نسرین خدایاری : فرهنگستان زبان و ادب فارسی از گذشته تا به امروز تلاش کرده است کلماتی که ریشه در زبان‌های دیگر را دارند با کمک اعضای گروه واژه‌گزینی به فارسی برگرداند یا به اصطلاح معادل‌یابی کند.در این میان برخی از صاحبنظران معتقدند نمی‌توان کلمات یا اصطلاحاتی را که در سطح جامعه جای افتاده است معادلیابی کرد و انتشار داشت کلمه یا اصطلاحی که در نتیجه این فرآیند اعلام می‌شود به راحتی جای بیفتد.

در روزهای گذشته گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در صفحه‌اش و ذیل عنوان«منزلگاه یا هتل‌آپارتمان؟»نوشت  «در متون قدیمی فارسی، محل اقامت و منزل مسافر را «کاروان‌سرا» و «منزلگاه» می‌خواندند. با ورود به دنیای نو، این واژه‌ها نیز همراه مفاهیم‌شان به فراموشی سپرده شدند و انواع دیگری از اقامتگاه‌ها ایجاد شدند.

«هتل‌آپارتمان‌»‌ها یکی از انواع مراکز اقامتی‌اند که در ایران مسافران از آن‌ها استفاده می‌کنند.گروه واژه‌گزینی گردشگری و جهانگردی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال ۱۳۸۴، با انتخاب معادل «منزلگاه» برای این واژه و در کنار واژه «هتل‌آپارتمان»، راه را برای کاربرد واژه‌ای فارسی و باسابقه باز کرد.

اگر در مدتی که از تصویب این واژه می‌گذرد، متولیان امر و صاحبان این اقامتگاه‌ها واژه منزلگاه را به‌کار برده بودند، اکنون اثری از واژه هتل‌آپارتمان بر سردرِ این مراکز نبود.»

ما در این گزارش به سراغ چند نفر از فعالان عرصه گردشگری رفتیم تا از او بپرسیم چرا در سال‌های گذشته به رغم اعلام گروه واژه‌گزینی گردشگری و جهانگردی فرهنگستان زبان و ادب فارسی،«هتل‌آپارتمان» به« منزلگاه» تبدیل نشد؟

روح‌الله روانشاد مسئول دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر استان فارس و مدرس وپژوهشگر در صنعت گردشگری وهتلداری در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری دیباچه بیان کرد:کلماتی چون هتلها ،هاستل ها،هتل آپارتمان،متل،کمپینگ و سایر جدای ازاینکه  ریشه‌شان در زبان‌های فرانسوی یا انگلیسی  باشد ،عناوینی هستند که در سطح دنیا از آنها استفاده می‌شود .این اصطلاحات  فراتر از یک  کلمه ، اسم و نام هستند بنابراین نمی‌توان با معادل و مشابه آنها را به زبان فارسی برگرداند.

او تأکید کرد:اسم هتل در تمام سطوح بین المللی و ملی  برای مسافران ، گردشگران و همچنین بخش های خصوصی و دولتی که در ایران اسلامی و آسیا و فراتر از آن به صورت مستقیم با صنعت گردشگری تعامل داشته و فعالیت دارند،معنا و مفهوم کاربردی ومشترکی است .این عنوان مشترک و کاربردی  صرفا یک کلمه نیست.

مسئول دبیرخانه ستاد اجرایی خدمات سفر استان فارس گفت:در گذشته گروهی از افراد کلمه اقامتگاه‌های سنتی را برای معرفی برخی از اقامتگاه‌های گردشگری به کار بردند. منتقدین این کلمه را هم وزن و یا تداعی کننده ندامتگاه خوانده‌اند. گردشگرداخلی و خصوصا خارجی نیز با خواندن اصطلاح  اقامتگاه سنتی نمی‌توانند متوجه شوند این نوع واحد اقامتی چه سبک و چه نوع خدماتی را به آنها ارائه می‌دهد.

روانشاد افزود: در اینجا باید اشاره کنم اکثر آنچه که تا به امروز در قالب فرآیند معادل‌سازی کلمات از طرف فرهنگستان زبان و ادب فارسی اعلام شده است،حتی در سطح جامعه خودمان نیز استفاده نمی‌شود.

او  بیان کرد:ما در حوزه گردشگری موارد و مباحث مهم‌تر از معادل‌یابی اصطاحاتی چون«هتل‌آپارتمان »داریم.من پیشنهاد می‌دهم عزیزان در فرهنگستان زبان وادب فارسی  در مواردی  که به صورت مستقیم با حوزه گردشگری مرتبط هستند،حتما اولویت ها و برنامه‌های وزارت میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستي را به عنوان وزارت متولی امر مرور کنند و پس از اعلام درخواستشان  درصورت موافقت  وزارت خانه مذکور مبنی بر انجام این گونه پیشنهادات ،به تغییر اسامی و عناوین  بپردازند.

