از دنیای مربی گری تا خرده فرهنگ هولیگان ها

محمد حسن گودرزی : یکی از ژانر های سینمایی که در صنعت سینما از طرفداران خاص خود برخوردار است، ژانر ورزشی است. در تاریخ سینما فیلم های زیاد و بعضا بزرگی در این ژانر ساخته شده که بسیاری از آنها در زمره پرفروش ترین ها و بهترین های تاریخ سینما قرار دارند.

فیلم هایی مانند راکی (1976)، بیلیارد باز (1961)، گاوخشمگین (1980) از جمله فیلم های بزرگ تاریخ سینما هستند که در ژانر ورزشی ساخته شده اند و علاوه بر موفقیت تجاری با استقبال منتقدان رو به رو شده اند. با این همه در بین ورزش ها به نظر می رسد که فوتبال کمتر از همه مورد توجه فیلمسازان قرار گرفته است. در صنعت سینما فیلم های خوبی هم در مورد این ورزش ساخته شده که در این مطلب نگاهی به 5 فیلم منتخب فوتبالی شده است که با هم مرور می کنیم:

5- گُل (Goal!)

گُل به کارگردانی دنی کانن (Danny Cannon)، در سال 2005 ساخته و بر پرده سینما ها اکران شد. این فیلم ماجرای پسر جوان لاتین تبار و با استعداد در فوتبال به نام سانتیاگو مونز را روایت می کند که آرزو دارد که در رئال مادرید بازی کند. اما یک روز به او پیشنهاد تست باشگاه نیوکاسل میشود.

فیلم گُل بیشتر در بین سینمارو ها به دلیل حضور افتخاری و کوتاه برخی از ستارگان فوتبال مانند بکهام مشهور است. فیلم با اینکه از این عامل جذابیت بهره می برد اما نتوانست هزینه ساخت 33 میلیونی خود را بازگرداند و تنها به فروش 27 میلیونی رضایت داد.

با این همه منتقدان سینمایی نظر چندان منفی روی فیلم نداشتند هرچند که بیشتر آنها فیلم را به دلیل عدم نوآوری و استفاده از کلیشه های مرسوم فیلم های ورزشی مورد انتقاد قرار دادند.

گُل، دو دنباله دیگر هم در سال های 2007 و 2009 داشت.

4-فرار به سوی پیروزی (Escape to Victory)

فرار به سوی پیروزی به کارگردانی جان هیوستون (John Huston) در سال 1981 اکران شد. ماجرای این فیلم پس از اشغال فرانسه توسط آلمان نازی می گذرد. یک افسر نیروی هوایی آلمان که فرمانده اردوگاه اسیران است و خودش قبل از جنگ بازیکن فوتبال بوده، تصمیم می‌گیرد یک بازی نمایشی میان تیم سربازان آلمانی و تیم اسرای فرانسوی برگزار کند. زندانیان فرانسوی هم از این بازی استقبال می‌کنند. این بازی آرام‌آرام به یک نمایش تبلیغاتی آلمانِ نازی بدل می‌شود و اتفاقات زیادی در حاشیه آن شکل می‌گیرد.

فرار به سوی پیروزی داستان خود را تا حدودی از اتفاقی واقعی در جنگ جهانی دوم اقتباس کرده است. حضور بازیگران سینمایی مطرح مانند مایکل کین ،سیلوستر استالون و ماکس فن سیدو، در کنار بازیکنان مطرح فوتبال مانند پله و بابی مور باعث شد که فیلم مورد توجه بسیاری قرار بگیرد. فیلم با هزینه حدود 10 میلیون دلار ساخته شد و به 27 میلیون دلار فروش تجاری داشت و منتقدان هم نظر نسبتا مساعدی به فیلم داشتند.

3-مثل بکهام سانتر کن (Bend It Like Beckham)

مثل بکهام سانتر کن فیلمی به کارگردانی گاریندا چادا(Gurinder Chadha) ماجرای دختری هندی تبار به نام جاسمیندرا در انگلستان را دنبال می کند که علاقه زیاد وی به فوتبال و دیوید بکهام، باعث شده که به دنبال هدف خود که رسیدن به لیگ فوتبال زنان آمریکا است، باشد. مشکل اینجاست که خانواده وی از سیک های سنتی پنجاب هستند که به هیچ وجه رفتارهای پسرانه دختر، برایشان قابل قبول نیست. در این میان یک روز یک دختر انگلیسی که در یک تیم فوتبال زنان بازی می کند بازی جاسمیندر را می بیند و از او دعوت می کند به تیمشان ملحق شود...

مثل بکهام سانتر کن، به دلیل داستان سر راست و روایت گیرایی که داشت مورد توجه قرارگرفت. فیلم از نظر تجاری با هزینه 6 میلیون دلاری خود در حدود 76 میلیون دلار فروش تجاری داشت که موفقیت بزرگی برای یک فیلم مستقل هندی-انگلیسی به شمار می رود. فیلم مورد استقبال خوبی هم از سوی منتقدان قرار گرفت.

2-خیابان گرین (Green Street)

خیابان گرین به کارگردانی لِکسی الکساندر (Lexi Alexander) و بازی الیجا وود (Elijah Wood) روایتگر داستان دانشجوی جواین است که بعد از اینکه سر قضیه ایی ناجوانمردانه از دانشگاه هاروارد اخراج میشه برای اینکه حالش رو عوض کنه و از این غصه رهایی پیدا کنه,به انگلستان میاد تا تنها خواهرش رو بعد از مدت ها ببیند، اما توسط برادر شوهر خواهرش وارد کلوپ طرفداری تیمی به نام خیابان گرین می شود که آشوبگران تیم فوتبال وستهام هستند...

خیابان گرین به دلیل سوژه نوی خود که خرده فرهنگ هولیگان های فوتبال (ارازل و اوباش فوتبال) را به تصویر می کشید به شدت مورد توجه قرار گرفت. البته فیلم به دلیل خشونت زیاد خود هم مورد انتقاد واقع شد اما منتقدان نسبتا از فیلم استقال خوبی انجام دادند هرچند که فیلم فروش تجاری ضعیفی داشت.

1-یونایتد لعنتی (The Damned United)

یونایتد لعنتی به کارگردانی تام هوپر (Tom Hooper) در سال 2009 بر پرده سینما ها آمد و ماجرای بخشی از زندگی حرفه ای یکی از بزرگترین مربیان تاریخ فوتبال به نام برایان کلاف (Brian Clough) را روایت می کند. بعد از شکست انگلستان در راه رسیدن به جام جهانی 1974، مربی لیدز یونایتد به عنوان مربی این تیم برگزیده می شود و جانشین وی در لیدز مربی به نام برایان کلاف با بازی مایکل شین (Michael Sheen) است که تلاش می کند تیم را به موفقیت برساند.

دنیای مربی گری ورزشی یکی از موضوعاتی است که در ژانر ورزشی در سینما محبوب است و فیلم یونایتد لعنتی هم به خوبی از این پتانسیل استفاده کرده است. البته فیلم داستان خود را در میان فلش بک و فلش فوروارد به جلو می برد و به خوبی می تواند حتی تماشاگر بی علاقه به فوتبال هم به خود جذب کند. فیلم علیرغم اینکه نتوانست هزینه 10 میلیون دلاری ساخت خود را بازگرداند اما به شدت مورد استقبال منتقدان سینمایی قرار گرفت.