تعدادی از هنرمندان و مدیران عرصه های مختلف فرهنگ و هنر در سالروز تولد زنده یاد استاد محمدرضا لطفی نوازنده و آهنگساز فقید موسیقی ایرانی در فرهنگسرای نیاوران تهران گردهم آمدند.
دیباچه:
مهر نوشت: سید عباس سجادی مدیرعامل بنیاد آفرینش های هنری نیاوران در ابتدای این مراسم که پنجشنبه ۱۷ دی ماه در تالار خلیج فارس فرهنگسرای نیاوران برگزار شد، گفت: قبل از هر چیز لازم است ابراز تاسف خود را از اتفاقات اخیر باغ‌مزار زنده یاد محمدرضا لطفی اعلام کنم و بگویم که استاد لطفی برای سرزمین ما کمتر از قله دماوند نیست. ای کاش چشمان خود را بشوییم و جور دیگری به این فضا نگاه کنیم. به هر ترتیب استاد محمدرضا لطفی شخصیتی والا و تاثیرگذاری است که وقتی بسیاری از هنرمندان از ایران خارج شدند، او به ایران بازگشت تا رسالت خود را انجام دهد.
لطفی با دروغ ساز نمی زد
مجید کیانی نوازنده پیشکسوت سنتور هم در این مراسم بیان کرد: وقتی ساز می زنیم، آوازی می خوانیم و یا آهنگ می‌سازیم یعنی می خواهیم احساسات خود را به مخاطب نشان دهیم و اگر بخواهیم ساز زدن و خواندنمان را به مخاطب تحمیل کنیم روش خوبی را انتخاب نکرده ایم. این موضوع نکته بسیار حائز اهمیتی است که باید بیشتر از اینها به آن توجه کنیم. البته برخی از مواقع فقط ما کار خودمان را می‌پذیریم و دیگران را نفی می‌کنیم و این مانع پیشرفت هنر است.
وی تاکید کرد: محمدرضا لطفی هیچ وقت تلاش نکرد ساز یا آهنگش را تحمیل کند. او با صداقت تمام ساز می‌زد و آهنگ می‌ساخت. لطفی هنرمندی بود که هم موسیقی زمان خود را می‌شناخت و هم از پیشینه آن اگاه بود، ضمن اینکه اطلاعات کاملی از انواع موسیقی‌ها از جمله نواحی و کلاسیک داشت. همچنین او شم قوی در موسیقی‌شناسی، مردم شناسی و همین‌طور جامعه شناسی موسیقی داشت. همین مساله باعث می‌شود تا مقالات بی‌شمار او در حوزه موسیقی و مباحث جامعه شناسی پیرامون آن، قابل اعتنا و استناد باشد.
نسل جدید لطفی را بهتر شناخت
معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این برنامه با تقدیر از مقام هنری استاد محمدرضا لطفی توضیح داد: ما هر میزانی از محمدرضا لطفی سخن بگوییم بازهم کم گفته ایم. من خاطرات زیادی از استاد لطفی دارم و در زمانی که به عنوان مدیر مرکز موسیقی وزرات ارشاد فعالیت می کردم با او ارتباط زیادی داشتم. ضمن این که در ماه های آخر حیات این هنرمند یعنی زمانی که در بیمارستان بستری بود به اتاق وزیر ارشاد برای ملاقات به آنجا رفتیم که در این اثنا ۴۵ دقیقه ای هم با هم صحبت کردیم.
مرادخانی گفت: زنده یاد لطفی در آن گفتگو به نکات زیبایی اشاره کرد و گفت «من برای خودم تفکری داشتم و به اصل بسیاری از مسائل تردید داشتم اما آنجا بود که خودم را پیدا کردم و خودم را در وجود او دیدم و هیچ شدم و از هیچ به همه چیز رسیدم». به هر ترتیب من معتقدم نسل جدید ما لطفی را بهتر شناخت و هر چه می‌گذرد ما بیشتر کمبود او را حس می‌کنیم. به امید روزی که افرادی مثل لطفی را در سپهر موسیقی کشورمان داشته باشیم.
هرجا می رفت گویی کنسرت آخرش بود
ارشد طهماسبی نوازنده پیشکسوت تار هم با اشاره به حضور قابل توجه مردم در سالگرد تولد ۶۹ سالگی استاد محمدرضا لطفی گفت: وقتی جمعیت پرشمار امشب را دیدم، یاد یک کنسرت با محمدرضا لطفی افتادم. در دورانی که اجازه کنسرت دادن نداشتیم و فقط مجامع خصوصی و نیمه خصوصی اجرا داشتیم، شبی هم در انجمن زرتشتیان کنسرت داشتیم. من برای این اجرا هیجان بسیاری داشتم به همین خاطر پیش او رفتم و گفتم که من خیلی هیجان دارم. او گفت «به صدای قلب من گوش بده» من سرم را روی قلبش گذاشتم و هنوز هم صدای آن که تند و به شدت می‌تپید، در ذهنم هست. این موضوع را گفتم زیرا معتقدم ما باید یاد بگیریم که برای مخاطبمان ارزش قائل باشیم. لطفی با تمام بزرگی‌اش برای مخاطب ارزش قائل بود برای هر اجرا هیجان داشت و در هر اجرا جوری روی صحنه می‌رفت که انگار کنسرت آخرش بود.
