مرشد محسن میرزاعلی، تعزیه خوان و مدیر دفتر تعزیه وآئین‌های نمایشی حوزه هنری در گفتگو با خبرنگار حوزه هنرهای نمایشی دیباچه گفت: امروز نیازمند مکانی ثابت برای تعزیه هستیم مانند تکیه دولتی که در زمان ناصرالدین شاه تأسیس شد؛ باید عزیزانی که مسئول هستند و دستی در قدرت دارند و بودجه‌ای در اختیارشان هست این مکان را هم برای تعزیه و هم سایر هنرهای آئینی آماده کنند.
این تعزیه خوان نامی کشور که از کودکی به واسطه حضور پدر با این هنر آشنا شد درخصوص اولین تجربه تعزیه خوانی خود اظهار داشت: اولین تجربه حضور من در مراسم تعزیه در سن 6 ماهگی و در نقش حضرت علی اصغر بود و این موضوع در خانواده ما مرسوم است که وقتی فرزند پسری به دنیا می‌آمد او را در تعزیه شرکت می‌دادند که در آن سنین موضوعی ناخواسته بود اما از سنین 4 سالگی به بعد با خواسته خود در نقش‌های حضرت رقیه و حضرت سکینه حضور پیدا می‌کردیم، پدر من تعزیه خوان،پرده خوان،نقال و نوازنده بود و پدربزرگ من «مرحوم حاج آقا تقی میرزا علی» هم در عرصه سخن وری،تعزیه خوانی و نوازندگی فعالیت داشت ؛جد بزرگ من "معین البکا" تکیه دولت تهران بود و به همین دلیل این هنر به شکلی موروثی به من و برادرانم انتقال پیدا کرد.
وی افزود: در خانواده ما تعزیه جایگاه ویژه‌ای داشت ما از کودکی آغشته به نام امام حسین(ع) شده‌ایم به گونه‌ای که رگ وخون و تارو پود جان ما با ذکر امام حسین ( ع ) و هنر آئینی تعزیه پیوند خورده است؛در حال حاضر هم در کسوت‌های متفاوت تعزیه خوانی اعم از کارگردانی،نوازندگی،اشغیاخوانی و گاهی اولیاء خوانی و بیشتر در کسوت تعزیه گردانی فعالیت دارم.
مرشد میرزاعلی درباره تجربه شخصی خود از حضور در عرصه تعزیه خوانی و تأثیرات این هنر آئینی بر زندگی شخصی اش عنوان کرد:
بردن ذکر امام حسین به طور قطع برکاتی به همراه دارد چه برسد به اینکه شما درگیر شیوه زندگی و اندیشه او شوید؛ وقتی زیست،تفکر و اندیشه شما امام حسین ( ع ) باشد البته آن هم به شکلی صحیح نه به این صورت که پشت معصوم پنهان شوید و هزار اختلاس کنید به طور حتم تأثیرگذار است. اگر خطا و اشتباهی از من سربزند برگردن امام حسین نیست چون این کوتاهی از من بوده است و اگر راه راست را بروم این را مدیون امام حسین هستم؛امام حسین در زندگی شخصی من جاری و ساری بوده و خیلی وقت‌ها که از او دور شده‌ام راه را اشتباه رفتم و کاری کردم که اطرافیان را از خود رنجاندم، هروقت با ارباب هم مسیر شدم حال خوشی داشتم و اطرافیان از من راضی بوده‌اند. تجلی خدا در انسان‌هاست و وقتی رضایت انسان‌ها را داشته باشید خداوند هم راضی است؛ به این علت که حسین ( ع ) به دنبال راه خدا بود و دم از حقیقت زد . فکر می‌کنم امام حسین حتی در زندگی انسان‌هایی که مسلمان نبوده‌اند نقش داشته ودرس آموز بوده است. ما اگر به راه حقیقی حسین ( ع ) برویم با اطمینان می گویم که پاسخ خوبی خواهیم گرفت؛ گاهی لذت طلبی و منیت و بخل ، ما را از راه حقیقی دور می‌کند؛نهاد ما به ما گوشزد می‌کند اما توجهی نمی‌کنیم.
وی در ادامه گفت: من از تعزیه خوانی برای امام حسین( ع ) خاطرات زیادی دارم؛ ما تعزیه خوانی داشتیم به نام "حسین ارمنی" که مسیحی بود و کودک بیماری داشت که در یک مراسم تعزیه خوانی در محله تسلیهات تهران شفا پیدا کرد و این شخص عاشق امام و تعزیه خوان او شد. امام حسین جاری و ساری است و درست است از واقعه کربلا 1400 سال گذشته اما حرف امام حرف جدیدی است و کهنه نمی‌شود. همیشه درگیری بین حق و باطل در نهاد آدمی وجود دارد؛این درس زندگی است و خوشحالم که این درس همیشه در زندگی با من بوده است.
