به گفته دکتر « حریرچی » از هر 4 ایرانیِ بالای 15 سال، 1 نفر دچار اختلالات روانی است، آمار عجیبی
که بی‌شک میان سلبریتیهای وطنی با درصد پایین‌تر شایع است. آن‌‌هم در شرایطی که
سلبریتی‌ها مثل حباب در جامعه شکل می‌گیرند و بزرگ می‌شوند اما سربزنگاه‌‌های مهم
با تصمیمات و رفتارهای متناقض‌شان که از ژست غیرواقعی و غیرمسئولانه می‌آید، موجب
نارضایتی می‌شوند. « امیرمحمود حریرچی » ، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه در این گفتوگو،
چرایی ظهور این پدیده‌‌ها و رفتارهای ضدونقیض‌شان را مطرح می‌کند.
سلبریتیهای
حبابی
جامعه زمانی
رشد می‌کند که زمینه وجود داشته باشد. در جامعه ای که دچار خودباختگی است، افرادی
مطرح می‌شوند که ماهیتی حبابی دارند؛ چون جامعه این زمینه را به دلایل مختلف دارد.
فرافکنی که بسیار هم شایع است، به این صورت که فرا کمبودهای خود را می‌بیند و خودش
را جای قهرمان می‌گذارد.
قهرمان‌هایی
با کنش اجتماعی و تابع اخلاق
آدم‌هایی که شایستگی ندارند و خودشان دچار نوعی از کمبود
هستند را بزرگ می‌کنیم. در حالی که قهرمان کسی است که کنش داشته باشد. نسل جدید
چقدر ناصر ملک‌مطیعی را می‌شناختند؟ فقط فیلم‌هایی که شاید قهرمان‌شان با ارزش‌ها
منطبق نباشند اما کنش اجتماعی دارد و تابع اخلاق است. نمونه‌هایی که نخواستند
پرورش و ادامه پیدا کنند.
نمونه‌ای از
سودآوری از دردهای اجتماعی
مردم را به
حال خودشان رها کرده‌اند، آدم‌ها مقابل هم قرار می‌گیرند و اینطوری سرگرم هستیم.
سیستم از پدیده سلبریتی استقبال می‌کند، چه اشکالی دارد سرگرمی از حدی بگذرد؟ این
شک‌برانگیز است و ممکن است این شبهه پیش بیاید که شاید این موقعیت یک دام باشد که
قابل بررسی است. مثلا «خندوانه» یک شکل دیگر از همین موضوع است. پشتوانه برنامه
مال است و تولید اما از کودکان کار استفاده و تحقیرشان می‌کنند. در حالی که معضل
جامعه با کمک مردم در قالب انجمن‌های مردمی که امروزه نمونه‌هاشان در چندین استان
فعال هستند، از میان می‌رود.
مسئولیت با
کیست؟
مسئولیت با
کیست؟ حق مردم و فرصت برابر وظیفه کیست؟ خودشان را کنار می‌کشند و وعده می‌دهند.
در چنین موقعیتی هویت فردی از بین می‌رود، چون هویت فردی قابل فروش است، مثل فروش
کلیه... هویت اجتماعی هم از بین می‌رود. در جامعه ما و میان افراد بالای 15 سال،
از هر 4 نفر 1 نفر به گونه‌ای اختلال روانی دارد. خودکشی دارد جوانانه و زنانه می‌شود.
تناقض هم در جامعه هست. به این معنی که مانور می‌دهند و شاخه به شاخه می‌پرند. حتی
این مورد میان مسئولان خیلی شایع است طوری که مردم شک می‌کنند اصلا اهمیتی دارد؟
آیا مسئولان کف خیابان کنار مردمند یا ادا در می‌آورند؟
تتلو هم دچار
اختلالات روانی است
کسانی که
دنبال وجهه اجتماعی بیش از چیزی که طرفداران هستند، می‌گردند، کمبود دارند. در
مورد تتلو؛ طرفدار موسیقی‌اش هستم و هنرمند است اما چون درگیر مواد قوی است دچار
اختلالات روانی هم هست که به اشکال مختلف خودش را نشان می‌دهد. کسی که معروف است و
دچار اختلال روانی هم هست؛ او هم عقده‌ها و کمبودهایی دارد و موقع اظهارنظر خواه‌‌ناخواه
حرف‌هایی می‌زند که با وضع جامعه جور در نمی‌آید. درمورد حجاب باید بگویم که
اعتقاد دارم حجاب امری اجتماعی است؛ حجاب مطابق با عرف و جامعه. کسانی که به جامعه
پشت کنند، توسط مردم طرد می‌شوند. درباره حجاب و انتخابات مورد سواستفاده قرار
گرفت و در چنین شرایطی که تحت فشار هستند پارادوکس در رفتارش و کلامش می‌بینید.
البته مردم هم بی‌انصافی می‌ند، یک نفر را بزرگ می‌کنند و بعد می‌خواند یک‌شبه سرنگونش
کنند.
اجتماع در خطر
است
جامعه افسرده
است و شادی‌ای که درش می‌بینیم، تظاهر به شادی است و خنده و قه‌قهه اختلالات است و
غیرعادی است. تنهایی بسیار زیاد است. مصرف موارد مخدر و افیون وقتی رواج دارد که
آدم‌ها احساس تنهایی کنند. اجتماع در خطر است چون سلامت اجتماعی و احساس تعلق
افراد به اجتماع رابطه مستقیمی دارند و اینکه فرد خودش را آینه اجتماع چطور می‌بیند؟
چه توقعی از کودک کار پس از ضربه‌های جسمی، جنسی و روحی هست؟ سیستم او را چنین بار
آورده است.
پند و موعظه
کار نمی‌کند
شخصیت آدم‌ها
در 6 سال اول حدود 60 تا 70 درصد شکل گرفته است. نمی‌توان آدم‌ها را مرتب و
پرهیزگار تربیت کرد. پند و موعظه کار نمی‌کند چون فرصت برابر برای رشد آدم‌ها لازم است و این زمانی است که
مسئولان خودشان را رعیت مردم ببینند و ما را رعیت نبینند. مردم اعتماد کردند، رای
دادند برای اداره امور و نه برای اینکه کاری از پیش نبرید.
همه سر دعوا
دارند
5 میلیون
پرونده نزاع و درگیری در میان 15 میلیون پرونده قضایی نشانه این است که در چه
مرحله‌ای هستیم. الان همه سر دعوا دارند و از خانواده هم شروع می‌شود. درگیری و
کشمکش و نزاع عاطفی که بدترین شکل است و درد بزرگ جامعه ماست.
گفت و گو از: سعید طاهری
