دیباچه: آنچه مسلم است حاصل مسابقه مستندهای سه‌دقیقه‌ای نوروز می‌تواند اسناد بصری ماندگاری از تمدن فرهنگ و آداب‌ورسوم این سرزمین باشد.
به گزارش
دیباچه، سادگی، صمیمیت، نگاه بی حب و بغض و غیر متکلف، خلاقیت، نشاط، نزدیکی به وقایع و رسوم و نگاهی توأم با شناخت به آن‌ها، تعصب، بروز فردییت ازجمله مواردی است که در مجموعه ده فیلم برتر این جشنواره مشهود است که گاه به ساده‌ترین شکل ممکن و گاه به شکلی حرفه‌ای و فراتر از تصور که با تصاویر فیلم‌های مطرح برابری می‌کند، بروز یافته است.
به‌صورت جزئی به برخی از ویژگی‌های این فیلم‌ها اشاره می‌کنیم:
«سبز است اگر» به کارگردانی علی خوشدلی از کاشان
یک مستند با لانگ شات‌های زیبا و پراحساس. فیلم‌ساز جزئی از صحنه است آب‌بازی کودکان و بزرگ‌سالان، ارتباط انسان با طبیعت و نشاط زندگی را ما از دریچه نگاه وی می‌بینیم. فیلم‌ساز تلاش می‌کند تا طبیعتی که او را جادو کرده به ما نشان دهد و در این مسیر تا حدود زیادی موفق است. وی از تمهید تقابل پلان‌های سیاه‌وسفید و رنگی استفاده کرده و وقتی به ثبات می‌رسیم و می‌خواهیم نوروز را ببینیم با رنگ لعاب و نور هیجان و حرکت حال و هوای نوروزی یک خانواده را نشانمان می‌دهد که تأثیرگذار است، اما تصاویر به اینجا ختم نمی‌شود. فیلم‌ساز تأثیرات منفی انسان بر طبیعت را در ادامه نشانمان می‌دهد و چاره کار.. طبیعت را پاس بداریم سبز است اگر سبزی آن را دانیم!
«سلفی ایرانی» به کارگردانی صادق اکبری از تبریز
یک عکس تمام‌نما، باشکوه و بسیار ارزشمند از فرهنگ، تمدن، تاریخ و هویت ایرانی و آنچه به آن افتخار کنیم. فیلم‌ساز با یک سلفی طولانی از اغلب نمادهای تمدنی و فرهنگی کشور در تمامی استان‌ها و شهرها تصویر می‌گیرد و گویا مسیر مدور ایران‌زمین را با نگاهی به دوربین می‌کاود و نمایش می‌دهد. او ما را به دیدن آنچه او با دوربین می‌نگارد، دعوت می‌کند. یک عکس تمام‌قد از ایران‌زمین در یک گردونه چرخان .... شاید شهرفرنگی مدرن و امروزی به نام سلفی... سلفی ایرانی ارزشمندترین فیلم این مجموعه است و سندی تصویری از تاریخ و تمدن ما.
«قورشاق» به کارگردانی مرتضی نژادی از اردبیل و «سلم آغاجی» به کارگردانی مریم سوری از اردبیل
هر دو از استان اردبیل تلاش می‌کنند تا تصویری در حد بضاعتشان از برخی آداب، رسوم و سنت‌های ایرانی ازجمله چهارشنبه‌سوری در تورشاق و درختی که آرزوها را محقق می‌کند در سلیم ارائه دهند و در این راه اگرچه الکن و ناقص‌اند، اما از برخی زیبایی‌های قوم‌نگارانه و بومی آن‌ها نمی‌توان غافل بود. به نظر می‌رسد که این دو اثر توسط هنرجویان فیلم‌سازی ساخته شده و هنوز در مرحله یادگیری قواعد اولیه‌اند و تلاش برای حرفه‌ای بودن، باعث کمتر شدن سادگی و صمیمیت آثار شده است. به‌این‌ترتیب تورشاق با دستمایه قرار دادن یک رسم بومی، یعنی گره آرزوها و گرفتن دستمال برای تحقق آرزوها و نمایش دو شخصیت درگیر در کنار چهارشنبه‌سوری، کمی تعدد موضوع و زیاده‌گویی دارد و سلیم آغاجی با لکنت روایی مواجه است. اما از دیگر ارزش‌های این دو اثر نمی‌توان گذشت و هر دو سندی تصویری هستند از رسوم مردم منطقه خود
«تخ تخ» به کارگردانی مجید نجاتی از قم و «نوروز است» به کارگردانی محمد حامد اسدی و علی سعیدی از مشهد
تخ تخ بیشتر از دیگر آثار رویه مستند دارد و با نوروز است تقریباً یک‌جهت گیری ساختاری دارند. این دو اثر بیشتر مستندهایی گزارشی هستند که می‌خواهند حال و هوای مردم منطقه خود را در نوروز نمایش دهند. البته تخ تخ کمی هم تلاش می‌کند رویکرد قوم‌نگارانه بیشتری داشته باشد و کمی هم به طبیعت و جغرافیا هم بپردازد که در این راه موفق نیست.
