يکشنبه ۲۳ شهريور ۱۴۰۴  |  Sunday, 14 September 2025
کد خبر: ۵۲۵۵۳
تاریخ انتشار : ۵۲ : ۱۸ - ۲۷ اسفند ۱۴۰۱

روایتی از فروشندگان دوره‌گرد تهران قدیم و فروش بستنی به سبک سنتی

به گزارش دیباچه،فروشندگان دوره‌گرد تهران قدیم همین که فصل زمستان سپری و هوا کمی گرم می‌شد بستنی‌ها را در بشکه کوچک روی سر یا گاری می‌گذاشتند و در شهر دوره می‌افتادند تا به بزرگ و کوچک ،نوبرانه بهاری بفروشند. هرجا که می‌رسید صدای هوارشان بلند می‌شد و می‌گفتند: نوبر بهاره بستنی، نوبر بهاره بستنی...

بستنی در تهران ابتدا به صورت سنتی و دستی با عنوان «بستنی زعفرانی» درون ظرفی (بشکه‌ای) دوجداره درست می‌شد؛ به این صورت که درون جدار داخلی شیر، خامه، شکر، ثعلب و زعفران، و در جدار بیرونی یخ و نمک ریخته می‌شد؛ سپس بشکه را مرتباً تکان می‌دادند تا بستنی تهیه شود. آن طور که در منابع تاریخی نوشته شده در سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا، او در روستای ییلاقی به نام «پلومبیر» در فرانسه نوعی بستنی خورد که حسابی خوشش آمد و بعد از این سفر بود که بستنی هم وارد خوراکی‌های تهرانی‌ها شد.

روایتی از فروشندگان دوره‌گرد تهران قدیم و فروش بستنی به سبک سنتی

معروف‌ترین بستنی‌فروش شهر تهران در آن زمان فردی به نام«ممد ریش » بود که بستنی خامه‌دار مخصوصی درست می‌کرد و کم‌کم سر وکله بستنی‌فروشی‌های دوره‌گرد در تهران پیدا شد که بستنی را با نانی مخصوص می فروختند. اما بستنی‌فروش مشهور دیگری که شهرتش حتی به شهرهایی مانند لس‌آنجلس و پاریس هم رسیده اکبر مشهدی است. او در ۲۰ سالگی با ممد ریش (بستنی‌فروش مشهور) آشنا شد و از طریق آشنایان او توانست به آشپزخانه دربار مظفرالدین شاه راه پیدا کند و تا آخر دوره قاجاریه در دربار بستنی سرو می‌کرد.

بعد از انقراض سلسله قاجاریه، رضاشاه تمامی پرسنل و خدمه دربار ازجمله اکبر مشهدی ملایری را از دربار اخراج کرد. اکبر مشهدی ملایری بعد از این اتفاق با پولی که در مدت خدمت در دربار جمع کرده بود توانست مغازه بستنی‌فروشی خود را در حوالی میدان راه‌آهن با نام بستنی‌فروشی اکبر مشهدی افتتاح کند. او معتقد بود که بستنی‌های ایرانی باید کاملا با بستنی‌های خارجی فرق داشته باشد و ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند تا در بستنی‌هایشان خامه، گلاب و زعفران بیشتر از نگهدارنده‌های دیگر باشد. آن زمان هنوز یخچال ساخته نشده بود و او مجبور بود برای تهیه یخ از یخچال‌های طبیعی راه‌های طولانی تا کوه‌های شمال شهر را طی کند. حتی گاهی تا عمق ۶۰ متری در دل یخچال‌های طبیعی پایین برود تا ذره‌ای یخ به دست بیاورد.

معمولاً دوره‌گردها، بستنی‌های بی‌مزه و با کیفیت پایین را به بچه‌های مخله‌های فقیرنشین شهر یک شاهی می‌فروختند که قیمت یک پنجم بستنی‌های دکاندارها بود. بزرگ‌ترین بستنی فروشی‌ها در تهران قدیم در مرکز شهر و حوالی خیابان لاله‌زار قرار داشتو در این میان بستنی لقانطه در باب همایون متعلق به غلامحسین لقانطه از نظر کیفی و موقعیت محل در تهران رتبه اول را داشت که اعیان و رجال در آن جمع می‌شدند.

مطالب برگزیده
یک نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در گفتگو با دیباچه:

شنیدن قصه، یکی از نیازهای همیشگی کودکان و نوجوانان است/ کار قصه‌گو نگهداری و نگهبانی از زبان فارسی است

۱۹:۵۶  -  ۲۸ تير ۱۴۰۴
عضو تیم ملی اسکیت در گفت‌و‌گو با «دیباچه» مطرح کرد؛

در مسیر قهرمانی هیچ‌وقت عقب ننشستم؛ در دل جنگ تمرین را رها نکردم

۱۹:۵۱  -  ۲۸ تير ۱۴۰۴
کاپیتان تیم ملی واترپلو در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

رسیدن به صدر جهان سخت است/ با یک بازی بیشتر دومین گلزن برتر آسیا می‌شدم

۱۳:۰۴  -  ۲۴ تير ۱۴۰۴
اشکان ممبینی از کارشناسان چهره و شاخص مسائل بین‌الملل به دیباچه گفت؛

تلاش‌های نظامی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران، نمی‌تواند اراده ملت را در مسیر پیشرفت و خودکفایی کشورمان متوقف کند

۲۲:۲۴  -  ۱۵ تير ۱۴۰۴
عضو تیم ملی کشتی آلیش بانوان در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

دو طلای آسیا نقطه اوج کارنامه‌ام بود/ ‏طلای جهانی را هدف گرفته‌ام

۱۷:۴۹  -  ۰۸ تير ۱۴۰۴
پژوهشگر موسیقی آذربایجان و نوازنده ساز قوپوز در گفتگو با دیباچه مطرح کرد؛

عاشیق‌ها صدای تاریخ و فرهنگ مردم آذربایجان هستند/ موسیقی آذربایجان، موسیقی زنده و مردمی است

۱۳:۰۱  -  ۱۸ خرداد ۱۴۰۴
ملی پوش فوتبال زنان با «دیباچه» مطرح کرد؛

از لیگ تا تیم ملی؛ گلرهای ایران برای یک رؤیا متحد شده‌اند

۱۲:۵۴  -  ۱۸ خرداد ۱۴۰۴
عضو تیم ملی وزنه برداری در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

قهرمانی آسیا فقط شروع مسیر من است/ تمرین با بزرگان جهان برایم ارزشمند است

۱۲:۳۳  -  ۰۴ خرداد ۱۴۰۴
قهرمان اسکواش زنان کشورمان در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

اسکواش زنان ایران در مسیر پیشرفت حرکت می کند/ هدفم رسیدن به رنکینگ زیر ۵۰ جهان است!

۰۹:۰۰  -  ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۴
سرمربی تیم ملی تنیس در گفتگو با «دیباچه» مطرح کرد؛

از میزبانی تور جهانی برای محک بازیکنان ملی بهره می‌بریم/ همه بازیکنان زیر ذره‌بین هستند

۱۶:۲۳  -  ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۴
سرمربی تیم قهرمان لیگ کانوپولو در گفتگو با«دیباچه» مطرح کرد؛

با تجهیزات حرفه‌ای به مدال جهانی نزدیک می‌شویم/ نسل جوان انگیزه بیشتری برای قهرمانی دارند

۰۹:۰۰  -  ۱۶ ارديبهشت ۱۴۰۴