به گزارش دیباچه، نشست خبری اپرای «عقل و عشق و آدمی»  با حضور پرواز همای خواننده و طراح این پروژه، امیر دژاکام کارگردان، رضا حیدری طراح نور، رضا شاپورزاده طراح صحنه و جمعی از اهالی رسانه در موسسه آوای هنر برگزار شد.

اپرا «قواعدی» برای نوشتن و روی صحنه رفتن دارد

پرواز همای در ابتدای این نشست ضمن اشاره به شکل‌گیری اپرای «عقل و عشق و آدمی» گفت: برای اولین بار یک اپرای واقعی در ایران روی صحنه می‌رود که معنای واقعی اپرا را دارد. این نخستین اپرای ایرانی است که با تکنیک واقعی اپرا روی صحنه خواهد رفت. به هر ترتیب خیلی از اجراهایی که با عنوان اپرا روی صحنه رفته از نظر من یک «شبه اپرا» بوده که بسیاری از آنها با قواعد اپرا همخوانی نداشته، در حالی‌که اپرا قواعدی برای نوشتن و روی صحنه رفتن دارد که ما در این پروژه سعی کردیم به این تکنیک نزدیک شویم.

وی افزود: آن طوری که از نام این اپرا پیداست فضای محتوایی کار، از روز تولد تا مرگ را به تصویر می‌کشد که دو عنصر عقل و عشق در قالب شخصیت‌های مختلف، آدمی را به سوی خود می‌کشاند. عشق در این مجال در قالب سه شخصیت آسمانی، زمینی و مادر به تصویر کشیده شده که در لابه لای کار در قالب معانی مختلف به مخاطب ارائه می‌شود. شخصیت آدم نیز در این فضا بین عقل و عشق، در نهایت تسلیم عشق می‌شود و حتی حاضر می‌شود از غرور و عقل خود بگذرد. اما در نهایت به دار آویخته می‌شود. این محتوای اصلی نمایش است که به کارگردانی امیردژاکام، طراحی نور رضا حیدری و طراحی صحنه رضا شاپورزاده و حضور تعدادی از بازیگران تئاتر کشورمان به صحنه می‌رود.

برای اجرای اپرا در ایران مشکل خاصی وجود ندارد

همای قبل از پخش قطعه از اپرای «عشق و عقل و آدمی» درباره خوانندگان اثر نیز بیان کرد: ما برای اجرای این پروژه از بهترین خوانندگان کلاسیک کشورمان که قابلیت بازی دارند استفاده کردیم و فکر می‌کنم با توجه به ویژگی‌هایی که از سوی خوانندگان، بازیگران و کارگردانی نمایش سراغ دارم پروژه قابل توجهی برای مخاطبان خواهد بود. ما در این کنسرت 10 خواننده داریم که چند نفر نیز به عنوان بک وکال حضور دارند تا در حوزه شرعی هم مشکل خاصی نباشد. در حوزه سازبندی و ارکستراسیون هم باید بگویم غیر از ضبط سازهای کلاسیک قطعه ها تعدادی از نوازندگان ایرانی به صورت زنده در کنار قطعات ضبط شده در پروژه حضور دارند.

این خواننده موسیقی ایرانی افزود: من معتقدم اجرای اپرا در ایران مشکل خاصی وجود ندارد فقط ما درحوزه خوانندگی زن در چارچوب قوانینی قرار داریم که براساس آن دنبال راهکارهایی هستیم که این چارچوب‌ها رعایت شود و گرنه فکر نمی‌کنم مشکل خاصی در حوزه اجرای اپرا داشته باشد.