«نوروز» به کارگردانی نوشین نامداری از کردستان
این فیلم ساخته نوشین نامداری، کمی بیشتر دیگر آثار مستند ریسک می‌کند و وارد طبیعت و آیین‌های بومی و محلی می‌شود و یکی از بازی‌های محلی را به شیوه‌ای قابل‌قبول ترسیم می‌کند
«تنها شین هفت‌سین» به کارگردانی ابوالفضل عزیزی از رباط‌کریم
که حتی عنوان آن نیز خلاقانه است و زندگی زنی را نشان می‌دهد که بر یکی از مهم‌ترین رسوم ما ایرانی‌ها و نماد شاخص فرهنگ ایرانی و اسلامی یعنی زیارت قبور شهدا در نوروز اشاره می‌کند که اگرچه در ساختار کمی نامطمئن و غیرحرفه‌ای است اما محتوای ارزشمندی را به مخاطبان ارائه می‌دهد.
«قرمز» به کارگردانی علی حاج هاشمی از خمینی شهر
و اما قرمز، این فیلم را از دست ندهید. دریچه‌ای از خلاقیت و نبوغ. تصاویر اول فیلم که به خرید ماهی مربوط می‌شود فراتر از سطح انتظار هستند. سفر یک ماهی قرمز کوچولو به همراه تکه‌ای از دریا از فروشنده تا رسیدن به خانه و همه از دریچه دید ماهی و در پس‌زمینه انسان‌ها رفتارها و جغرافیا. اگرچه وجه بومی و قوم‌گرایانه و جغرافی محور فیلم کم و الکن است، اما فیلم می‌تواند نشاط و انرژی زیادی ایجاد کند. این فیلم‌ساز استعداد و خلاقیت قابل‌تحسینی دارد و باید از او حمایت کرد.
این چکیده‌ای بود از حاصل جشنواره فیلم‌های مستند سه‌دقیقه‌ای نوروز که به نظر می‌رسد در حد خود به اهداف ترویج سنت‌ها و سبک زندگی اسلامی و ایرانی و افزایش نشاط و امید در جامعه رسیده و یک کتاب مصور رنگی از تمدن ما ثبت کرده است و می‌تواند سند و منبع ماندگار فرهنگی ما باشد. بدیهی است که اگر زودتر چنین ایده‌هایی را عملیاتی می‌کردیم و جشنواره‌هایی مانند نوروز را اجرایی، امروز دچار فقر شدید منابع بصری از مظاهر فرهنگی و تمدنی نبودیم. حاصل جشنواره نوروز منبعی ماندگار و کاربردی است و شاید بتواند دستمایه‌ای برای مورخان، محققان و ایران شناسان باشد. امید که بیشتر به فکر هویت خود باشیم و آن را برای آیندگان ثبت کنیم.
مسابقه فیلم‌های سه دقیقه‌ای نوروز توسط انجمن سینمای جوانان ایران با مشارکت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت آموزش‌وپرورش و شبکه مستند سیما با اهداف ترویج و توجه به آیین‌ها و سنن ملی مذهبی و تأثیر آن در زندگی اجتماعی، ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی و افزودن روح نشاط و امیدآفرینی در بین اقشار جوان برگزار گردید.
