به گزارش خبرنگار پایگاه خبری دیباچه؛ امروزه گروهی از هنرمندان، معماران و مجموعه‌داران که از سال‌ها قبل درصدد احیای بافت تاریخی شهر تهران برآمدند، تلاش می‌کنند با خرید، اجاره و شراکت در زمین‌های بدون استفاده سازمان شهرداری، حرکت در مسیر تحقق هدفشان را ادامه دهند.

ما در این گزارش به سراغ یکی از اعضای این گروه رفتیم تا  ضمن اینکه میزان اهمیت احیای بافت‌های تاریخی را از نگاه او مرور می‌کنیم، از نتایج چندین ساله او و دوستانش برای تحقق هدف حفظ هویت اصیل محله‌های قدیمی شهر تهران آگاه شویم.

بهروز مرباغی معمار، مدرس دانشگاه ، عضو انجمن مفاخر معماری ایران و مدیرعامل موسسه فرهنگی‌هنری اردیبهشت عودلاجان (به باور مرباغی، اودلاجان صحیح است نه عودلاجان، ولی سازمان ثبت شرکت‌ها عودلاجان را قبول دارد!!) به خبرنگار پایگاه خبری دیباچه گفت: من و دوستانم در حد توان خودمان برای محله اودلاجان کار کردیم. ما گروهی از معماران، هنرمندان و مجموعه‌داران هستیم که از سال1395 گاهگداری دور هم جمع می‌شویم و تصمیم گرفتیم در حد توانایی خودمان کاری برای بافت تاریخی شهر تهران بکنیم. در همین راستا تلاش کردیم کار و زندگی‌مان را به داخل بافت تاریخی شهر بیاوریم زیرا استدلال ما این است که استقرار در محله‌های تاریخی و قدیمی چون اودلاجان به احیای این محله‌ها کمک می‌کند. به نظر ما افول بافت‌ تاریخی هر شهری به دلیل این است که اهالی اصیل محله‌های تاریخی و قدیمی از ان مناطق کوچ کرده‌اند و کسانی به جای آن‌ها آمده‌اند که تعلق خاطری به مناطق و محله‌های مذکور ندارند و به همین خاطر اهمیتی به وضعیت محل زندگیشان نمی‌دهند.

او افزود: ما به این نتیجه رسیده‌ایم که برای احیای بافت‌های تاریخی و حفظ ارزش‌های اجتماعی یا باید اهالی محله‌های قدیمی به این محله‌ها برگردند، یا کسانی هم‌سنگ آن‌ها در بافت مذکور مستقر شوند. بنابراین ما که از سال 95 در صدد انجام کاری برای احیای بافت تاریخی بودیم در سال 1398موفق شدیم ملکی را به مدت 15سال از شهرداری اجاره کنیم و فعالیت‌مان را در آنجا آغاز کنیم.

این معمار بیان کرد: همسایه‌های ملک اجاره شده با دیدن تلاش ما برای احیای محله‌شان، تحت تأثیر قرار گرفتند و این باعث شد که در یک سال و نیم گذشته یک خانه به صورت اساسی و خانه دیگر به صورت نماسازی احیا شوند. این اقدامات نتایج خوبی داشتند مثلا دیگر در بن‌بست ملکی که ما اجاره کردیم از اقشار آسیب‌پذیری که شب‌ها در کنار دیوارها می‌نشستند و مواد مخدر مصرف می‌کردند، اثری نیست یعنی با احیای چند خانه، محله اودلاجان امنیت بیشتری پیدا کرد و به تبع آن ارج و قربش بیشتر شد.

مرباغی ادامه داد: ما هم‌اکنون می‌خواهیم جریان احیای بافت تاریخی شهرمان را ادامه بدهیم بنابراین گفت‌وگوهایی برای خرید و اجاره کردن زمین‌های شهرداری در اودلاجان یا شراکت در مالکیت این زمین‌ها انجام می‌دهیم.

او گفت: من فکر می‌کنم مشکل ما در بافت‌های تاریخی دولت و دیگران نیستند. ما باید دست روی زانوی‌مان  بگذاریم و به نوعی سازمان‌هایی چون شهرداری را با خودمان همراه کنیم. شهرداری تا به امروز با ما که برای احیای بافت تاریخی شهرمان تلاش می‌کنیم، همکاری خوبی کرده و سدی جلوی پای‌مان نگذاشته است. من و دوستانم از سازمان شهرداری انتظار نداریم که چون معمار و هنرمند هستیم زمینی را در اختیارمان قرار دهند. ما می‌گوییم اگر زمین بدون استفاده‌ای وجود دارد آن را با قیمت کارشناسی به مزایده بگذارید تا اگر توانستیم آن را بخریم و قدم دیگری در جهت تحقق هدف‌مان که احیای بافت تاریخی شهر است، برداریم.

این عضو انجمن مفاخر معماری ایران افزود: تفاوت ما با سایر افرادی که به احیای بافت‌های تاریخی فکر می‌کنند این است که ما نیازی به تغییر معماری بافت تاریخی نمی‌بینیم و آن کار را ارزش‌آفرین نمی‌دانیم بنابراین تلاش می‌کنیم این تفکر را در سطح جامعه جای بیندازیم و امیدواریم که مسئولان مدیریت شهری متوجه اهمیت حفظ نوع معماری بافت تاریخی شوند.

مرباغی بیان کرد: ما علاقه‌مندیم که طرح‌مان را در سایر محلات قدیمی تهران نیز گسترش داده و اجرا کنیم اما می‌بینیم که تلاش‌مان برای احیای ملک‌های تاریخی محله اودلاجان با حفظ معماری قدیمی‌شان تأثیر خودش را روی جامعه گذاشته است و هم‌اکنون چند خانه محله سنگلج به همین شکل مرمت می‌شوند. اهالی محله اودلاجان هم کم‌کم رغبت می‌کنند که خانه‌هایشان را با الهام از کار ما، مرمت کنند.

او خاطرنشان کرد:ما در ابتدای کارمان به این فکر کردیم که فقط روی مرمت کالبدی محله اودلاجان تمرکز نکنیم. ما تصمیم داشتیم یک مرمت اجتماعی در این محله تاریخی شهر تهران انجام دهیم. بنابراین از همان ابتدا، در کارگاه را از صبح تا شب باز می‌گذاشتیم تا همه اهالی و دانشجویان به آن سر بزنند و نظراتشان را ارائه بدهند. امروز هم ملک اجاره‌ای ما تبدیل به نقطه کانونی محله اودلاجان شده است و این برای‌مان افتخارآمیز است.

مدیرعامل موسسه فرهنگی‌هنری اردیبهشت عودلاجان به همه افرادی که قصد دارند بناها و بافت‌های تاریخی را احیا کنند، توصیه کرد: این مسئله را کالبدی نبینند و آن را به مثابه یک کار مدنی و اجتماعی بدانند.

گفت و گو از : نسرین خدایاری