محمد حسن گودرزی :مراسم اسکار امسال که نود و یکمین مراسم اسکار تاریخ سینما بود یکشنبه شب به وقت لس آنجلس برگزار شد و برندگان این مراسم توانستند مجسمه طلایی این مراسم را با خود به خانه ببرند. در مورد مراسم اسکار امسال صحبت ها و نظرات گوناگونی منتشر شده بود و به نظر می رسید که اسکار امسال از جهاتی با سایر دوره های دیگر این مراسم تفاوت بسیاری داشته باشد.

این تفاوت ها از همان زمان اعلام نام نامزدهای بخش های مختلف خود را نشان داد. نامزدی یک فیلم مکزیکی در 10 رشته از جمله بخش بهترین فیلم ، نادیده گرفته شدن فیلم های مطرحی مانند اولین انسان (First man) در بخش هایی مانند بهترین فیلم و بازیگر مرد و عدم تعیین مجری برای این مراسم برخلاف سال های قبل و رویه معمول این مراسم از جمله این حواشی بودند که مراسم اسکار امسال را از دوره های قبل متفاوت کرده بودند.

با این همه به عقیده بیشتر منتقدان و کارشناسان سینمایی، به طور کلی در بین برندگان امسال کمتر شاهد انتخاب غیرعادی بودیم. البته این موضوع در مورد بخش بهترین بازیگر زن که بیشتر منتقدان گِلِن کلوز را برنده این جایزه دانسته بودند، صدق نکرد.

بزرگترین برندگان و بازندگان

شاید بزرگترین شکست خوردگان امسال را بتوان دو فیلم معاون (Vice) و سوگُلی (The favorite) دانست که اولی علیرغم نامزدی در هشت رشته از جمله بهترین فیلم و بازیگر مرد، تنها یک جایزه فنی در بخش بهترین گریم به دست آورد. البته این فیلم در قیاس با فیلم سوگُلی وضعیت بهتری داشت، زیرا سوگُلی با وجود نامزدی در 10 رشته تنها اسکار بازیگر زن را به خاطر بازی اولیویا کولمن (Olivia Colman) در این فیلم دریافت کرد و در 9 رشته دیگر بازنده رقابت بود. دیگر فیلم ناکام این دوره، ستاره ای متولد می شود (A Star Is Born) هم با نامزدی در 8 رشته از جمله بهترین فیلم و بازیگر زن، تنها اسکار بهترین ترانه را به خود اختصاص داد.

راپسودی بوهیمیایی (Bohemian Rhapsody) بهترین نتیجه را در بین فیلم های امسال گرفت و در 4 رشته از 5 رشته نامزد شده برنده جایزه اسکار شد و تنها در بخش بهترین فیلم رقابت را به کتاب سبز (Green Book) واگذار کرد. فیلم روما (Roma) 3 اسکار را در 10 بخش نامزد شده دریافت کرد که نکته جالب توجه در این مورد دریافت هر سه جایزه از سوی آلفونسو کوآرون (Alfonso Cuarón) بود که علاوه بر کارگردانی، فیلمبرداری این فیلم را هم برعهده داشت. روما توانست سه جایزه اسکار، بهترین فیلم خارجی زبان، بهترین فیلمبرداری و بهترین کارگردانی را به خود اختصاص بدهد، هرچند که پیش از این مراسم، روما با نامزدی در 10 رشته موفق ترین فیلم خارجی زبان تاریخ اسکار لقب گرفت.

حضور قدرتمند زنان و اقلیت ها

نکته دیگری که در مورد مراسم امسال بیش از هر چیز دیگری مرود توجه قرار گرفت، حضور قدرتمند زنان، رنگین پوستان و خارجی زبان ها در بین برندگان امسال بود. اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی به اسپایک لی کارگردان سیاه پوست آمریکایی برای فیلم کلانزمن سیاه (BlacKkKlansman) رسید. اسکار های بهترین بازیگر مکمل زن و مرد هم به دو بازیگر سیاه پوست تعلق گرفت. رجینا کینگ Regina King)) برای فیلم اگر خیابان های بِیل می توانستند صحبت کنند (If Beale Street Could Talk) و ماهِرشالا علی (Mahershala Ali) برای بازی در فیلم کتاب سبز (Green Book) جوایز اسکار بازیگران زن و مرد مکمل را بردند.

اما این پایان کار نبود و رامی مالِک (Rami Malek) مصری تبار برای بازی در نقش فِرِدی مرکوری خواننده مطرح گروه کوئین در فیلم راپسودی بوهیمیایی برنده اسکار بهترین بازیگر مرد شد. وی اولین بازیگر عرب تباری است که به این جایزه دست پیدا می کند. پیش از مالک، عُمر شریف بازیگر مصری، در سال 1962 و برای بازی در فیلم لارنس عربستان (1962) نامزد جایزه بهترین بازیگر مکمل مرد شده بود. آلفونسو کوآرون هم با اسکاری که در بخش بهترین کارگردانی گرفت، تاریخ ساز شد. کوآرون اولین کارگردانی است که در طول دوران برگزاری مراسم اسکار موفق به دریافت این جایزه برای کارگردانی یک فیلم خارجی زبان می شود.

اما تفاوت های اسکار امسال با دوره های پیشین به همینجا ختم نمی شود. انیمیشن مرد عنکبوتی: به درون دنیای عنکبوتی (Spider-Man: Into the Spider-Verse) موفق شد جایزه اسکار بهترین فیلم بلند انیمیشن را با خود به خانه ببرد تا اولین انیمیشن براساس کمیک بوک های ابرقهرمانی مارول باشد که برنده جایزه اسکار می شود. البته دیگر فیلم ابرقهرمانی امسال به نام پلنگ سیاه Black Panther) ) علاوه بر نامزدی در 7 بخش از جمله بهترین فیلم، توانست سه جایزه اسکار را در بخش های طراحی لباس، طراحی صحنه و موسیقی متن به دست بیاورد.

یک ایرانی-آمریکایی برنده اسکار بهترین مستند کوتاه

البته در بین برندگان مراسم اسکار امسال باز هم یک ایرانی حضور داشت و توانست جایزه اسکار را در بخش بهترین مستند کوتاه به خانه ببرد. رایکا زهتابچی Rayka Zehtabchi)) کارگردان ایرانی- آمریکایی و ملیسا بِرتون (Melissa Berton) که با فیلم پریود: ختم کلام (Period. End of Sentence.) نامزد اسکار بهترین مستند کوتاه بودند، توانستند جایزه اسکار این بخش را به خود اختصاص دهند.