به گزارش دیباچه؛ فقدان اساسنامه
جشنواره موسیقی فجر همواره باعث شده تا این جشنواره با تغییر مدیران و دستاندرکاران
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اعمال سلیقههای فردی بخشهای مختلف جشنواره؛ تغییراتی
عمده داشته باشد. اما از دو سال قبل جشنواره موسیقی فجر، با حاشیهها و انتقادهای بیشتری
نسبت به گذشته روبرو شد که حساسیتهایی را از سوی اهالی موسیقی بر انگیخت. این حساسیتها
به جایی رسید که آذر ماه 1395 نامهای سرگشاده و انتقادی به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
با امضای حدود هفتصد نفر از اهالی موسیقی منتشر شد که طی آن منتقدان علاوه بر اعتراض
به روند برگزاری جشنواره موسیقی فجر، نسبت به اینکه مهمترین جشنواره موسیقی کشور بعد
از سی و دو دوره هیچ چارچوب و روال مشخصی ندارد؛ انتقاد کرده بودند.
اهالی موسیقی در بخشی از این نامه آورده
بودند: برای این جشنواره به عنوان مهمترین رویداد دولتی در حوزه موسیقی تا به امروز
و پس از سی و یک دوره برگزاری هنوز هیچ اساسنامه، چارچوب یا دستورالعمل مدونی ارائه
نشده است و طبعا گویا هدفی مشخص نیز برای آن متصور نیست که خود شاید گواهی دیگریست
از بیتوجهیها و بیمهریهای بالادستیها نسبت به این هنر ارجمند.
بعد از پیگیرهای منتقدان، معاون امور هنری
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (علی مرادخانی) دستور برگزاری جلسهای از سوی مدیرکل دفتر
موسیقی را با منتقدان صادر کرد.
در ادامه این روند، اوایل بهمن 1395 و درست
چند روز مانده به آغاز سی و دومین دوره جشنواره موسیقی فجر، جلسه مشترک فرزاد طالبی
(مدیرکل دفتر موسیقی) با جمعی از منتقدان جشنواره موسیقی فجر برگزار شد.
در این جلسه ضمن بحث درباره ایرادهای جشنواره
موسیقی فجر، قرار شد اساسنامه و شیوهنامهای برای جشنواره موسیقی فجر تهیه شود تا
مدیران جشنواره در دورههای مختلف به وحدت رویه برسند و از هرگونه تصمیمگیری سلیقهای
جلوگیری شود.
در آخرین روزهای اسفند سال 95 دفتر موسیقی
طبق قراری که با منتقدان گذاشته بود؛ پیشنویس اساسنامهای را برای گروه منتقدان ارسال
کرد. این پیشنویس در گروه متنقدان به بحث گذاشته شد. بعد از جمعبندی نظرات مختلف،
در نهایت هیئتی از میان گروه منتقدان شکل گرفت تا به تدوین نهایی اساسنامه جشنواره
موسیقی فجر بپردازد.
بالاخره پس از کش و قوسها و تبادل نظرهای
فراوان میان بسیاری از اهالی موسیقی، اساسنامه جشنواره موسیقی فجر تدوین و حاصل کار
گروه منتقدان اواسط اردیبهشت امسال به دفتر موسیقی ارسال شد.
طبق
صحبتهای انجام شده میان گروه منتقدان و مسئولان دفتر موسیقی، قرار شد اساسنامه جشنواره
موسیقی فجر در اولین فرصت مورد بررسی و ارزیابی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
قرار بگیرد و به محض مصوب شدن، به اجرا درآید.
تصویب این اساسنامه و اجرایی شدن آن، یکی
از معدود حرکتهای صنفی در تاریخ موسیقی ایران محسوب میشود که به نتیجه مشخصی دست
پیدا کرده است.