پروژه «عشق و عقل و آدمی» تجربه متفاوتی است

امیردژاکام کارگردان اپرای «عشق و عقل و آدمی» هم در این نشست رسانه‌ای با ابراز خرسندی از حضورش در این پروژه گفت: هنرهای نمایشی در جهان شکل‌های گوناگونی دارد به عبارتی برخی از اینها با واسطه هستند و برخی دیگر هم بدون واسطه اجرا می‌شوند. در عین حال همه این اشکال گوناگون در طول دوره های مختلف باز تعریف شدند. شما وقتی به همه این هنرها مواجه می‌شود خواهید دید که اینها در تعاریف جدیدی متناسب با دنیای امروز قرار می‌گیرند که در طول زمان مخاطب را تحث تاثیر قرار می‌دهند. اپرا نیز از این قاعده مسثتنی نیست و بسیاری از هنرمندان در جهان حضور دارند که تمایل دارند در این قالب فعالیت‌هایی را انجام دهند.

این کارگردان تئاتر با اشاره به پیشینه فعالیت‌های خود در عرصه موسیقی و نمایش اظهار کرد: من قبلا با ارکستر سمفونیک تجربه‌های بدون کلامی را در قالب نمایش داشتم، این پروژه نیز شکلی از هنر است که از طریق بازیگر زنده به مخاطب القا می‌شود. به هر حال من تخصصی در حوزه موسیقی ندارم بنابراین تلاش می‌کنم از موضع هنرهای نمایشی به موسیقی نگاه کنم. پروژه «عشق و عقل و آدمی» نیز برای من تجربه بسیار متفاوتی است که وقتی پرواز همای موسیقی آن را به صورت انفرادی برای من اجرا کرد به قدری تحت تاثیر قرار گرفتم که بدون قید و شرطی پذیرفتم تا در این اثر حضور داشته باشم.

اپرا جهان بسیار گسترده ای دارد

وی افزود: این اجرا یک نظم بسیار پیچیده ای دارد که واقعا برای من جذابیت داشت. این کارهایی که شما امروز بخشی از آن را شنیدید، بخشی از صوت هستند که ما قرار است آنها را به جِرم نزدیک کنیم. جرمی که نباید در قالب نمایش تکرار شود و اینجاست که نقش کارگردانی می تواند مورد توجه قرار گیرد. به هر حال جهان اپرا جهان بسیار گسترده ای دارد که تجربه های بسیار متنوعی را در آن انجام می پذیرد و من بر این باورم با توجه به اینکه بچه های موسیقی پروژه به دلیل ضبط کار از ما جلوتر هستند، کار بسیار سختی داریم که امیدوارم برای همه ما تجربه موفقی باشد.

دژاکام تصریح کرد: کاری که ما روی صحنه انجام می دهیم یک اپراست که اصلا نمی خواهیم و نمی توانیم چیزی را از بیرون به آن تحمیل کنیم، چرا که اگر بخواهیم قاعده دیگری را به آن وارد کنیم کار تبدیل به یک «واریته » می‌شود. از این جهت ما در این پروژه با اثری مواجهیم که به معنای واقعی یک اپراست و هیچ چیز دیگری در آن وجود ندارد و اساسا هم نمی توانیم هیچ اتفاق تحمیلی را به آن اضافه کنیم.

استفاده از موسیقی محلی در اپرا

پرواز همای در این بخش از نشست بود که بعد از اظهارات دژاکام گفت: بسیاری از هنرمندان در ایران هستند که تلاش زیادی برای معرفی اپرا در ایران انجام دادند که جا دارد از این هنرمندان از جمله استاد بهروز غریب پور قدردانی ویژه ای داشته باشم که با آثارشان فضای بسیار تاثیرگذاری را برای این عرصه فراهم کردند. اینکه من گفتم نخستین اپرا منظورم «نخستین اپرای ایرانی» است که همه دست اندرکاران و محتوایش براساس مولفه‌های اپرا اما در قالب یک ساختار ایرانی است. به هر صورت اپرا از یک قواعدی تشکیل می‌شود که باید این قواعد رعایت شود و من معتقدم کسی که می‌خواهد در این عرصه کار کند باید در چندین اپرا به عنوان نوازنده و خواننده و بازیگر حضور داشته باشد تا بتواند خود به تنهایی اثری را بنویسد.