این مدرس وپژوهشگردر صنعت گردشگری وهتلداری گفت:در کل کلمات و واژه‌های فارسی را جایگزین دیگر کلمات کردن امری  لازم است، اما چنین کاری درصنعت گردشگری بدون کارشناسی و نپرداختن به زوایا وبازخورد آن ،تبعات بسیار بسیار منفی و غیرقابل جبرانی  را دربرخواهدداشت. طبعا وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی  اولویت های بسیار مهمی دارد .پس از رسیدگی به این اولویت‌ها می‌توان به صورت پایلوت و درسطح محدود از کلمات پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی استفاده کرد.سپس می‌توان با اتفاق نظر متخصصان  حوزه گردشگری این کلمات جایگزین را به کار گرفت. بنابراین از نظر من  معادل‌یابی‌هایی چون «منزلگاه»برای«هتل آپارتمان»اصلا نباید در دستور کار قرار بگیرند زیرا با این کار صنعت گردشگری که هنوز شاکله وساختار وبرنامه های آن ،درسطح خرد و کلان آنچنان که انتظار می‌رود تثبیت و مشخص نشده است مجددا با چالش مواجه می‌شود.

روانشاد در پایان  با افتخار برای ارائه دلایل منطقی،علمی و تخصصی چرایی جایگزین نشدن واژه‌های فارسی معادل اصطلاحات متداول صنعت گردشگری به مدیران و مسئولین محترم فرهنگستان زبان و ادب فارسی اعلام امادگی کرد.

جمشید حمزه‌زاده رئیس انجمن هتلداران ایران  نیز در همین خصوص به خبرنگار پایگاه خبری دیباچه گفت:گردشگری یک صنعت جهانی است.همه کشورها تلاش می‌کنند در این صنعت تا جایی که با آداب ، سنن و فرهنگشان مغایرت نداشته باشد از استانداردهای جهانی تبعیت می‌کنند.کلمه هتل که مخالف شرع ، قوانین و زبان ما نیست در همه جای دنیا جای افتاده است و اگر بخواهیم آن را با عنوان و اسم دیگری جایگزین کنیم متوجه خواهیم شد که اسم جایگزین شده یکجورهایی بی‌مفهوم می‌شود.

او افزود:هتل‌آپارتمان هم برگرفته از کلمه هتل است.اگر ما بخواهیم نام آن را با اسم منزلگاه جایگزین کنیم متوجه خواهیم شد که در هیچ جای دنیا چنین اصطلاحی وجود ندارد.به نظر من وارد کردن اصطلاح‌های جدیدی چون منزلگاه در ادبیات گردشگری لطفی به حال فعالان صنعت گردشگری و مردم کشورمان ندارد و مشکلی را حل نمی‌کند.

-هتل‌داران امروزه با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند؟

اقشار مختلف مردم از داخل و خارج از کشور از هتل‌ها استفاده می‌کنند.خوشبختانه با پیگیری‌های وزیر میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی و سایر تشکل‌ها بالغ بر 70درصد از کارکنان هتل‌ها هر دو دز واکسن کرونا را زده‌اند و روند واکسیناسیون افراد باقیمانده نیز با سرعت پیش می‌رود.از اول آبان ماه صدور ویزا برای خارجی‌ها آزاد می‌شود و مسافران خارجی همچون مردم کشورمان ترجیح می‌دهند از هتلی استفاده کنند که کارکنانش واکسن زده باشند.

-چه برنامه‌هایی را در دستور کارتان قرار داده‌اید؟

در دوره همه‌گیری ویروس کرونا تلاش کردیم همه دستورالعمل‌های بهداشتی را در هتل‌ها رعایت کنیم.برنامه‌هایی را هم برای اجرا در دوران پساکرونا مطرح کرده و در نظر داریم.

ما هم‌اکنون با همکاری وزیر میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی برای فراهم کردن شرایط لازم برای انجام سفرهای همگانی و ارزان‌قیمت در دوره پساکرونا برنامه‌ریزی می‌کنیم.هتلداران  نیز اعلام آمادگی کرده‌اند که در جهت ارزان‌سازی سفر با حفظ تمامی  کیفیت‌ها گام بردارند تا سفر کردن برای آحاد مردم میسر شود.وقتی از سفر صحبت می‌کنیم متوجه می‌شویم که مفهوم این کلمه نسبی است یعنی کلمه سفر نسبت به هر قشری با هر طبقه تعریف می‌شود.اصل این است که همه هتل‌ها خدمات با کیفیتی را به مسافرانشان ارائه بدهند.

ما تلاش می‌کنیم با ارائه آموزش‌های ضمن خدمت به کارکنان هتل‌ها به ارتقای کیفیت خدمات هتل‌ها برسیم.از طرف دیگر سعی می‌کنیم خدمات متنوعی را در هتل‌ها به مسافران ارائه بدهیم.

ما با جامعه تورگردانان تفاهم جدی داریم که مجددا برای ورود گردشگران خارجی به کشورمان برنامه‌ریزی شود و هتل‌ها نیز از هر جهت آمادگی پذیرش و پذیرایی از این گردشگران با توجه به سلایق و علایقشان و تا جایی که با موازین شرعی ما را نداشته باشند ،را داشته باشند.