گروه منتقدان متن اساسنامه جشنواره موسیقی
فجر را که برای تصویب به دفتر موسیقی ارسال کردهاند برای انتشار در اختیار خبرنگار
ایلنا قرار دادهاند که در ادامه میآید:
به نام خدا
پیشنویس اساسنامه جشنواره موسیقی فجر
(ارائه شده توسط؛ گروه منتقدان جشنواره موسیقی فجر)
مقدمه:
با اینکه جشنواره موسیقی فجر، با بیش از
سه دهه فعالیت مستمر، قدیمیترین جشنواره ملی و بینالمللی موسیقی در ایران به شمار
میرود، تاکنون اساسنامه مدون و هدفمندی برای آن تدوین نشده لذا تدوین اساسنامه برای
این جشنواره دیرپا، ضروری به نظرمیرسید. این اساسنامه براساس اهداف تعریف شده، ارزشها
و اهداف و آییننامهای کلی را ارائه میدهد و ممکن است متناسب با شرایط اجتماعی، فرهنگی
و سیاستهای فرهنگی جمهوری اسلامی؛ تغییراتی در بعضی بخشهای آن ایجاد شود.
اساسنامه مذکور براساس اصول قانون اساسی،
اصول سیاستهای فرهنگی نظام و امور شرعی و ملی تدوین گردیده و با ابلاغ وزیر محترم
فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت قانون در آمده و لازم الاجرا خواهد بود.
ماده 1 - ارزشها و اهداف:
اساسنامه
جشنواره موسیقی فجر بر مبنای ارزشها و اهداف زیر تنظیم و تدوین شده است:
الف - ارزشها
ارزشهای تعیین شده در این اساسنامه برگرفته
از قانون «اصول سیاستهای فرهنگی کشور» مصوب 13/12/1370 شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
بدیهی است که سایر برنامهها و اصول کلی سیاستهای نظام جمهوری اسلامی از جمله قوانین
برنامههای توسعه، ایران 1404و اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی در سیاستگذاریهای
جشنواره لحاظ خواهد شد.
ضرورت شناخت نیروها و نیازهای نسل جوان
و حمایت از خلاقیتهای هنری
معرفی و حفظ موسیقی ملی ایران (سنتی و محلی)
به عنوان یکی ازجلوههای میراث معنوی ایران
توجه به فرهنگ، هنر و موسیقی محلی و سنتی
ایران
تلاش برای ساخت هویت ملی و تحکیم وحدت ملی
تحقق عدالت اجتماعی در آموزش و مصرف فرهنگی
تقویت فرهنگهای قومی به عنوان قسمتی از
فرهنگ ملی برای جلوگیری از نفوذ و تهاجم فرهنگ بیگانگان
تشویق و تاکید بر اهمیت آداب و رسوم ملی
در جهت تحکیم وحدت و انسجام ملی
گسترش زمینه مشارکت و مباشرت مردم در امور
فرهنگی، هنری و همچنین حمایت از فعالیتها و اقدامات غیردولتی به منظور همگانی شدن
فرهنگ و توسعه فرهنگی با نظارت دولت
معرفی و گسترش زبان فارسی با بهرهمندی
از تواناییهای هنر موسیقی
ب -
اهداف و سیاستهای کلی
ایجاد زمینه بروز ظرفیتها و توانمندیهای
موسیقی و موسیقیدانان ایران. جشنواره موسیقی فجر ویترین تمامنمای موسیقی ایران در
تمام جنبهها و گونههای موسیقی است.
صیانت، حفظ و معرفی موسیقی ملی ایران اعم
از موسیقی سنتی و محلی به عنوان میراث معنوی ملی و جهانی، در قالب اجرای موسیقی، پژوهش
و کشف نخبگان در این حوزه
معرفی استعدادهای موسیقی ایران در تمامی
گونههای موسیقی
تایید و تثبیت «زیست چندگفتمانی»؛ توجه
به تمام گونههای موسیقی رایج در موسیقی معاصر ایران
معرفی و اجرای گروههای فعال موسیقی در
ایران، ازجمله موسیقی محلی، موسیقی سنتی، موسیقی کلاسیک جهانی، موسیقی تلفیقی، موسیقی
پاپ، موسیقی کرال، موسیقی کودک و نوجوان، موسیقی جاز و راک، موسیقی بانوان، موسیقی
خیابانی و...
