فاطمه شعبانی " کارگران قشر سختکوش جامعه هستند که چرخهای تولید با دستهای زحمتکش آنان می­چرخد. اغلب اوقات این قشر زحمت­کش از بسیاری از حقوق مشروع خود بی­خبر و در نتیجه بی­ بهره هستند. در اجرای ماده 131 قانون کار و به منظور حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی و بهبود وضع اقتصادی کارگران، کارگران مشمول قانون کار می­توانند مبادرت به تشکیل انجمن صنفی نمایند. طبق این قانون کوشش در جهت استیفای حقوق و خواسته های مشروع و قانونی اعضا از وظایف این انجمن های صنفی است. روز جهانی کارگر بهانه ای بود تا با« هادی ابوی طرقبه» دبیرکل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران در مورد انجمن و دغدغه های کارگران صحبت کنیم.

کمی از انجمن صنفی بگویید؟

انجمن صنفی و کارگری ما یکی از 3 تشکل کارگری است که در دو بخش حرفه و صنعت و در سطح کاری و صنفی تشکیل می­شود. در قانون پیش بینی شده کمترین حد نصب برای تشکیل انجمن صنفی کارگری در سطح کارگاه 10 نفر و در سطح صنف حداقل 50 نفرشاغل در آن صنف یا کار وحرفه مشخص است. کارگران برای اینکه بخواهند مطالبات به حقشان را ارائه کنند چاره ای جز ایجاد یک تشکل رسمی ندارند. کارگران صنفهای مختلف انجمن های صنفی را تشکیل می دهند.

چه اهدافی را در انجمن صنفی دنبال می­کنید ؟

اولین هدف ما به عنوان تشکل­های صنفی این است که هرکارگری عضو یک انجمن صنفی تخصصی خودش شود. ما به طور عام انجمن نداریم، مثلا یک تشکل به نام انجمن همه کارگران نداریم. هر صنفی برای خودش انجمنی دارد مثلا ما انجمن صنفی کارگران ساختمانی را در 18 رشته مختلف داریم( سیمان­کار، گچ کار، بنا....) انجمن تشکلش تخصصی است و اعضا به صورت تخصصی وکارشناسانه مشکلات و مطالبات خودشان را بیان می­کنند. بارزترین خدمتی که انجمن های صنفی می­دهند این است که تخصصی حرف خودشان را می­زنند یعنی کارگر نقاش ساختمان از دیدگاه خودش حرف می­زند وقتی حرف از ایمنی می­شود عام نمی­گوید کارگر ایمنی ندارد می­گوید من اگر بخواهم کار بکنم اینجا ایمنی ندارم. مشکلات خودشان را در چهارچوب خودش مطرح می­کنند.

تا به حال چقدر در اهداف پیش بینی شده موفق بوده اید؟

میزان موفقیت ما را باید کارگران بگویند که تا چه حد توانستیم رضایت آنها را به دست بیاوریم. با توجه به اینکه انجمن های صنفی استقلال بیشتری نسبت به سایر انجمن های کارگری دارند- چون نیازی به اجازه کارفرما برای انجمن صنفی نیست- و می­توانند آزادانه جلسه بگذارند و آزادانه صحبتشان را بکنند و آزادانه مطالبات به حقشان بیان کنند و به چالش بکشند. به حمدالله در دهه های اخیر انجمن های صنفی رشد خوبی داشته و زمنیه برای فعالیتشان فراهم شده است. من نه به عنوان دبیر عالی انجمن بلکه به عنوان یک فعال صنفی می­گویم تابه حال انجمنهای صنفی خوب کار کرده اما هنوز جای کار دارد که بهتر و فعالترباشیم. دولتها می­توانند از ظرفیت انجمن­های صنفی بهرمند شوند. در این مدت تلاش کردیم فراجناحی و ملی عمل کنیم. در هیچ کجا من به عنوان موسس و رئیس هییت هیچ تلاش و کوششی در خصوص کرسی گرفتن نداشتیم و نخواهیم داشت فقط مسائل کارگران را مطرح می­کنیم.

چه مشکلاتی پیش روی انجمن قرار دارد؟

در حوزه کارگری مواردی مانع از کارکرد درست و کاربردی بودن این انجمن ها می­شود- که این از آسیبهای تشکل هاست- یکی از موارد مهم، امنیت شغلی است که متاسفانه در جامعه کارگری ما امنیت شغلی خیلی ضعیف است، خصوصا درمورد قراردادهای موقت کار. این قراردادهای موقت آسیبهای عجیبی به حوزه کارگری و تشکل های ما زده است. نماینده کارگر که انتخاب و مشخص می­شود خودش قرار داد 6 ماهه دارد مخصوصا اگر بخواهد فعالیت صنفی اش را گسترش بدهد گاهی مجموعه­اش برخوردهای عجیب و غریبی با او می­کند. نمی­خواهیم بگوییم اینها عمومیت دارد اما زمانی که نمایندگان وتشکل شاخص می­شوند این برخوردها طبیعی است. به نظر می­رسد بعضی در صدد تضعیف تشکلات کارگری هستند.

