معصومه شمسینی غیاثوند : نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به عنوان بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور با گسترش ویروس کرونا دستخوش تغییر و تحول فراوان شد، سال گذشته به جای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اولین نمایشگاه مجازی کتاب با مشارکت هزار و 732 ناشر داخلی و 180 ناشر خارجی با بیش از 120 هزار عنوان کتاب بهمن‌ماه برگزار شد. موج انتقادات از روند برگزاری اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اختلال در سایت نمایشگاه کتاب تا کتاب‌های که به دست مشتریان نرسید حاکی از این بود که این رویداد نتوانست رضایت ناشران و مخاطبان کتاب را جلب کند.
با این وجود مسئولان خبر از برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران در بهمن‌ماه می‌دهند و علی رمضانی، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان رئیس دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران منصوب شده است. رمضانی در خصوص نمایشگاه مجازی کتاب می‌گوید: « از مهمترین ویژگی نمایشگاه‌های مجازی کتاب، حرکت به سمت عدالت فرهنگی است و می‌توان امیدوار بود با تکمیل این طرح‌ها و توسعه آن به همه عناصر دخیل در این صنعت مانند کتابفروشان و... به سمت عدالت فرهنگی حرکت خواهد کرد.»
رضا حاجی آبادی، مدیر مسئول انتشارات هزاره ققنوس که از منتقدان روند برگزاری اولین نمایشگاه مجازی کتاب تهران است و ایده برگزاری این نمایشگاه را ژست فرهنگی مسئولان می‌داند، به دیباچه می‌گوید: اولین دوره نمایشگاه مجازی کتاب که سال گذشته برگزار شد رضایت بخش نبود و مشکلات فراوانی را برای ناشران و مخاطبان کتاب ایجاد کرد.
مدیر مسئول انتشارات هزاره ققنوس می‌افزاید: یکی از مهمترین مشکلات نمایشگاه مجازی کتاب نحوه پست و ارسال کتاب‌ها بود زیرا هزینه پست و ارسال کتاب‌ها را به گردن ناشران و خریدارها انداختند و مسئولان هیچ کاری را برای کمک به ناشران و خریداران کتاب انجام ندادند.
حاجی‌آبادی با انتقاد از عدم در نظر گرفتن بودجه مناسب برای نمایشگاه مجازی کتاب، گفت: برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران وزارت فرهنگ و ارشاد بودجه‌ای را در نظر می‌گیرد اما یک ریال از این بودجه خرج نمایشگاه مجازی کتاب نشد در حالی که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بُن‌هایی به خریداران کتاب اهدا می‌شد و ناشران هم برای غرفه مورد حمایت قرار می‌گرفتند.
مدیر مسئول انتشارات هزاره ققنوس با تاکید بر اینکه باید از ناشران و خریداران کتاب در نمایشگاه مجازی کتاب حمایت شود، عنوان کرد: حمایت از ناشران و خریداران کتاب باید برای دومین دوره نمایشگاه مجازی مورد تدبیر مسئولان قرا بگیرد همان طور که در نمایشگاه کتاب یارانه‌های در اختیار ناشران برای غرفه‌های کتاب در نظر گرفته می‌شد و کوپن‌های برای خرید کتاب به مخاطبان داد.
اما از دیگر مشکلات نمایشگاه مجازی کتاب تهران اختلال در سایت نمایشگاه کتاب بود که مانع از ورد کاربران به سایت و خرید کتاب می‌شد، حاجی آبادی در رابطه با این مشکل نمایشگاه مجازی کتاب خاطرنشان کرد: زیرساخت‌های اصلی نمایشگاه کتاب و پلتفرم نمایشگاه خوب طراحی نشده بود و مشکل نرم‌افزار وجود داشت. راهنمایی برای جستجوی کتاب وجود نداشت تا مخاطبان کتاب بتوانند به راحتی کتاب مورد نظر را انتخاب کنند همچنین سایت نمایشگاه مجازی کتاب چند بار قطع و بعید می‌دانم که در دومین دوره نمایشگاه هم این مشکلات برطرف شود.
برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی فرصتی بود که ناشران و نویسندگان با مخاطبان کتاب به صورت چهره به چهره با یکدیگر دیدار کنند و به هر حال امکاناتی که در برگزاری نمایشگاه کتاب به صورت فیزیکی بود در نمایشگاه کتاب به صورت مجازی وجود نداشت، مدیر مسئول انتشارات هزاره ققنوس در این رابطه می‌گوید: نمایشگاه کتاب یک کارناوال فرهنگی بود و در حاشیه برگزاری این نمایشگاه دیدارها تازه می‌شد. سفارش و قرارداد چاپ کتاب و ارتباطات بین‌المللی از دیگر اتفاقات نمایشگاه کتاب بود و بسیاری از برنامه‌ها و فعالیت‌ها را که می‌شد در نمایشگاه کتاب برگزار شد این قابلیت در نمایشگاه مجازی کتاب وجود ندارد.