ایجاد شرایط مناسب برای حضور و معرفی همه
هنرمندان جوان موسیقی کشور، به ویژه موسیقیدانان شهرستانها
بررسی، معرفی و تجلیل از فعالان برگزیده
حوزه موسیقی در جنبههای مختلف ازجمله فعالان صنعت تولید و نشر، پژوهشگران، آهنگسازان،
خوانندگان، رهبران ارکستر و کر، نوازندگان، فعالان صنعت نشر مکتوب، دیجیتال و حوزه
مجازی، رسانهها و خبرنگاران حوزه موسیقی، سازندگان نماهنگهای موسیقی، سازندگان ساز
و مدرسان
ایجاد زمینههای دعوت از گروههای موسیقی،
نوازندگان، خوانندگان و پژوهشگران خارجی برجسته در بخش بینالملل با اولویت کشورهایی
که مشترکات فرهنگی بیشتری با ایران دارند. اولویت دعوت و حضور با موسیقی و موسیقیدانان
کلاسیک جهانی و ملی اقوام جهان است که بار علمی، هنری و قومی دارند.
ایجاد زمینه برای حضور برگزیدگان سایر جشنوارههای
ملی موسیقی در جشنواره موسیقی فجر با عنوان بخش جشنواره جشنوارهها ازجمله جشنوارههای
موسیقی نواحی، استانی، جوان و غیره
تلاش برای گسترش اجراهای جشنواره در کل
کشور و تمرکززدایی از اجراهای انحصاری در تهران
ایجاد عدالت و سهم مشترک همه هنرمندان موسیقی
ایران از ظرفیتهای جشنواره موسیقی با اعلام فراخوان عمومی و نحوه دسترسی سریع و آسان
همه هنرمندان برای اعلام توانمندیها
گریز از تک محوری بودن و تلاش برای حضور
پررنگتر و نقش همه دستگاهها و نهادهای خصوصی و دولتی فعال و موثر موسیقی در برگزاری
رویداد ملی - بینالمللی جشنواره موسیقی فجر
شناسایی نخبگان و برترینهای موسیقی ایران
و در نتیجه حمایت لازم برای حضور در عرصههای انتشار آثار، برگزاری کنسرت و حضور در
جشنوارههای معتبر جهانی موسیقی
ایجاد شرایط برای بهرهمندی همه اقشار جامعه
از جشنواره موسیقی فجر
ماده 2 - تعریف جشنواره:
جشنواره موسیقی فجر، در سالگرد پیروزی انقلاب
اسلامی و با رویکردِ معرفی ظرفیتهای موسیقی ایران در بخشهای مختلف، شناسایی استعدادهای
موسیقی و مروری بر تولیدات موسیقی کشور، در دو بخش ملی و بینالمللی برگزار میشود
و برای اعتلای موسیقی ایران جشنواره در سه بخش اصلی شامل اجراهای رقابتی، اجراهای جنبی
و جایزه باربد شکل میگیرد.
ماده 3 - دبیرخانه جشنواره
دبیرخانه دائمی جشنواره زیر نظر دفتر موسیقی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت میکند.
ماده 4 - محل برگزاری:
این جشنواره با محوریت تهران، به عنوان
مقر اصلی دبیرخانه و پایتخت رسمی کشور، به صورت همزمان در شهرهای دیگر ایران نیز اجرا
میشود.
ماده 5 - مدت برگزاری:
جشنواره به مدت ده روز و در ایام دهه فجر
از 12 تا 22 بهمن هر سال برگزار میشود.
در صورت تشخیص دبیرخانه و متناسب با تقویم
رسمی و محدودیتها و معذوریتها و همچنین سیاستهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به
عنوان متولی برگزاری جشنوارههای هنری وادبی فجر، زمان برگزاری میتواند تغییر کند.
ماده 6 - ارکان و وظایف
ارکان جشنواره به عنوان ساختار اصلی جشنواره
موسیقی فجر در بخشهای اجرایی و سیاستگذاری و وظایف آنها به شرح زیر است:
الف -رییس جشنواره
مدیرکل دفتر موسیقی ریاست جشنواره را برعهده
خواهد داشت.
