ساعد نیک ذات مدیر فیلمبرداری و دبیر انجمن فیلمبرداران سینمای ایران درخصوص وضعیت خانه سینما و قدرت اجرایی آن گفت: ما به دلیل اینکه در سینما و حرفه مان سندیکا نداریم و بیشتر به شکل انجمن است، عملا نمیتوانیم از خانه سینما توقع داشته باشیم. حضور هر مدیری با فراز و فرودهایی همراه بوده است، اما به دلیل اینکه با فعالیت سندیکا مخالفت میشود، در نتیجه قدرت اجرایی ندارد و هر انجمنی هم که قصد تاسیس داشته باشد باید از دولت مجوز بگیرد که عملا دولت در کارهای آن دخالت میکند.
او افزود: سینما نباید با پول و رانت دولتی بچرخد بلکه باید با سرمایه بخش خصوصی گردانده شود، این یکی از مشکلات اصلی ما است و، چون سینما با این سیستم هدایت میشود دولت به خود حق میدهد که در همه امور دخالت کند. همانطور که انتخابات هیئت مدیره خانه سینما را شاهد بودیم، گفته بودند کاندیدها را باید اول آنها تایید کنند، این چه سازمانی است که میخواهد مشکلاتمان را حل کند، اما عملا سازمانهای دیگری مانند وزارت ارشاد و یا معاونت سینمایی برای او تصمیم گیری میکنند؟ بنابراین دیگر استقلالی وجود ندارد و همچنین رأی مان خاصیتی ندارد، زمانی رأی میدهیم که شخصی انتخاب شود که توانایی هایش و تخصصش را میدانیم و او هم مشکلات ما را میداند.
این مدیر فیلمبرداری اظهار داشت: طبیعتا یک کارمند یعنی شخصی که در سیستم دولتی کار میکند نمیتواند برای یک سازمان خصوصی تصمیم گیرد به دلیل اینکه نتیجه و خروجی خوبی نخواهد داشت و معمولا دولتها حمایت کننده هستند و بحث هدایت به یک فرد متخصص سپرده میشود. ما برای مثال ده سال از وقت خود را برای تأسیس انجمن عکاسان ایران گذاشتیم و یک معرفی نامه برای این که عضو خود را به صندوق اعتباری هنر معرفی کنید ارائه میدادیم، اما در حال حاضر معرفی نامه انجمنی که دو هزار عضو دارد فاقد اعتبار است و دیگر خاصیتی ندارد، خانه سینما هم چنین ماجرایی دارد، اما چون بُعد اجتماعی بیشتری دارد و باتوجه به امکاناتی که دارد میتواند نقد پذیر باشد، بنابراین با هر عنوانی متاسفانه تحت کنترل در میآید به همین دلیل ما از خانه سینما هیچ گونه توقعی نداریم و این مشکل اصلی ما است.
نیک ذات بیان کرد: یک سری موارد هم وجود دارد که مربوط به وزارت ارشاد و نهادهای بالا دستی نیست مانند شکل بیمه، انعقاد و ساخت قرارداد تیپ که تکلیف ما را در انعقاد قرارداد مشخص میکنند به دلیل اینکه قراردادهایی که داریم به نوعی دولتی است که وارد سینما شده و عملا کارآییهای لازم را ندارد و همه چیز یک طرفه است و حتی در نوع واژهها هم نیز احترام وجود ندارد و خانه سینما باید به این مشکلات رسیدگی کند. درواقع اینجا تضاد وجود دارد بین ما و تهیه کنندگان که امروزه در سینمای ایران به چهار دسته تقسیم شده اند و به تبع آنها به این قراردادی که ۱۰، ۱۵ سال است گرفتارش هستیم دست پیدا کرده اند و ما همچنان به هیچ نتیجهای نرسیده ایم و این مسئله مربوط به دولت و حکومت نیست بلکه مشکلی بین خود صنوف سینما است.
مدیر فیلمبرداری فیلم «سگ بند» تصریح کرد: بین تهیه کنندگان و عوامل اجرایی که به عنوان طرف دوم قرارداد قلمداد میشوند، تضاد منافع وجود دارد؛ برای مثال ساعت کار، تعطیلی یک روز و نیم آخر هفته و...؛ ما همیشه به صورت مداوم در حال کار هستیم و نمیتوانیم به کارهای شخصی خود برسیم و وقتی فردی استراحت به میزان لازم نداشته و ساعت کاریش بیش از حد طولانی باشد در روند تولید و کیفیت کار تاثیر خواهد گذاشت. این موارد انتظاراتی است که ما چندین دوره از خانه سینما داشته ایم، اما هیچ اتفافی متاسفانه رخ نداده است. موردی که وجود دارد و با انجمن فیلمبرداران اتفاق نظر داشتیم این است که وقتی در خانه سینما شورا و هیئت مدیره تشکیل میدهند باید یک نماینده به صورت دائمی حضور داشته باشد و به عبارتی انتخابی نباشد برای مثال انجمن فیلمبرداران، انجمن بازیگران و... انجمنهایی که در روند ساخت یک فیلم نقش اساسی دارند یک نماینده که در خود انجمن انتخاب شده است را معرفی کنند تا در جلسات حضور داشته باشد.
ساعد نیک ذات در پایان گفت: به عنوان مثال یک فیلمبردار، میداند چه معضلاتی در تولید یک فیلم وجود دارد، چه مشکلاتی دستیاران فیلمبردار دارند و...، اما ما نمیدانیم این افرادی که انتخاب میشوند و در جلسات صحبت میکنند نماینده کدام یک هستند؛ بنابراین خود خانه سینما هم معضلاتی دارد که هیچ ارتباطی با وزارت ارشاد ندارد و باید درون سازمانی حل شود و درواقع اساسنامه خانه سینما از این نظر باید تغییر پیدا کند، اما اگر به شکل بیرونی آن بخواهیم نگاه کنیم نظارت بر اعضایی که انتخاب میشوند به تبع نتیجه درونی هم خواهد داشت و تاثیر خود را میگذارد. البته افراد مختلف برای آن تلاش کرده اند، اما چون اساسنامه خانه سینما بر مبنای سندیکا نیست و به صورت انجمن است متاسفانه این مشکلات وجود دارد؛ انجمنها تعریفهای دیگری هم دارند، اما در ایران با این تعاریفی که داریم سندیکا درواقع حول یک شغل، مسائل مالی، معیشتی و ساعت کاری آنها را در نظر میگیرد و انجمنها بیشتر بر مبنای فرهنگی و محتوای آن شغل گفتگو میکنند و جمع میشوند.
گفتگو از: سوگل امیری