مدیر دفتر تعزیه وآئین‌های نمایشی حوزه هنری درخصوص وضعیت حال حاضر هنر آئینی تعزیه خوانی بیان کرد: الان در رسانه‌های جمعی نظیر تلویزیون و رادیو و فضاهای مجازی همچون تلگرام و اینستاگرام تبلیغات زیادی برای تعزیه خوانی صورت می‌گیرد و ما شاهد برپایی تعزیه‌هایی با جمعیت 1000 نفر و 2000 نفر و 5000 نفر هستیم و کمتر کسی است که تعزیه را نشناسد؛ شاید نسبت به سابق افراد بیشتری با این هنر آشنا هستند و نه تنها در ایران بلکه در خارج از ایران از هنر تعزیه آگاهی دارند اما چه کنیم که این هنر آئینی جایگاه بهتری پیدا کند؟ پاسخ این است که امروز نیازمند مکانی ثابت برای تعزیه هستیم مانند تکیه دولتی که در زمان ناصرالدین شاه تأسیس شد؛ باید عزیزانی که مسئول هستند و دستی در قدرت دارند و بودجه‌ای در اختیارشان هست این مکان را هم برای تعزیه و هم سایر هنرهای آئینی آماده کنند که هر روز سال اجرای برنامه داشته باشد و علاقمندان و مخاطبان در آن حضور پیدا کنند و تماشاگر این هنرها باشند؛ این موضوع هم به ماندگاری هنر کمک می‌کند و هم برای رشد وبه تعالی رسیدن مخاطب که هدف اصلی تمامی هنرهای آئینی و سنتی است موثر است. چرا امروز مشتاقیم تعزیه بها پیدا کند ؟ به این دلیل که معارف انسانی در قالب زندگی ائمه به مخاطب ارائه می‌شود،معارف انسانی،شیوه جوانمردی، گذشت،ایثار و هویت ملی ما در قالب نقالی با موضوع شاهنامه و داستان‌های مذهبی به مخاطب انتقال پیدا می‌کند و وظیفه مسئولین است که این فضا را برای انتقال مفاهیم به مخاطبان آماده کنند.
وی در رابطه با قواعد و اصول صحیح تعزیه خوانی و پیشگیری از اختلاط خرافه گویی و گزافه گویی به این هنر اصیل آئینی عنوان کرد: در گذشته اطلاعات کمی در این باره وجود داشت ولی امروز اوضاع بهتر شده و مستلزم بها دادن مسئولان به تعزیه و فعالان این حوزه است. قدیم تلویزیون و رادیویی وجود نداشت و سرگرمی مردم کم بود لذا برای جذاب تر کردن تعزیه‌ها به آن شاخ و برگ می‌دادند ولی الان این اتفاق نمی‌افتد و در خیلی از موارد شاهد هستیم تعزیه صحیح و بر طبق مقتل خوانده می‌شود؛ به طور نمونه همین روزها در پروژه بزرگی در زمینه تعزیه خوانی در اهواز داریم که یک واو از مقتل هم تغییر نمی‌کند . این موضوع (دوری از به دام افتادن تعزیه در بند خرافات و گزافه گویی) مستلزم تشکیل اتاق فکرهایی در حوزه هنری است و ما در دفتر تعزیه تیمی را جمع آوری کرده‌ایم که نسخ را بازنویسی کنند و این گونه مسائل از نسخ حذف شود و طبق اصناف و مقاتلی که موجود و مورد تأیید علما است به دور از خرافه گویی به مردم ارائه شود. اتفاقا این اتفاق کم وبیش در سطح کشور راه افتاده به طور نمونه الان در خوانسار تعزیه‌های درستی می‌خوانند و همه بر طبق سند است .
مرشد میرزا علی در توصیه به جوانانی که قصد ورود به این حوزه را دارند اظهار داشت: اگر قرار است برای امام حسین ( ع ) در هنر آئینی قدمی بردارید واقعا باید برای خود ایشان باشد؛ کسی که برای این امام عزیز قدم بردارد به همه جا خواهد رسید. کسانی که قصد ورود به این عرصه را دارند اول باید اخلاص داشته باشند و بدانند راه، راه پرپیچ و خمی است؛ برای دیده شدن جاهای دیگری هست که می‌توانند بروند اما اگر در این مسیر می‌آیند درستی؛انسانیت،معرفت و ایثار لازم است تا بتوانند از خودشان آن چیزی که بودند نه دو برابر بلکه صد برابر بهتر را با استفاده از نام زیبا و اندیشه حسین ( ع ) بسازند. ابی عبدالله تنها گریستن نیست و ایام محرم تنها روزهای او نیست. می‌خواستند اندیشه امام حسین را خاموش کنند اما فراگیر تر شد؛ الان نام حسین در کشورهای دیگر هم مطرح شده حتی در کشورهایی مانند آفریقا که در این ایام برای او عزاداری می‌کنند. اگر جوان ترها می‌خواهند در کمترین زمان به درجات عالی برسند بدانند که بهترین راه راه حسین است.
وی در انتها درباره برنامه‌های دفتر تعزیه حوزه هنری در ایام محرم وصفر گفت: به امید خدا قرار است سوگواره‌ای را با عنوان تعزیه در قالب نقالی علوی ترتیب بدهیم که تاریخ دقیق آن در هفته آینده مشخص می‌شود .
گفت و گو از: اعظم صفایی