عضویت در انجمن های صنفی چقدر مورد استقبال قرار گرفته است؟ شما سیاستهای تشویقی یا تبلیغی دارید که کارگران را راغب به عضویت در انجمن های صنفی کنند؟

ببینید مشکل اساسی قراردادهای موقت است! کارگر امنیت شغلی ندارد، کارگر نمی­تواند به آزادی بیانش اعتقاد داشته باشد و نمی­تواند راحت عضو انجمن­ها شود. به خاطر معیشت مجبور است در 3 شیفت کار کند و اصلا وقت ندارد و زمانی برایش نمی­ماند که در تشکل کارگری شرکت کند. نه اینکه اصلا نیاید، می­آید اما وقتی می آید که به مشکل برمی­خورد و نیاز دارد به نوعی انجمن صنفی به عنوان نماینده کمکش کند. اینطور نیست که استقبال نمی­شود این اتفاق می افتد ما سازکار داریم و کارگران تشویق می شوند که عضو انجمن ها وتشکل ها بشوند. خیلی قائل به اینکه کارگر انجمن اسلامی و انجمن صنفی تشکیل بدهد نیستیم می­گوییم کارگر عضو یک تشکل بشود تا ما بتوانیم در مواقع لزوم به عنوان یک عضو از حقش دفاع کنیم.

یکی از وظایف انجمن دفاع از حقوق کارگران است تا چه حد در این زمینه موفق بوده اید؟ به طور مثال مجلس تصویب می­کند که حداقل حقوق کارگران فلان مقدار باشد و مثلا 400 هزار تومان به حقوق کارگران اضافه می­شود بنگاهای کار به بهانه بالارفتن هزینه، شروع به تعدیل نیرو می­کنند این مواقع انجمن چه کمکی به کارگر می­کند؟ کارگر از طریق شما می­تواند حقش را بگیرد؟

دقیقا وظیفه اصلی ما دفاع از حقوق کارگران است. افزایش دستمزد را که شما مثال زدید تشکل ما و تشکل های دیگر تلاش می­کنندکه یک ارتباط خوب را در کارگاه ایجاد کنیم تا کارفرما برخورد داشته باشد و کارگر را تعدیل نکند. اما انجمن های صنفی از باب تخصص و ارتباطی که با کارفرما دارند براساس قانون کار مذاکره می­کنند. ادعا می­کنم چون اعضای انجمن صنفی کار صنفی انجام می­دهد معمولا حقوقشان از حداقل دستمزد بیشتر است چون تشکل صنفی توانسته حق تخصصشان را جذب کند و بازار کار را مقداری متعادل کند. اگر دقت کنید ریزش نیروها غالبا در بخش هایی است که تجمیع نیرو دارد و بزرگ هستند، ما در کارگاه صنفی کمتر ریزش نیرو را داریم چون بهای خدماتی که ارائه می­دهند یا کالایی که تولید می کنند به تناسب آن رشد کرده و تنها باید هزینه و دستمزد کارگر را بدهد. دقت کرده باشید مشکل تعدیل نیرو عموما در کارگاه صنفی نیست چون کارگاه های صنفی ما کوچک است. درست است که کارگاه صنفی 1000 نفردر سطح استانی داریم اما این هزار نفر به 100-150 کارگاه با مثلا 100 کارفرما مربوط می­شود، اما یک کارگاه هایی هستند که 1000 نیرو و یک کارفرما دارند و این کارفرما تصمیم می­گیرد که چون افزایش حقوق برایم سخت است تعدیل می­کنم. در حالی که در کارگاه صنفی اینطور نیست شاید ابتدا مثلا 5 کارگرشان را 4 کارگر کنند اما بعد از یک مدت همان یک نفرهم به سرکارش برمی­گردد.

انجمن صنفی قدرت اجرایی ندارد؟

نه، به آن صورت قدرت اجرایی ندارد کار ما تشکلی و صنفی است. اما ما در حوزه کارت هوشمند رانندگان با اداره مربوطه توافق کردیم یا در مورد بیمه کارگران ساختمانی بیشترش بار روی دوش انجمن صنفی است.

یعنی اگر یک کارگر را به ناحق تعدیل کردند از طریق انجمن نمی­تواندپیگیر شود؟

چرا می­تواند، طبق ماده 27 قانون کار، اگر کارگری اخراج شود این کارگر باید نظر مثبت انجمن صنفی و انجمن اسلامی را بگیرد. در چنین مواقعی از حق کارگر دفاع می­کنند. نمایندگانی از انجمن در هییت حل اختلاف حضور دارند اینطور نیست که اگر کارگری اخراج شود در حوزه بیمه ای و کارکرد حق و حقوقشان بی تفاوت باشیم. حتی بعضی وقتها به ناحق قراردادهایی جلوی پای کارگر می­گذارند که اینجا انجمن های صنفی دفاع می­کنند. دیگر برگه های تسویه حساب رنگ و بوی سابق ندارد تسویه حسابهایی که کارگر را به محضر می بردند و از کارگر درمحضر امضا می­گرفتند و کارگر هم تحت فشار امضا می­کرد. دیگر از این خبرها نیست و از لحاظ قانونی باطل است چون این کارگر در انجمن صنفی بوده و انجمن صنفی پیگیر کارهایشان است.

حرف آخر..

در زمان انتخابات که می شود کاندیداها دنبال کارگرها هستند و همایش می­گذارند که بیایید و حضور داشته باشید اما موقع رسیدگی به مشکلات که می­شود طرح « اصلاح پارامتریک تامین اجتماعی» که به ضرر جامعه کارگری هست را 38 نفر از نماینده ها امضا می­کنند که افزایش سنوات و سابقه جمع شود . درآخرتاکید می­کنم آرزو و خواسته ما این است که کارگران به این رشد و بلوغ برسند که هرکارگر در یک تشکل صنفی عضو باشد تا بتوانیم از حق آنها به خوبی دفاع کنیم.