وظایف:
انتصاب دبیرجشنواره (براساس پیشنهاد شورای
سیاستگذاری و در چارچوب شاخصهای مندرج در شیوهنامه اجرایی جشنواره)، دبیر اجرایی،
اعضای دبیرخانه جشنواره و کلیه بخشهای جشنواره در کلیه مراحل و صدور احکام لازم در
این زمینه پس از تایید شورای سیاستگذاری.
تدوین دستورالعمل اجرایی جشنواره پس از
تصویب و ابلاغ سیاستهای جشنواره توسط شورای سیاستگذاری
نظارت بر حسن انجام وظایف دبیرخانه
هدفگذاری براساس اسناد بالادستی و سیاستهای
کلان فرهنگی کشور و اهداف تصریح شده در اساسنامه جشنواره
برگزاری جلسات مستمر شورای سیاستگذاری
در طول سال
ابلاغ بودجه مصوب جشنواره به شورای سیاستگذاری
به منظور اتخاذ سیاستهای موردنظر شورا براساس بودجه تعیین شده
تامین منابع مالی برای دبیرخانه براساس
بودجه مصوب و تعیین شده در شورای سیاستگذاری
در صورت لزوم، تشکیل شورای بازنگری اساسنامه
و در صورت پیشنهاد برای تغییر، انجام کلیه مراحل قانونی تغییرات تا تصویب و ابلاغ نهایی
(از طرح در شورای سیاستگذاری تا ابلاغ وزیر ارشاد)
معرفی اعضای حقوقی و حقیقی شورای سیاستگذاری
به معاونت هنری وزیر برای صدور احکام
انجام مکاتبات لازم برای سازمانها و ادارات
مرتبط با ساختار شورای سیاستگذاری برای معرفی رسمی نماینده و حضور در جلسات شورا
تلاش برای معرفی جشنواره در مجامع مختلف
و رویدادهای مرتبط با صنعت-هنر موسیقی
برگزاری دورهای نشست خبری فصلی و در ماه
پایانی منتهی به جشنواره به صورت هفتگی برای ارائه گزارش روند جشنواره به اتفاق سخنگوی
شورا و دبیر جشنواره همچنین بلافاصله پس از اتمام جشنواره جهت ارائه گزارش نهایی مالی
و اجرایی جشنواره
رییس جشنواره، به عنوان دبیر شورای سیاست
گذاری، صورتجلسات شورا را تهیه میکند
ب - دبیر جشنواره
با معرفی شورای سیاستگذاری و تایید و حکم
مدیرکل دفتر موسیقی انتخاب و منصوب میشود.
وظایف:
حضور در جلسات شورای سیاستگذاری و ارائه
گزارش و نظر
اجرای سیاستها و برنامههای مصوب و ابلاغ
شده توسط شورای سیاستگذاری
بررسی، مذاکره، توافق اولیه و معرفی برنامههای
جشنواره اعم از گروها و هنرمندان شرکتکننده، بخشهای مختلف جشنواره در بخش داخلی و
بینالملل، شهرهایی که جشنواره برگزار خواهد شد به شورای سیاستگذاری
معرفی هیات داوران بخشهای مختلف جشنواره
به شورای سیاستگذاری برای بررسی و تایید
حضور فعال در ایام برگزاری جشنواره برای
نظارت بر حسن انجام بخشهای مختلف جشنواره
ارایه گزارش جشنواره در آیین اختتامیه جشنواره
معرفی مدیران بخشهای مختلف جشنواره به
رییس جشنواره ازجمله، بخش بینالملل، بخش استعدادهای جوان و غیره
ج - مدیر اجرایی
فرد ذیصلاح و با تجربه کافی، از میان شخصیتهای
حقوقی یا حقیقی توسط رییس جشنواره منصوب میشود.
