهای جهانی و اقتصادی شدن پیش بروند.
طی یک سال گذشته رتبه‌بندی اولیه باغ‌وحش‌ها انجام شده است
اکبری با بیان این که طی یک سال گذشته رتبه‌بندی اولیه باغ‌وحش‌ها انجام شده است، اظهار داشت: برای رتبه‌بندی باغ‌وحش‌ها ابتدا جلسات مفصلی را برای تنظیم شاخص‌های مناسب برگزار کردیم و پس از نهایی شدن شاخص‌ها، رتبه‌بندی را انجام دادیم، اما تیم‌های رتبه‌بندی ما در استان‌های مختلف یکسان نبودند، یعنی باغ‌وحش‌های کشور را تیم‌های متفاوتی ارزیابی کردند. براساس نتایج به‌دست‌آمده از رتبه‌بندی اولیه، متاسفانه حدود ۵۰ درصد باغ‌وحش‌های کشور در وضعیت متوسط به پایین قرار دارند. اعلام وضعیت یک باغ‌وحش از نظر بررسی کل شاخص‌ها انجام می‌شود که شامل حوزه‌های مختلفی نظیر مجوزها، بهداشت، پسماند، حقوق حیوانات، شرایط نگهداری، مسائل آموزشی، ابتکارات و ... است.
معاون محیط‌زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در حال حاضر یک تیم ملی برای ارزیابی شاخص‌ها تعیین شده است که مجددا از تمام باغ‌وحش‌های کشور بازدید می‌کند تا رتبه‌بندی باغ‌وحش‌ها را تدقیق کند تا اگر نتایج نهایی را اعلام کردیم، این نتایج منصفانه و کاملا قابل دفاع باشد. چون وقتی در رتبه‌بندی اولیه تیم‌ها متفاوت بوده‌اند، ممکن است یک تیم ارزیابی از تیم دیگر سختگیری بیشتری به خرج داده باشد و اگر در حال حاضر، یعنی پیش از انجام ارزیابی نهایی، نتایج رتبه‌بندی را منتشر کنیم، ممکن است در حق برخی باغ‌وحش‌ها اجحاف شود. اکنون این بازدید در حال انجام است، اما چون قرار است این تیم ملی به تمام باغ‌وحش‌های کشور سر بزند، انجام این کار تا حدودی زمان‌بر خواهد شد.
وی با بیان این که نتیجه نهایی رتبه‌بندی، ملاک نهایی سازمان محیط‌زیست برای اتخاذ تصمیمات بعدی درباره باغ‌وحش‌ها خواهد بود، یادآور شد: در حین انجام رتبه‌بندی اولیه نیز تمام نقص‌های باغ‌وحش‌ها را به آن‌ها تذکر دادیم. با جدیت به استان‌ها اعلام شده است که باید نظارت‌های خود را بر باغ‌وحش‌ها به‌شدت افزایش دهند، حتی مکاتبه کرده‌ایم که اگر مدیری در پیگیری و برخورد با باغ‌وحش‌های متخلف کوتاهی کند و قصور آن مدیر اثبات شود، حتما با او برخورد خواهیم کرد، حتی اگر در جایگاه مدیرکلی حفاظت محیط‌زیست یک استان قرار داشته باشد.
باغ‌وحش‌های ایران اقتصاد پررونقی ندارند
معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: اساسا با توجه به تعداد بالای باغ‌وحش‌هایی که در کشورمان مستقر شده‌اند و شرایطی که در این حوزه وجود دارد، باغ‌وحش‌های ایران اقتصاد پررونقی ندارند و این مساله به‌شدت روی عملکرد آن‌ها سایه می‌اندازد، بنابراین بهتر است به سمتی برویم که اولا تعداد باغ‌وحش‌ها کاهش یابد و ثانیا شرایط برای اقتصادی شدن فعالیت این مراکز فراهم شود که باغ‌وحش‌ها هم بتوانند با استفاده از درآمد خود، مسائل و مشکلات‌شان را حل کنند و وضعیت نگهداری از حیوانات و سایر شاخص‌های کیفی خود را ارتقا دهند.
اکبری ادامه داد: معتقدیم که باغ‌وحش‌ها علاوه بر این که یک مرکز تفرجگاهی محسوب می‌شوند، می‌توانند محل خوبی برای آموزش شهروندان باشند. در حال حاضر به باغ‌وحش‌ها بیشتر به عنوان مراکزی برای گذراندن اوقات فراغت نگاه می‌شود، در حالی که در سطح جهان باغ‌وحش‌ها کارکردهای مختلفی دارند، از جمله این که در ارائه آموزش‌های عمومی به جامعه نقش دارند و می‌توانند کمک‌هایی نیز به حفاظت از حیات وحش در طبیعت داشته باشند؛ از جمله این که گونه‌های جانوری زیادی در دنیا توانسته‌اند از طریق تکثیر در باغ‌وحش به طبیعت بازگردند و در کشور ما نیز تجاربی در این حوزه از جمله در زمینه تکثیر گوزن زرد در باغ وحش‌ها یا مراکز نگهداری از حیوانات وجود دارد.
وی در پایان تصریح کرد: اصولا نباید در مسائل محیط‌زیستی نگاه احساسی داشته باشیم، ممکن است یک گونه جانوری در یک باغ‌وحش در فرآیند درمانی خاصی قرار داشته باشد که اگر تصاویر آن در رسانه‌ها پخش شود، باعث ناراحت شدن عموم مردم شود، به هر حال در برخی موارد متولیان باغ‌وحش‌ها ناچار می‌شوند کارهایی را انجام دهند که جنبه درمانی دارد و شاید لازم نباشد همه اخبار و تصاویر مربوط به این فرآیندها، رسانه‌ای شود. اما در هر صورت سازمان محیط‌زیست تمام تلاش خود را انجام می‌دهد که با وجود تقویت سختگیری بر باغ‌وحش‌ها در سال جاری، در سال ۱۴۰۳ نیز این سختگیریها را بیشتر کند تا شاهد بهبود وضعیت این مراکز باشیم.
