تکلیف میدان بهارستان چیست؟

به گزارش دیباچه، جلسه شورای عالی معماری و شهرسازی درحالی روز دوشنبه با حضور نمایندگان دستگاه‌های مختلف کشور برگزار شد که در این جلسه طرح ساماندهی میدان بهارستان از سوی مشاور میدان نقش جهان مطرح و مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت، اما در نتیجه اعلام شد تا طرح ساماندهی میدان بهارستان نیازمند بررسی‌های کارشناسان میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی است.

محمدحسن طالبیان در این زمینه توضیح داد: طرح مشاور برای ساماندهی میدان بهارستان و ساخت‌وسازهایی که در پیرامون این میدان وجود دارد، نیازمند بررسی‌های کارشناسی سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی کشور است.

او به بیان اشکالات موجود در طرح ساماندهی میدان بهارستان پرداخت و گفت: در جلسه شورای عالی معماری و شهرسازی درحالی اشکالاتی به طرح ساماندهی پیرامون میدان بهارستان وارد شد که پس از بررسی و ارزیابی اعضای این جلسه قرار شد تا پیشنهادات و اطلاعات مربوط به مطالعات مشاور هر چه سریع‌تر به سازمان میراث فرهنگی کشور ارسال و بررسی‌های کارشناسی و میدانی توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور انجام شود.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کرد: پس از آنکه این طرح از سوی کارشناسان میراث فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت در کمیته‌های فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مطرح می‌شود تا نتیجه بررسی‌ها به وزارت راه و شهرسازی اعلام شود.

به گفته طالبیان، همزمان با ارسال طرح مشاور به سازمان میراث فرهنگی کشور، طرح ساماندهی پیرامون میدان بهارستان به کمیته فنی سه شورای عالی معماری و شهرسازی بازگشت داده شده تا پس از بررسی نمایندگان دستگاه‌های عضو شورای عالی معماری و شهرسازی تعدادی از دستگاه‌ها بار دیگر برای طرح در شورای عالی معماری و شهرسازی ارسال شود.

معماهای ساختمان‌سازی در بهارستان

ضلع شرقی میدان بهارستان، این میدان تاریخی، همان‌ جایی که از به توپ بسته‌ شدن مجلس مشروطه تا نهضت ملی‌ شدن نفت و روزهای کودتا را در دل خود ثبت و ضبط کرده بود به یک معما تبدیل کرده است، معمایی با نام ساختمان‌سازی در بهارستان!

سال ۸۳ وقتی مجلس شورای اسلامی به ساختمان جدیدش در نزدیکی میدان بهارستان منتقل شد، کمتر کسی تصور می‌کرد این ساختمان با این ابعاد قرار باشد مساحتی گسترده را در بر بگیرد، اما بعد از چند سال زمزمه‌های توسعه آن به گوش رسید و به مرور سر و کله اسکلت‌های بتنی و چند طبقه در اطراف مجلس بهارستان، یعنی دیوار به‌ دیوار ساختمان مجلس مشروطه و مدرسه عالی شهید مطهری پیدا شد. ساختمان‌هایی که ابتدا قرار بود دفتر کار نمایندگان و محل کمیسیون‌های تخصصی مجلس باشند.

اما این اسکلت‌های آهنی به مرور در ضلع جنوبی محوطه قد برافراشتند، از میدان بهارستان به سمت جنوب یعنی محله‌ی سرچشمه، این اسکلت‌ها بهتر دیده می‌شوند، با تابلویی با نام «ساختمان کتابخانه و مرکز اسناد و مرکز پژوهش‌ها». و مرز این ساخت‌وسازها تا امروز یک خانه‌ی تاریخی است که به اعتقاد محسن هاشمی، مدیر پروژه بهسازی میدان بهارستان که اواخر سال گذشته این پروژه را به عنوان پیکانگار سازمان زیباسازی به پایان رساند، نمونه‌ای معماری بلژیکی در کشور نشان می‌دهد.

سازمان زیباسازی شهر تهران نیز در راستای توجه به بافت‌های تاریخی و فرهنگی تهران در پروژه‌ی زنجیره‌ای خود به عنوان ساماندهی محلات تاریخی، از بهمن ۹۴ طرح «بهسازی و ساماندهی نما و منظر میدان بهارستان» را در دستور کار خود قرار داد، پروژه‌ای که به مرور با حذف زائدات در جداره‌ها و نما و منظر میدان بهارستان، تلاش کرد تا فضای شهری و تاریخی این میدان را از گذشته تا امروز به تصویر بکشد و به خاطرات جمعی و ساخت محیطی انسانی در کالبد معماری شهری عینیت ببخشد.

و حتی اداره کل دفتر ثبت آثار تاریخی در ۱۴ مرداد ۱۳۹۵ خبر داد؛ «میدان بهارستان» در فهرست میراث ملی به ثبت رسید. حالاباید دید آن‌چه امروز طالبیان، از آن به عنوان طرح مجلس شورای اسلامی نام می‌برد چه میزان به ابعاد تاریخی و مکان رویدادی میدان بهارستان نیز توجه می‌کند و آیا اصلا جایی برای این پروژه‌ها گذاشته است؟ در شرایطی که مجموعه بهارستان و مجلس از منظر تاریخی، فرهنگی و ارزش‌های مختلف بسیار مهم و حساس‌اند و گذارندن مراحل کارشناسی از منظر چند رشته‌ای مانند ابعاد تاریخی، شهری و سیاسی از نظر قرار گرفتن مجلس شورای اسلامی در این میدان، قبل از تصمیم نهایی بسیار ضرورت دارد.