وظایف:
مدیریت و انجام کلیه امور محوله اجرایی
به دبیرخانه در بخشهای مختلف
معرفی مدیران بخشهای مختلف دبیرخانه ازجمله؛
روابط عمومی و رسانه، مالی، تشریفات و غیره به رییس جشنواره برای تأیید و ابلاغ احکام
گزارش مستمر شفاهی و مکتوب فعالیتهای دبیرخانه
به رییس جشنواره
حضور در جلسات شورای سیاستگذاری
د - دبیرخانه و ستاد اجرایی
کلیه اعضای ستاد اجرایی اعم از مسئولین
رسانهای و روابط عمومی، مالی، تشریفات و سایر کارمندان دبیرخانه توسط مدیر اجرایی
به رییس جشنواره معرفی و توسط ایشان تایید و احکام مربوطه صادر خواهد شد.
ه - شورای سیاستگذاری
این شورا وظیفه سیاستگذاری، راهبری و نظارت
بر جشنواره را به عهده دارد. اعضای آن شامل افرادی حقیقی و حقوقی به شرح زیر خواهد
بود:
معاونت هنری وزیر به عنوان رییس شورا
مدیرکل دفتر موسیقی به عنوان دبیر شورا
و رییس جشنواره
سه نماینده از سه دانشکده معتبر موسیقی
شامل؛ گروه موسیقی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دانشکده موسیقی دانشگاه هنر و
گروه موسیقی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی
مدیرعامل یا نماینده خانه موسیقی
مدیرعامل یا نماینده انجمن موسیقی ایران
مدیرعامل یا نماینده انجمن صنفی هنرمندان
موسیقی ایران
دو نفر از استادان شناخته شده موسیقی و
معتبر در مجامع هنری و علمی موسیقی در دو حوزه موسیقی ایران و موسیقی کلاسیک جهانی
که توسط سه نماینده دانشکدههای موسیقی معرفی میشوند
نماینده صنف تولیدکنندگان آثار شنیداری
مدیرکل مرکز موسیقی حوزه هنری
مدیرکل دفتر موسیقی صدا و سیما
وظایف:
تعیین
سیاستهای کلی جشنواره برای ابلاغ به دبیر جشنواره ازجمله؛ بخشهای مختلف جشنواره،
سیاستهای برگزاری جشنواره در استانهای مختلف، نحوه و نوع مشارکت بخشهای مختلف فعال
و تاثیرگذار در موسیقی ایران ازجمله صداوسیما، حوزه هنری، شهرداریها، تشکلهای صنفی
و انجمنهای تخصصی حرفهای موسیقی، در این رویداد ملی موسیقی
بررسی گزینههای دبیری جشنواره براساس شاخصهای
مندرج در شیوهنامه اجرایی جشنواره و پیشنهاد فرد یا افراد منتخب به رییس جشنواره
بررسی و تصویب آییننامه و دستورالعمل اجرایی
هر بخش که توسط رییس جشنواره طراحی و تدوین شده
در صورت نیاز به واسپاری بخش اجرایی جشنواره
به بخش خصوصی، بررسی و تایید موسسه، بنیاد، شرکت یا نهادی که دارای شخصیت حقوقی و دارای
مجوزهای قانونی لازم برای برگزاری جشنواره است
بررسی و تصویب کلیه برنامههای و اجراهای موسیقی، کارگاهها، سالنها
و اماکن برگزاری که توسط دبیر به شورا معرفی میشوند
نظارت بر حسن انجام فعالیتهای دبیر جشنواره
در کلیه موارد و وظایف
بررسی و اعلام نظر درمورد کلیه اعتراضها
و انتقادات احتمالی در سیاستگذاری و برگزاری جشنواره
تعیین و معرفی سخنگوی شورای سیاستگذاری
برای حضور در نشستهای خبری و اعلام مواضع و تصمیمات اتخاذ شده توسط شورا
تبصره 1
مدیر اجرایی جشنواره، بدون داشتن حق رای
و صرفا جهت اظهارنظر و اجرایی نمودن مصوبات در جلسات شورا حضور دارد.
