به گزارش خبرنگار تئاتر دیباچه، بی شک بهرام بیضایی یکی از مفاخر عصر ماست؛ هنرمندی که شش دهه از عمرش را صرف پژوهش و نگارش آثاری کرده که هر کدام از آنها جایگاه ویژه ای در عرصه تئاتر و سینما دارند. 

سالهاست که دانشجویان و پژوهشگران تئاتر و سینما به کتاب های بهرام بیضایی رجوع می کنند. نمایشنامه هایش را به روی صحنه می برند و از فیلمنامه هایش نکات با ارزش می آموزند و آثار پژوهشی اش را به دیده منت ورق می زنند و می خوانند و به خاطر می سپرند.

بهرام بیضایی نمایش های زیادی را در ایران به روی  صحنه برده و آنهایی که به دیدن آثارش نشستند آدمهای خوش شانسی بودند؛ زیرا او از ایران رفته و حسرت دیدن آثارش به دل کسانی مانده که دیر او را شناختند! یا پس از او پا به عرصه تئاتر و سینما گذاشتند.

بهرام بیضایی تا سال 1389 در ایران بود و پس از آن به همراه همسرش مژده شمسایی به دعوت دانشگاه استنفورد برای تدریس سینما به آمریکا رفت؛ البته آنهایی که آثار بهرام بیضایی را در ایران دنبال می کردند و او را می شناسند می دانند که او را بی برنامه گی ها و بد اخلاقی ها و وعده های پوچ وادار به مهاجرت کرد.

بیضایی قرار بود در سال 1388 فیلم سینمایی «مقصد» را جلوی دوربین ببرد؛ اما شورای پروانه ساخت از او خواست بخش هایی از اثرش را تغییر دهد که بیضایی نپذیرفت.

او در این باره گفته بود: احساسم این است که با شرایط موجود وزارت ارشاد به من پروانه نمایش نمی دهد و من نیز در شرایطی نیستم که انرژی بگذارم  و فیلمی را بسازم که توقیف شود و در کتابخانه جای بگیرد! (نقل به مضمون)

گویا بهرام بیضایی خسته تر از آن بود که وضعیت موجود را بپذیرد و برای ساخت فیلمش پله های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بالا و پایین برود!  زیرا در همان ایام معاون وقت سینمایی از او خواست تا نمایشنامه «اشغال» را به فیلم تبدیل کند که بیضایی نپذیرفت و بالاخره از ایران رفت و دوست دارانش را حسرت به دل گذاشت.

حال بیضایی در دانشگاه های آمریکا تدریس می کند، می نویسند، پژوهش می کند. او در سال 1391 کتاب «هزار افسان کجاست؟» را نوشته است؛  اثری پژوهشی که به ریشه های ایرانی قصه های «هزارو یک شب» می پردازد. بیضایی همچنین در دو سال گذشته نمایش های «گزارش ارداوریراف» و «طرب نامه» را به روی صحنه برده است.

حال قرار است گروه ادبیات فارسی دانشکده زبان های خارجی و موسسه ایران شناسی دانشگاه «سنت اندروز» اسکاتلند، ضمن تقدیر از بهرام بیضایی بابت سالها تلاش مستمر در حوزه های پژوهش نمایش و اساطیر، نمایشنامه نویسی و فیلمسازی به او دکترای افتخاری ادبیات اعطاء کند.

این مراسم با حمایت و ابتکار سعید طلاجوی (مدیر گروه فارسی) و پرفسور علی انصاری (مدیر موسسه ایرانشناسی دانشگاه سنت اندروز برگزار خواهد شد. در این مراسم قرار است پس از چند سخنرانی درباره بهرام بیضایی، نخستین فیلمش «رگبار» نمایش داده شود و بخشی از نمایش «شب هزارو یکم» او توسط همسرش مژده شمسایی اجرا شود.

در این مراسم، علاوه بر سخنرانی بهرام بیضایی، آثار سینمایی او مورد بررسی قرار می گیرد و پس از آن  دکترای افتخاری توسط رئیس دانشگاه پروفسور سالی ماپسون به او اهدا می شود. 

مراسم تقدیر از بهرام بیضایی در روز اول تیرماه برگزار خواهد شد و نمایش و بررسی آثارش تا دو روز ادامه خواهد داشت.

کاش مدیران و مسئولان وقت با مهیا کردن شرایط برای بازگرداندن بهرام بیضایی به ایران اقدام کنند؛ زیرا حضور او در ایران می تواند به نفع سینما و تئاتر ما باشد و دیدن آثارش آرزوی همه هنرمندانی است که او را می شناسد. 

به امید روزی که مراسم تقدیر از استاد بی بدیل تئاتر و سینما در کشور خودمان برگزار شود.

 

 

یادداشت وحید خانه ساز