این خواننده ادامه داد: نویسندگی کار و طراحی آن با خود من بوده است. ویژگی اپرای ما این است که؛ در لابه‌لای کار، از موسیقی‌های محلی، گیلانی، لری، کردی و آذربایجانی هم استفاده شده است. ما این اثر را در 15 شهریور ماه سال جاری تا پایان ماه در فضای باز کاخ نیاوران بر صحنه می‌بریم و اگر با استقبال خوب و همین طور کیفیت قابل قبول مواجه شویم به احتمال قوی در آذرماه هم اجرا می‌کنیم.

قصدی برای جذب کاذب مخاطب نداریم

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا از بازیگران چهره‌‌ای که این روزها در عرصه موسیقی هم مورد توجه هستند، استفاده نکردید،‌ گفت: چهره‌ها متخصص این کار نیستند بلکه در کار خود تخصص دارند. ممکن است که حضور آنها بر فروش تاثیر بگذارد ولی در کیفیت اثر منفی دارد. من برای اجرای این پروژه معتقد نبودم که باید حتما از چهره‌ها برای جذب مخاطب استفاده کنم زیرا همین کار را می‌توانستم همراه با گروه «مستان» در تهران و شهرستان‌ها روی صحنه ببرم و اتفاقا پول خوبی هم از این راه به دست آورم. من برای اجرای این پروژه ترجیح می‌هم اثرهنری را خلق کنم که مخاطب با آن آشنا شود و برایش تازگی داشته باشد. من بر این باورم این پروژه گامی برای بهره‌مندی درست از هنرهای دیگر چون نمایش برای شناساندن موسیقی است که اصلا قصد دیگری برای جذب کاذب مخاطب نداشته است. ما می‌خواهیم شمایلی از اپرا را در ایران اجرا کنیم که در طول تاریخ همانند تعزیه به مخاطبان معرفی شده اما به مرور نتوانست جایگاه مناسبی را پیدا کند.

همای در بخش پایانی صحبت‌های خود به اجرای پروژه «سی» در مجموعه تاریخی سعد آباد هم اشاره کرد و گفت: به اعتقاد من پروژه «سی» اجرایی فراتر از ایران است که به همه علاقمندان موسیقی ایرانی پیشنهاد می‌کنم این کنسرت نمایش را ببینند. من بر این باورم هنرمندان این پروژه به موسیقی کشورمان خدمت زیادی می‌کنند که بسیار ارزشمند و زیباست ولی شما عزیزان رسانه‌ای بدانید که پروژه ما اجرایی کاملا متفاوت با این پروژ است که ابزار و معنای خاص خود را دارد که مخاطبان چیز تازه‌تری از موسیقی را دریافت خواهند کرد.

رضا حیدری، طراح نور پروژه «عشق و عقل و آدمی» هم در این نشست، گفت: من در پروژه‌های متفاوتی با هنرمندانی چون هادی قضات همکاری می‌کردم، این کارها شاید از نظر موسیقایی خوب و با کیفیت بود اما به لحاظ تئاتری و در نظر گرفتن مولفه‌های مربوط به هنر نمایش به گونه‌ای بود که می‌بایست با هنرمندان اهل موسیقی‌اش کار بیشتری می‌شد، اما این پروژه با توجه به طراحی که برای آن درنظر گرفته شده قطعا اثر متفاوتی برای مخاطبان خواهد بود.

پروژه «عشق و عقل و آدمی» به نویسندگی طراحی و خوانندگی پرواز همای و کارگردانی امیر دژاکام 15 شهریورماه سال جاری در مجموعه تاریخی کاخ نیاوران تهران به همت موسسه صوت «آوای هنر» برگزار می‌شود. بلیت فروشی این اجرا نیز از امروز آغاز می‌شود.