تبصره
2
در صورت تشخیص و تایید شورا، فرد یا افرادی
به عنوان صاحبنظر، کارشناس بدون حق رأی و صرفا جهت اظهار نظر در جلسات شورا میتوانند
حضور داشته باشند
بررسی، تصویب و ابلاغ جدول هزینه کرد مالی
پیشنهاد شده توسط رییس جشنواره
تبصره
3
کلیه هزینههای انجام شده اعم از دبیرخانه
تا جوایز با امضا و تایید معاون وزیر و مدیرکل دفتر موسیقی و با نظارت و تایید کامل
شورای سیاستگذاری قانونی خواهد بود
نظارت بر کلیه موارد مالی جشنواره
تعیین دستمزد گروهها و شرکتکنندگان و
سایر ارکان و اعضای برگزاری جشنواره
بررسی و تایید داوران جشنواره که توسط دبیر
جشنواره معرفی شدهاند
بررسی صلاحیت و نحوه انتخاب و همکاری با
حامیان مالی جشنواره سامانههای فروش بلیت و نظارت بر حسن اجرای همکاری
تدوین آییننامه بخش رقابتی و تعیین نوع
حمایت از برگزیدگان این بخش. اولویت بستههای حمایتی در جهت تسهیل و حمایت ویژه در
تولید آلبوم و آثار برگزیده، اجرای کنسرت در داخل و خارج از کشور، اعطای بورسیه تحصیلی
به برگزیدگان مستعد و جوان، حمایت از انتشار آثار برگزیده در بخش پژوهش و مکتوب، زمینه
حضور هنرمندان برگزیده خصوصا در بخش موسیقی ملی( محلی و سنتی)، گروههای بانوان، گروههای
کر و گروههای کودک و نوجوان در عرصههای بینالمللی
تدوین محورهای جشنواره و اعلام فراخوان
با رویکرد عدالت محوری و امکان حضور همه هنرمندان از سراسر کشور در این رویداد ملی
و بینالمللی موسیقی براساس آییننامههای مصوب
نظارت بر اجرای تعهدات ایجاد شده توسط جشنواره
ازجمله؛ اجرایی شدن انتشار آثار برگزیدگان، حمایت از حضور برگزیدگان در جشنوارهها
و سمینارهای بینالمللی، اجرای کنسرتهای داخلی و خارجی برگزیدگان جشنواره و غیره
نظارت بر کلیه فعالیتهای جشنواره بر مبنای
حمایت از موسیقی ملی و علمی ودوری از نگاه صرفا اقتصادی به این رویداد مهم موسیقی ازجمله
دوری از تمرکز و توجه زیاد به اجراهای مردمپسند در سالنهای بزرگ اجرای موسیقی
بررسی و تدوین ضوابط اجرایی که زمینه حضور
و بهرهمندی همه مردم از اقشار مختلف در جشنواره را فراهم میکند.
تشکیل جلسات شورا به صورت ماهیانه تا یک
ماه پیش از برگزاری رسمی جشنواره و در ماه پایانی منتهی به جشنواره حداقل هفتهای یک
جلسه برگزارخواهد شد. در صورت هرگونه تغییر در این زمانبندی جلسات، شورا موظف است
برنامه زمانی جدید را بررسی و تایید کند.
تبصره
4
جلسات شورا با حضور اکثریت اعضا رسمیت مییابد
و مصوبات آن با اکثریت آرای اعضای حاضر معتبر و لازمالاجرا خواهد بود
تبصره
5
در صورت غیبت بیش از سه جلسه یکی از اعضا
حقوقی یا حقیقی شورا، مراتب جهت تصمیمگیری و اعلام به فرد یا مدیران ارشد آن سازمان
برای تذکر و تعیین تکلیف نهایی انجام خواهد شد.
این اساسنامه در 6 ماده و 6 تبصره تدوین
شده و از زمان ابلاغ لازمالاجراست. معاونت هنری وزیر فرهنگ و هنر ارشاد اسلامی به
عنوان رییس شورا و مدیرکل دفتر موسیقی به عنوان رییس جشنواره از همان تاریخ موظف به
اجرایی کردن اساسنامه و تطبیق موارد انجام شده تا آن تاریخ با اساسنامه مصوب هستند.