وی با اشاره به مباحث پیرامون باغ‌مزار استاد لطفی در شهر گرگان، گفت: نمی‌دانم متولی مزار لطفی کیست تا چراغی بر مزار او برافروزد. با دلی آکنده از درد باید بگویم که هنوز خیلی چیزها را باید از غربی‌ها یاد بگیریم. باید از آنها یاد بگیریم که چطور از میراثشان دفاع می‌کنند.
خاطره کارگردان تئاتر از محمدرضا لطفی و حسین علیزاده
قطب الدین صادقی نویسنده، مدرس و کارگردان تئاتر نیز در این مراسم با اشاره به این نکته که تفاوت‌های او با محمدرضا لطفی زیاد است، تصریح کرد: متاسفانه روزگار غدار ما را از هم جدا کرد. من هم امروز نیامدم تا این از تفاوت ها و شباهت هایم با محمدرضا لطفی حرف بزنم اما می خواهم به این نکته اشاره کنم که ما نسلی آرمان خواه بودیم که همواره دنبال مبانی نظری بود و محمدرضا لطفی از آن دسته هنرمندانی است که فقط یک نوازنده و آهنگساز عادی نبود. او اهل کتاب و شعر بود که من خوب یادم هست وقتی در خانه اش جلسات جامعه شناسی و فلسفه برگزار می شود من بسیاری از بزرگان را در آن جا می دیدم. لطفی یک نوازنده ساده نبود و همواره به دنبال فرهنگی می گشت که در عموم جامعه گسترش پیدا کند، او از نسل آرمان خواهی بود که هیچ گاه از فضای اجتماعی دور نبود و همواره روح اجتماعی بودن را همراه با روح طغیان گر شاعرانه اش به موسیقی اضافه می کرد. در او سرکشی عجیبی وجود داشت که در موسیقی و نوع ساز زدنش تبلور پیدا می کرد. او هنرمندی بود که موسیقی تخدیری را تکان داد و به آن شوری تازه بخشید.
وی با اشاره به روحیه معلم محور زنده یاد لطفی به ذکر خاطره ای از وی پرداخت و گفت: یادم هست که در یکی از باغ‌های اطراف سنندج نشسته بودیم و صحبت می‌کردیم و تصمیم گرفتیم که به تهران سفر کنیم و هنر بخوانیم. لطفی در آن زمان سپاه دانش بود و هنوز ناشناخته بود. ساعت ۷ صبح به تهران رسیدم و به منزل لطفی رسیدیم. دیدم که او به همراه یک جوان مشغول ساز زدن است. ما خسته بودیم و کمی استراحت کردیم. ساعت ۱۰ بلند شدم و دیدم که این دو هنوز در حال ساز زدن هستند. به آنها گفتم صبحانه می‌خورید؟ گفتند بله. صبحانه را مهیا کردم و خانه را ترک کردم. ساعت ۴ دوباره بازگشتم و دیدم که این دو همچنان مشغول ساز زدن هستند. از آنها پرسیدم ناهار می‌خورید؟ گفتند بله! با هم ناهار خوردیم. دوباره از منزل خارج شدم و غروب برگشتم. دیدم که هنوز اینها در حال ساز زدن هستند و تا ۱۱ شب هم ادامه دادند. از او پرسیدم: محمدرضا خسته نمی‌شوی؟ گفت: نظام آموزشی ما خیانت کرده است و ما عقب افتاده‌ایم. باید این عقب‌ماندگی را جبران کنیم. در ادامه از او پرسیدم جوانی که با تو ساز می زد، که بود؟ او هم گفت حسین علیزاده یکی از بچه‌های کلاس ماست. افتخار دوستی با حسین علیزاده را از همان زمان دارم.
لطفی نابغه ای برای همه دوران
علی اکبر شکارچی نوازنده پیشکسوت کمانچه هم در بخش پایانی این مراسم گفت: کمتر از هفتاد سال پیش هیچ گاه کسی فکر نمی کرد که محمدرضا لطفی به چنین نابغه ای تبدیل شود او هنرمندی بود که تمام زندگی خود را برای موسیقی و آموزش گذاشت. به اعتقاد من هیچ نوازنده ای نیست که از سبک زنده یاد لطفی تقلید نکرده باشد و امشب من بسیار خوشحالم که در سالروز میلاد او میان شما هستم.
کمانچه نوازی علی اکبر شکارچی در درآمد ماهور، پیش‌درآمد هرمزی و مویه لری، تقدیر برنامه مکتب‌خانه میرزا عبدالله از مجید کیانی، استاد افشارنیا، محسن حجاریان و شادروان ایران‌دخت لطفی از جمله بخش های سالروز تولد استاد محمدرضا لطفی در فرهنگسرای نیاوران تهران بود.
بیژن کامکار، نجمه تجدد، صدیق تعریف، محمدسریر، مسعود شعاری، علی مرادخانی و تعداد دیگری از هنرمندان، مهمانان ویژه این مراسم بودند.
